Görnüşleri / tiroid / näsag / tiroid-bejergi-pdq
Mazmuny
Tiroid rak keselini bejermek (Ulular) (®) ati Sabyr wersiýasy
Tiroid keseli barada umumy maglumat
Esasy pikirler
- Tiroid rak, tiroid beziniň dokumalarynda zyýanly (rak) öýjükleriniň emele gelýän keselidir.
- Tiroid düwünleri adaty, ýöne adatça düwnük däl.
- Tiroid keseliniň dürli görnüşleri bar.
- Ageaş, jyns we radiasiýa sezewar bolmak tiroid rak keseline täsir edip biler.
- Medullary tiroid rak, käwagt ene-atadan çaga geçýän geniň üýtgemegi bilen ýüze çykýar.
- Tiroid rak keseliniň alamatlarynda boýnuň çişmegi ýa-da bölegi bar.
- Tiroid, boýny we gany barlaýan synaglar, tiroidiň düwnük keselini anyklamak (tapmak) we anyklamak üçin ulanylýar.
- Käbir faktorlar çaklama (dikeldiş mümkinçiligi) we bejerginiň usullaryna täsir edýär.
Tiroid rak, tiroid beziniň dokumalarynda zyýanly (rak) öýjükleriniň emele gelýän keselidir.
Tiroid, traheýanyň (şemal turbasynyň) golaýyndaky bokurdagyň düýbündäki bezdir. Sag lob we çep lob bilen kebelek ýaly şekillendirilýär. Ismus, inçe dokumanyň bölegi, iki loby birleşdirýär. Sagdyn tiroid dörtden birneme uludyr. Adatça deriniň üsti bilen duýup bolmaýar.
Tiroid birnäçe gormon ýasamaga kömek etmek üçin käbir iýmitlerde we ýodlanan duzda tapylan mineral ýody ulanýar. Tiroid gormonlary aşakdakylary edýär:
- Heartürek urşuna, bedeniň gyzgynlygyna we iýmitiň energiýa (metabolizma) çalt üýtgemegine gözegçilik ediň.
- Gandaky kalsiniň mukdaryna gözegçilik ediň.
Tiroid düwünleri adaty, ýöne adatça düwnük däl.
Lukman, adaty lukmançylyk barlagy wagtynda tiroidiňizde bir bölejik (düwün) tapyp biler. Tiroid düwünleri, tiroiddäki tiroid öýjükleriniň adaty bolmadyk ösüşidir. Düwünler gaty ýa-da suwuklykdan doly bolup biler.
Tiroid düwünleri tapylanda, köplenç düwnük keseliniň ultrases barlagy we inçe iňňe aspirasiýa biopsiýasy edilýär. Tiroid gormonynyň derejesini we gandaky antitiroid antikorlaryny barlamak üçin gan synaglary, tiroid keseliniň beýleki görnüşlerini barlamak üçin hem geçirilip bilner.
Tiroid düwünleri adatça alamatlara sebäp bolmaýar ýa-da bejergä mätäç däldir. Käwagt tiroid düwünleri ýeterlik derejede ulalýar, ýuwutmak ýa-da dem almak kyn bolýar we has köp synag we bejergi zerur. Tiroid düwünleriniň diňe az sanlysyna rak diýilýär.
Tiroid keseliniň dürli görnüşleri bar.
Tiroid rak keselini şeýle düşündirip bolar:
- Differensirlenen tiroid rak, oňat tapawutlandyrylan çişleri, pes tapawutlandyrylan çişleri we tapawutlanmadyk çişleri öz içine alýar; ýa-da
- Medullary tiroid rak.
Gowy tapawutlanan çişleri (papilýar tiroid rak we follikulýar tiroid rak) bejerip bolýar we adatça bejerip bolýar.
Lyaramaz tapawutlandyrylan we tapawutlanmadyk çişler (anaplastik tiroid rak) az bolýar. Bu çişler çalt ulalýar we ýaýraýar we dikelmek mümkinçiligi has pes. Anaplastiki tiroid rak keseli bilen kesellänler BRAF geninde mutasiýa üçin molekulýar synagdan geçmeli.
Medullary tiroid rak, tiroidiň C öýjüklerinde ösýän neýroendokrin çişidir. C öýjükleri ganda sagdyn kalsiý derejesini saklamaga kömek edýän gormon (kalsitonin) ýasaýar.
Çagalyk tiroid rak keseli barada maglumat üçin gysgaça mazmunyna serediň.
Ageaş, jyns we radiasiýa sezewar bolmak tiroid rak keseline täsir edip biler.
Kesel almak töwekgelçiligiňizi artdyrýan islendik zada töwekgelçilik faktory diýilýär. Töwekgelçilik faktoryna eýe bolmak, düwnük keseliniň bardygyny aňlatmaýar; töwekgelçilik faktorlarynyň bolmazlygy, düwnük keseliniň bolmazlygyny aňlatmaýar. Töwekgelçilikli bolup bilersiňiz öýdýän bolsaňyz, lukman bilen gürleşiň.
Tiroid rak keseliniň töwekgelçilik faktorlaryna aşakdakylar girýär:
- 25 bilen 65 ýaş aralygynda.
- Aýal bolmak.
- Çaga ýa-da çaga hökmünde kelläňize we boýnuňyza radiasiýa sezewar bolmak ýa-da radioaktiw ýykylmak. Düwnük keselinden 5 ýyl soň ýüze çykyp biler.
- Giteriň (ulaldylan tiroid) taryhyna eýe bolmak.
- Tiroid keseliniň ýa-da tiroid keseliniň maşgala taryhyna eýe bolmak.
- Maşgala medullary tiroid rak (FMTC), köp endokrin neoplaziýa 2A sindromy (MEN2A) ýa-da köp endokrin neoplaziýa 2B sindromy (MEN2B) ýaly genetiki şertlere eýe bolmak.
- Aziýaly bolmak.
Medullary tiroid rak, käwagt ene-atadan çaga geçýän geniň üýtgemegi bilen ýüze çykýar.
Öýjüklerdäki genler ene-atadan çaga miras maglumatlary berýär. Ene-atadan çaga (miras galan) geçýän RET geniniň belli bir üýtgemegi medullary tiroid rak keseline sebäp bolup biler.
Üýtgedilen geni barlamak üçin ulanylýan genetiki synag bar. Näsag ilki üýtgän geniniň bardygyny ýa-da ýokdugyny anyklamak üçin synagdan geçirilýär. Näsagda bar bolsa, beýleki maşgala agzalary hem medullary tiroid rak keseline sezewar bolýandyklaryny anyklamak üçin synagdan geçirilip bilner. Gen üýtgedilen ýaş çagalary goşmak bilen maşgala agzalary tiroidektomiýa (tiroid aýyrmak üçin operasiýa) bolup biler. Bu medullary tiroid rak keseliniň döremek mümkinçiligini azaldyp biler.
Tiroid rak keseliniň alamatlarynda boýnuň çişmegi ýa-da bölegi bar.
Tiroid rak keseli irki alamatlara ýa-da alamatlara sebäp bolup bilmez. Käwagt adaty fiziki synag wagtynda tapylýar. Çiş ulaldygyça alamatlar ýa-da alamatlar ýüze çykyp biler. Beýleki şertler şol bir alamatlara ýa-da alamatlara sebäp bolup biler. Aşakdakylardan biri bar bolsa, lukmanyňyz bilen habarlaşyň:
- Boýnundaky bir bölek (düwün).
- Dem almakda kynçylyk.
- Alluwutmak meselesi.
- Alluwutanda agyry.
- Gykylyk.
Tiroid, boýny we gany barlaýan synaglar, tiroidiň düwnük keselini anyklamak (tapmak) we anyklamak üçin ulanylýar.
Aşakdaky synaglar we proseduralar ulanylyp bilner:
- Fiziki synag we taryh: Saglygyň umumy alamatlaryny barlamak, bedeniň bölekleri (düwünler) ýa-da boýnuň çişmegi, ses gutusy we limfa düwünleri we adaty bolmadyk ýaly başga bir zady barlamak üçin bedeniň synagy. Şeýle hem hassanyň saglyk endikleriniň taryhy, geçmişdäki keseller we bejergiler öwreniler.
- Laryngoskopiýa: Lukmanyň aýnany ýa-da laringoskop bilen bogazyny (ses gutusyny) barlamagy. Laryngoskop, görmek üçin yşyk we linzaly inçe, turba meňzeş gural. Tiroid çiş ses seslerine basyp biler. Laryngoskopiýa ses aragatnaşygynyň kadaly hereket edýändigini ýa-da ýokdugyny anyklamak üçin edilýär.
- Gan gormonyny öwrenmek: Bedeniň organlary we dokumalary tarapyndan gana goýberilýän käbir gormonlaryň mukdaryny ölçemek üçin gan nusgasynyň barlanylýan prosedurasy. Bir maddanyň adaty bolmadyk (ýokary ýa-da pes) mukdary ony döredýän organda ýa-da dokumada keseliň alamaty bolup biler. Ganyň tiroid-gyjyndyryjy gormonynyň (TSH) adaty bolmadyk derejesi barlanylyp bilner. TSH beýnidäki gipofiz bezegi bilen ýasalýar. Tiroid gormonynyň bölünip çykmagyna itergi berýär we follikulýar tiroid öýjükleriniň çalt ösmegine gözegçilik edýär. Şeýle hem ganda kalsitonin gormonynyň we antitiroid antikorlarynyň ýokary derejesi barlanylyp bilner.
- Gan himiýasy barlaglary: Bedeniň organlary we dokumalary tarapyndan gana goýberilýän kalsiý ýaly käbir maddalaryň mukdaryny ölçemek üçin gan nusgasynyň barlanylýan prosedurasy. Adaty bolmadyk (adatydan ýokary ýa-da pes) mukdar keseliň alamaty bolup biler.
- Ultrases barlagy: energyokary energiýa ses tolkunlarynyň (ultrases) boýnundaky içki dokumalardan ýa-da organlardan çykarylmagy we ýaňlanmagy. Eho, sonogram diýilýän beden dokumalarynyň suratyny emele getirýär. Surat soňrak seretmek üçin çap edilip bilner. Bu amal, tiroid düwüniniň ululygyny we gatydygyny ýa-da suwuklykdan doldurylan kistany görkezip biler. Ultrases, inçe iňňe aspirasiýa biopsiýasyna ýol görkezmek üçin ulanylyp bilner.
- KT gözlemek (CAT skaner): Dürli burçlardan alnan boýn ýaly bedeniň içindäki ýerleri jikme-jik suratlandyrýan bir prosedura. Suratlar rentgen enjamyna birikdirilen kompýuter tarapyndan ýasaldy. Boýag damara sanjym edilip ýa-da organlaryň ýa-da dokumalaryň has aýdyň görünmegine kömek etmek üçin ýuwudylyp bilner. Bu prosedura hasaplanan tomografiýa, kompýuterleşdirilen tomografiýa ýa-da kompýuterleşdirilen eksenel tomografiýa hem diýilýär.
- Tiroidiň inçe iňňe aspirasiýa biopsiýasy: Inçe iňňe bilen tiroid dokumasynyň aýrylmagy. Iňňe deriniň üsti bilen tiroidiň içine goýulýar. Tiroidiň dürli ýerlerinden birnäçe dokuma nusgalary aýrylýar. Patolog, düwnük öýjüklerini gözlemek üçin dokumanyň nusgalaryny mikroskop astynda görýär. Tiroid rakynyň görnüşini anyklamak kyn bolup bilýändigi sebäpli, hassalar tiroid rak keselini anyklamak tejribesi bolan patolog tarapyndan biopsiýa nusgalarynyň barlanmagyny haýyş etmeli.
- Hirurgiki biopsiýa: Operasiýa wagtynda tiroid düwüniniň ýa-da tiroidiň bir lobunyň aýrylmagy, öýjükleri we dokumalary mikroskopda patolog tarapyndan düwnük keseliniň alamatlaryny barlamak üçin görüp bolar. Tiroid rakynyň görnüşini anyklamak kyn bolup bilýändigi sebäpli, hassalar tiroid rak keselini anyklamak tejribesi bolan patolog tarapyndan biopsiýa nusgalarynyň barlanmagyny haýyş etmeli.
Käbir faktorlar çaklama (dikeldiş mümkinçiligi) we bejerginiň usullaryna täsir edýär.
Kesgitlemek (dikeldiş mümkinçiligi) we bejeriş usullary aşakdakylara baglydyr:
- Keseliň diagnoz wagtynda ýaşy.
- Tiroid rakynyň görnüşi.
- Düwnük keseli.
- Operasiýa arkaly düwnük keseliniň doly aýrylandygy ýa-da ýokdugy.
- Näsagyň 2B (MEN 2B) köp endokrin neoplazi görnüşi barmy.
- Näsagyň umumy saglygy.
- Rak ýaňy diagnoz goýuldymy ýa-da gaýtalandymy (gaýdyp geliň).
Tiroid keseliniň tapgyrlary
Esasy pikirler
- Tiroid rak keseli anyklanylandan soň, düwnük öýjükleriniň ýa-da bedeniň beýleki ýerlerine ýaýrandygyny anyklamak üçin synaglar geçirilýär.
- Rakyň bedende ýaýramagynyň üç usuly bar.
- Rak, başlanan ýerinden bedeniň beýleki ýerlerine ýaýrap biler.
- Tiroid rak keseliniň görnüşine we näsagyň ýaşyna baglylykda tiroid rak keselini beýan etmek üçin tapgyrlar ulanylýar:
- 55 ýaşdan kiçi hassalarda papilýar we follikulýar tiroid rak
- 55 we ondan uly hassalarda papilýar we follikulýar tiroid rak
- Aghli ýaşdaky näsaglarda anaplastik tiroid rak
- Aghli ýaşdaky näsaglarda medullary tiroid rak
Tiroid rak keseli anyklanylandan soň, düwnük öýjükleriniň ýa-da bedeniň beýleki ýerlerine ýaýrandygyny anyklamak üçin synaglar geçirilýär.
Rak keseliniň tiroidiň içinde ýa-da bedeniň beýleki ýerlerine ýaýrandygyny ýa-da ýokdugyny anyklamak üçin ulanylýan amal sahna diýilýär. Sahnadan ýygnan maglumatlar keseliň tapgyryny kesgitleýär. Bejergini meýilleşdirmek üçin näsagyň ýaşyny we rak keseliniň tapgyryny bilmek möhümdir.
Sahnalaşdyryş işinde aşakdaky synaglar we proseduralar ulanylyp bilner:
- KT gözlemek (CAT skaneri): Bedeniň içindäki döş, garyn we beýni ýaly dürli burçlardan alnan jikme-jik suratlary döredýän prosedura. Suratlar rentgen enjamyna birikdirilen kompýuter tarapyndan ýasaldy. Boýag damara sanjym edilip ýa-da organlaryň ýa-da dokumalaryň has aýdyň görünmegine kömek etmek üçin ýuwudylyp bilner. Bu prosedura hasaplanan tomografiýa, kompýuterleşdirilen tomografiýa ýa-da kompýuterleşdirilen eksenel tomografiýa hem diýilýär.
- Ultrases barlagy: energyokary energiýa ses tolkunlarynyň (ultrases) içerki dokumalardan ýa-da organlardan çykarylmagy we ýaňlanmagy. Eho, sonogram diýilýän beden dokumalarynyň suratyny emele getirýär. Surat soňrak seretmek üçin çap edilip bilner.
- Gursak rentgen: Döşüň içindäki organlaryň we süňkleriň rentgen şöhlesi. Rentgen, bedeniň içindäki ýerleri surata düşürip, bedene we filme geçip bilýän energiýa şöhlesiniň bir görnüşidir.
- Süňk gözlemek: Süňkde rak keseli öýjükleri ýaly çalt bölýän öýjükleriň bardygyny ýa-da ýokdugyny barlamak üçin prosedura. Örän az mukdarda radioaktiw material damara sanjylýar we gan akýar. Radioaktiw material süňklerde rak keseli bilen ýygnanýar we skaner tarapyndan kesgitlenýär.
- Sentinel limfa düwüniniň biopsiýasy: Operasiýa wagtynda sentinel limfa düwüniniň aýrylmagy. Sentinel limfa düwünleri limfa düwünleriniň toparyndaky ilkinji çişden limfa drenajyny alan ilkinji limfa düwünidir. Bu düwnük keseliniň esasy çişden ýaýramagynyň ähtimal limfa düwünidir. Çişiň ýanyna radioaktiw madda we / ýa-da gök boýag sanjylýar. Madda ýa-da boýag limfa kanallaryndan limfa düwünlerine akýar. Maddany ýa-da boýagy alan ilkinji limfa düwmesi aýrylýar. Patolog, rak öýjüklerini gözlemek üçin dokumany mikroskop astynda görýär. Rak öýjükleri tapylmasa, limfa düwünlerini has köp aýyrmak zerur bolmazlygy mümkin.
Rakyň bedende ýaýramagynyň üç usuly bar.
Rak dokuma, limfa ulgamy we gan arkaly ýaýrap biler:
- Dokma. Rak ýakyn ýerlere ulalmak bilen başlanan ýerinden ýaýraýar.
- Limfa ulgamy. Rak limfa ulgamyna girmek bilen başlanan ýerinden ýaýraýar. Düwürtik limfa damarlaryndan bedeniň beýleki ýerlerine geçýär.
- Gan. Rak gana girip başlan ýerinden ýaýraýar. Rak gan damarlaryndan bedeniň beýleki ýerlerine geçýär.
Rak, başlanan ýerinden bedeniň beýleki ýerlerine ýaýrap biler.
Rak bedeniň başga bir bölegine ýaýranda, oňa metastaz diýilýär. Düwürtik öýjükleri başlanan ýerinden (esasy çiş) aýrylýar we limfa ulgamy ýa-da gany arkaly syýahat edýär.
- Limfa ulgamy. Rak limfa ulgamyna girýär, limfa damarlaryndan geçýär we bedeniň başga bir böleginde çiş (metastatiki çiş) emele getirýär.
- Gan. Rak gana girýär, gan damarlaryndan geçýär we bedeniň başga bir böleginde çiş (metastatiki çiş) emele getirýär.
Metastatiki çiş, esasy çiş bilen birmeňzeş rak görnüşidir. Mysal üçin, tiroid rak öýkenine ýaýrasa, öýkeniň düwnük öýjükleri aslynda tiroid rak öýjükleridir. Bu kesel öýken ragy däl-de, metastatiki tiroid rakdyr.
Tiroid rak keseliniň görnüşine we näsagyň ýaşyna baglylykda tiroid rak keselini beýan etmek üçin tapgyrlar ulanylýar:
55 ýaşdan kiçi hassalarda papilýar we follikulýar tiroid rak
- I Tapgyr: I basgançakda we follikulýar tiroid rak keselinde, çiş islendik ululykda bolup, ýakyn dokumalara we limfa düwünlerine ýaýrap biler. Rak bedeniň beýleki ýerlerine ýaýramady.
- II Tapgyr: II tapgyra papilýar we follikulýar tiroid rak, çiş islendik ululykda bolup, rak keseli ýakyn dokumalara we limfa düwünlerine ýaýrap biler. Rak tiroidden öýken ýa-da süňk ýaly beýleki ýerlere ýaýrady.
55 we ondan uly hassalarda papilýar we follikulýar tiroid rak
- I Tapgyr: I basgançakda we follikulýar tiroid rak, düwnük diňe tiroidde bolýar we çiş 4 santimetr ýa-da ondan kiçi.
- II Tapgyr: II tapgyra papilýar we follikulýar tiroid rak, aşakdakylardan biri tapyldy:
- rak tiroidde bolýar we çiş 4 santimetr ýa-da ondan kiçi; düwnük ýakyn limfa düwünlerine ýaýrady; ýa-da
- rak tiroidde duş gelýär, çiş 4 santimetrden uludyr we rak ýakyn limfa düwünlerine ýaýrap biler; ýa-da
- çiş islendik ululykda we rak keseli tiroidden boýnuň ýakyn myşsalaryna ýaýrady we ýakyn limfa düwünlerine ýaýramagy mümkin.
- III Tapgyr: III tapgyrda papilýar we follikulýar tiroid rak, çiş islendik ululykda bolup, tiroidden deriniň aşagyndaky ýumşak dokumalara, gyzylödege, trakeýa, bogaz ýa-da gaýtalanýan larynge nerwine (nerw gidýär) bogazyna). Rak limfa düwünlerine ýaýran bolmagy mümkin.
- IV Tapgyr: IV Tapgyr we follikulýar tiroid rak keseli IVA we IVB tapgyrlara bölünýär.
- IVA etapda, çiş islendik ululykda bolup, düwnük oňurganyň öňündäki dokumalara ýaýrady ýa-da karotid arteriýasyny ýa-da öýkeniň arasyndaky gan damarlaryny gurşap aldy. Rak limfa düwünlerine ýaýran bolmagy mümkin.
- IVB etapda, çiş islendik ululykda bolup, öýken ýa-da süňk ýaly bedeniň beýleki ýerlerine ýaýrady. Rak limfa düwünlerine ýaýran bolmagy mümkin.
Aghli ýaşdaky näsaglarda anaplastik tiroid rak
Anaplastik tiroid rak çalt ösýär we adatça tapylanda boýnuň içinde ýaýraýar. Anaplastik tiroid rak, IV tiroid keseli hasaplanýar. IV Tapgyr anaplastik tiroid rak, IVA, IVB we IVC tapgyrlara bölünýär.
- IVA tapgyrynda diňe tiroidde düwnük bolýar we çiş islendik ululykda bolup biler.
- IVB tapgyrynda aşakdakylardan biri tapyldy:
- düwnük tiroidde bolýar we çiş islendik ululykda bolup biler; düwnük ýakyn limfa düwünlerine ýaýrady; ýa-da
- çiş islendik ululykda we rak tiroidden boýnuň ýakyn myşsalaryna ýaýrady we ýakyn limfa düwünlerine ýaýramagy mümkin; ýa-da
- çiş islendik ululykda we rak keseli tiroidden deriniň aşagyndaky ýumşak dokumalara, gyzylödege, trakeýa, bogaz, gaýtalanýan bogaz nerwine (bogazyna gidýän nerw) ýa-da oňurganyň öňündäki dokumalara ýaýrady, ýa-da öýkeniň arasyndaky karotid arteriýasyny ýa-da gan damarlaryny gurşap aldy; rak limfa düwünlerine ýaýran bolmagy mümkin.
- IVC etapda, çiş islendik ululykda bolup, öýken ýa-da süňk ýaly bedeniň beýleki ýerlerine ýaýrady. Rak limfa düwünlerine ýaýran bolmagy mümkin.
Aghli ýaşdaky näsaglarda medullary tiroid rak
- I Tapgyr: I basgançakly tiroid rak, düwnük diňe tiroidde bolýar we çiş 2 santimetr ýa-da ondan kiçi.
- II Tapgyr: II basgançakda tiroid rak keseli, aşakdakylardan biri tapyldy:
- rak diňe tiroidde bolýar we çiş 2 santimetrden uly; ýa-da
- çiş islendik ululykda we rak keseli tiroidden boýnuň ýakyn myşsalaryna ýaýrady.
- III Tapgyr: III basgançakly tiroid rak, çiş islendik ululykda bolup, tiroidiň boýnundaky ýakyn myşsalara ýaýramagy mümkin. Düwürtik trahýanyň ýa-da bogazyň bir ýa-da iki tarapynda limfa düwünlerine ýaýrady.
- IV Tapgyr: IV Tapgyr medullary tiroid rak IVA, IVB we IVC tapgyrlara bölünýär.
- IVA tapgyrda aşakdakylaryň ikisi hem tapylýar:
- çiş islendik ululykda bolup, tiroidden deriniň aşagyndaky ýumşak dokumalara, gyzylödege, trakeýa, bogaz ýa-da gaýtalanýan larynge nerwine (bogazyna gidýän nerw) ýaýrady; düwnük boýnuň bir ýa-da iki tarapynda limfa düwünlerine ýaýran bolmagy mümkin; ýa-da
- çiş islendik ululykda bolup, tiroidden boýnuň ýakyn myşsalaryna ýaýrap biler; rak boýnuň bir ýa-da iki tarapynda limfa düwünlerine ýaýrady.
- IVB tapgyrynda, çiş islendik ululykda bolup, düwnük oňurganyň ýa-da oňurganyň öňündäki dokumalara ýaýrady ýa-da karotid arteriýasyny ýa-da öýkeniň arasyndaky gan damarlaryny gurşap aldy. Rak limfa düwünlerine ýaýran bolmagy mümkin.
- IVC etapda, çiş islendik ululykda bolup, öýken ýa-da bagyr ýaly bedeniň beýleki ýerlerine ýaýrady. Rak limfa düwünlerine ýaýran bolmagy mümkin.
Gaýtalanýan tiroid keseli
Gaýtalanýan tiroid rak, bejergiden soň gaýtalanýan (gaýdyp) rakdyr. Tiroid rak keseli tiroidde ýa-da bedeniň beýleki ýerlerinde gaýdyp biler.
Bejergi wariantyna syn
Esasy pikirler
- Tiroid rak keseli bilen bejermegiň dürli görnüşleri bar.
- Adaty bejerginiň alty görnüşi ulanylýar:
- Operasiýa
- Radioaktiw ýod bejergisini goşmak bilen radiasiýa bejergisi
- Himiýa bejergisi
- Tiroid gormon bejergisi
- Maksatly bejergi
- Seresaplylyk bilen garaşmak
- Bejerginiň täze görnüşleri kliniki synaglarda synagdan geçirilýär.
- Immunoterapiýa
- Tiroid rak keselini bejermek ters täsirleri döredip biler.
- Näsaglar kliniki synaga gatnaşmak hakda pikir etmek isläp bilerler.
- Näsaglar rak keselini bejermekden ozal, wagtynda ýa-da soň kliniki synaglara girip bilerler.
- Gözegçilik synaglary zerur bolup biler.
Tiroid rak keseli bilen bejermegiň dürli görnüşleri bar.
Tiroid keseli bilen kesellänler üçin dürli bejergiler bar. Käbir bejergiler adaty (häzirki ulanylýan bejergi), käbirleri kliniki synaglarda synagdan geçirilýär. Bejergi kliniki synagy, häzirki bejergileri gowulaşdyrmak ýa-da düwnük keseli bilen kesellänler üçin täze bejergiler barada maglumat almak üçin niýetlenen gözleg işidir. Kliniki synaglar täze bejerginiň adaty bejergiden has gowudygyny görkezende, täze bejergi adaty bejergä öwrülip biler. Näsaglar kliniki synaga gatnaşmak hakda pikir etmek isläp bilerler. Käbir kliniki synaglar diňe bejergini başlamadyk hassalar üçin açykdyr.
Adaty bejerginiň alty görnüşi ulanylýar:
Operasiýa
Tiroid rak üçin iň köp ýaýran bejergidir. Aşakdaky proseduralardan biri ulanylyp bilner:
- Lobektomiýa: Tiroid rak keseli bolan lobyň aýrylmagy. Düwnük keseliniň golaýyndaky limfa düwünleri hem aýrylyp, mikroskopda rak keseliniň alamatlary barlanylyp bilner.
- Jemi tiroidektomiýa: Tiroidiň gaty az böleginden başga hemme zady aýyrmak. Düwnük keseliniň golaýyndaky limfa düwünleri hem aýrylyp, mikroskopda rak keseliniň alamatlary barlanylyp bilner.
- Jemi tiroidektomiýa: Tiroidiň tutuşlygyna aýrylmagy. Düwnük keseliniň golaýyndaky limfa düwünleri hem aýrylyp, mikroskopda rak keseliniň alamatlary barlanylyp bilner.
- Traheostomiýa: Dem almaga kömek etmek üçin şemal turbasyna açyk (stoma) döretmek üçin hirurgiýa. Açylyşyň özüni trakeostomiýa diýip hem atlandyryp bolar.
Radioaktiw ýod bejergisini goşmak bilen radiasiýa bejergisi
Radiasiýa bejergisi, düwnük öýjüklerini öldürmek ýa-da ösmezligi üçin ýokary energiýa rentgen şöhlelerini ýa-da beýleki radiasiýa görnüşlerini ulanýan rak keselidir. Radiasiýa bejergisiniň iki görnüşi bar:
- Daşarky radiasiýa bejergisi, rak keseline radiasiýa ibermek üçin bedeniň daşyndaky maşyny ulanýar. Käwagt radiasiýa operasiýa wagtynda gönüden-göni çişe gönükdirilýär. Oňa operatiw radiasiýa bejergisi diýilýär.
- Içerki radiasiýa bejergisi, düwnük keseline gönüden-göni ýa-da ýakyn ýerde ýerleşýän iňňelerde, tohumlarda, simlerde ýa-da kateterlerde möhürlenen radioaktiw maddany ulanýar.
Operasiýadan soň, aýrylmadyk tiroid rak öýjüklerini öldürmek üçin radiasiýa bejergisi berilip bilner. Folikulýar we papilýar tiroid raklary käwagt radioaktiw ýod (RAI) bejergisi bilen bejerilýär. RAI agzy bilen alynýar we bedeniň beýleki ýerlerine ýaýran tiroid rak öýjüklerini goşmak bilen galan tiroid dokumalarynda ýygnanýar. Diňe tiroid dokumasy ýod alýandygy sebäpli, RAI beýleki dokumalara zyýan bermezden tiroid dokumasyny we tiroid rak öýjüklerini ýok edýär. RAI-nyň doly bejergisi berilmezden ozal, çişiň ýod alýandygyny ýa-da ýokdugyny anyklamak üçin kiçijik synag dozasy berilýär.
Radiasiýa bejergisiniň berilmegi, bejerilýän rak keseliniň görnüşine we tapgyryna baglydyr. Daşky radiasiýa bejergisi we radioaktiw ýod (RAI) bejergisi tiroid keselini bejermek üçin ulanylýar.
Himiýa bejergisi
Himioterapiýa, öýjükleri öldürmek ýa-da olaryň bölünmegini bes etmek bilen, düwnük öýjükleriniň ösüşini duruzmak üçin dermanlary ulanýan rak keselidir. Himiýa bejergisi agzy bilen kabul edilende ýa-da damara ýa-da myşsa sanjylanda, dermanlar gana girýär we bedeniň hemme ýerinde düwnük öýjüklerine baryp biler (ulgamlaýyn himiýa bejergisi). Himiýa bejergisi gönüden-göni serebrospinal suwuklyga, bir organa ýa-da garyn ýaly beden boşlugyna ýerleşdirilende, dermanlar esasan şol ýerlerdäki rak öýjüklerine täsir edýär (sebit himiýa bejergisi).
Himiýa bejergisiniň berilmegi, bejerilýän düwnük görnüşine we tapgyryna baglydyr.
Has giňişleýin maglumat üçin tiroid keseli üçin tassyklanan dermanlara serediň.
Tiroid gormon bejergisi
Gormon bejergisi gormonlary aýyrýan ýa-da olaryň hereketini bökdeýän we rak öýjükleriniň ösmeginiň öňüni alýan rak keselidir. Gormonlar bedendäki bezler tarapyndan ýasalan we ganda aýlanýan maddalardyr. Tiroid rak keselini bejermekde, bedeniň tiroid-stimulýasiýa gormonyny (TSH) döretmeginiň öňüni almak üçin dermanlar berilip bilner, bu tiroid rak keseliniň ösmegine ýa-da gaýtalanmagyna mümkinçilik döredip biler.
Şeýle hem, tiroid rak keseliniň bejergisi tiroid öýjüklerini öldürýändigi sebäpli, tiroid ýeterlik tiroid gormonyny öndürip bilmeýär. Näsaglara tiroid gormonyny çalyşýan dermanlar berilýär.
Maksatly bejergi
Maksatly bejergi, adaty öýjüklere zyýan bermezden, belli bir düwnük öýjüklerini kesgitlemek we olara hüjüm etmek üçin neşe serişdelerini ýa-da beýleki maddalary ulanýan bejerginiň bir görnüşidir. Maksatly bejerginiň dürli görnüşleri bar:
- Tirozin kinaz inhibitory. Tirozin kinaz inhibitor bejergisi, çişleriň ösmegi üçin zerur signallary bloklaýar. Sorafenib, lenvatinib, vandetanib we cabozantinib tiroid rak keseliniň käbir görnüşlerini bejermek üçin ulanylýar. Öňdebaryjy tiroid rak keselini bejermek üçin tirozin kinaz ingibitorlarynyň täze görnüşleri öwrenilýär.
- Belok kinaz inhibitory. Belok kinaz inhibitor bejergisi öýjükleriň ösmegi üçin zerur beloklary bloklaýar we rak öýjüklerini öldürip biler. Dabrafenib we trametinib, BRAF geninde belli bir mutasiýa bolan näsaglarda anaplastik tiroid rak keselini bejermek üçin ulanylýar.
Has giňişleýin maglumat üçin tiroid keseli üçin tassyklanan dermanlara serediň.
Seresaplylyk bilen garaşmak
Seresaplyk bilen garaşmak, alamatlar ýa-da alamatlar ýüze çykýança ýa-da üýtgeýänçä hiç hili bejergi bermezden hassanyň ýagdaýyna ýakyndan gözegçilik edýär.
Bejerginiň täze görnüşleri kliniki synaglarda synagdan geçirilýär.
Immunoterapiýa
Immunoterapiýa, rak keseline garşy göreşmek üçin näsagyň immunitetini ulanýan bejergidir. Beden tarapyndan öndürilen ýa-da laboratoriýada öndürilen maddalar, bedeniň düwnük keseline garşy tebigy goraglaryny güýçlendirmek, ugrukdyrmak ýa-da dikeltmek üçin ulanylýar. Düwnük bejergisiniň bu görnüşine bioterapiýa ýa-da biologiki terapiýa hem diýilýär. Immunoterapiýa tiroid rak keseliniň bejergisi hökmünde öwrenilýär.
Kliniki synaglar barada maglumat NCI web sahypasyndan alyp bilersiňiz.
Tiroid rak keselini bejermek ters täsirleri döredip biler.
Düwnük keseliniň bejergisiniň netijesinde ýüze çykýan zyýanly täsirler barada has giňişleýin maglumat üçin “Side Effects” sahypasyna serediň.
Näsaglar kliniki synaga gatnaşmak hakda pikir etmek isläp bilerler.
Käbir hassalar üçin kliniki synaga gatnaşmak iň oňat bejergi usuly bolup biler. Kliniki synaglar rak keselini öwrenmek prosesiniň bir bölegidir. Täze düwnük bejergisiniň howpsuz we täsirli ýa-da adaty bejergiden has gowudygyny anyklamak üçin kliniki synaglar geçirilýär.
Düwnük keselini bejermek üçin häzirki zaman bejergileriň köpüsi öňki kliniki synaglara esaslanýar. Kliniki synaga gatnaşýan hassalar adaty bejergini alyp bilerler ýa-da täze bejergini ilkinji bolup bilerler.
Kliniki synaglara gatnaşýan hassalar geljekde rak keseliniň bejergisini gowulaşdyrmaga kömek edýär. Kliniki synaglar täsirli täze bejergilere alyp barmasa-da, köplenç möhüm soraglara jogap berýärler we gözlegleri öňe sürmäge kömek edýärler.
Näsaglar rak keselini bejermekden ozal, wagtynda ýa-da soň kliniki synaglara girip bilerler.
Käbir kliniki synaglarda diňe bejergini almadyk hassalar bar. Beýleki synaglar, rak keseli gowulaşmadyk hassalar üçin bejergileri barlaýar. Şeýle hem, rak keseliniň gaýtalanmagynyň (gaýdyp gelmeginiň) öňüni almak ýa-da rak keselini bejermegiň zyýanly täsirlerini azaltmak üçin täze usullary barlaýan kliniki synaglar bar.
Clinurduň köp ýerinde kliniki synaglar geçirilýär. NCI tarapyndan goldanýan kliniki synaglar baradaky maglumatlary NCI-iň kliniki synag gözleg sahypasynda tapyp bilersiňiz. Beýleki guramalar tarapyndan goldanýan kliniki synaglary ClinicalTrials.gov web sahypasynda tapyp bilersiňiz.
Gözegçilik synaglary zerur bolup biler.
Düwnük keselini anyklamak ýa-da rak keseliniň tapgyryny anyklamak üçin geçirilen synaglaryň käbiri gaýtalanyp biler. Bejerginiň näderejede işleýändigini görmek üçin käbir synaglar gaýtalanar. Bejergini dowam etdirmek, üýtgetmek ýa-da bes etmek baradaky kararlar bu synaglaryň netijelerine esaslanyp biler.
Käbir synaglar bejergi gutarandan soň wagtal-wagtal geçirilmegini dowam etdirer. Bu synaglaryň netijesi, ýagdaýyňyzyň üýtgändigini ýa-da rak keseliniň gaýtalanandygyny görkezip biler (gaýdyp geliň). Bu synaglara käwagt yzarlaýyş synaglary ýa-da barlaglar diýilýär.
Tapgyr boýunça bejeriş usullary
Bu bölümde
- I, II we III tapgyrlar Papillary we follikulýar tiroid rak (lokallaşdyrylan / sebit)
- IV Tapgyr Papillary we Folikulýar Tiroid Rak (Metastatik)
- Gaýtalanýan papilýar we follikulýar tiroid keseli
- Medullary tiroid keseli
- Anaplastik tiroid keseli
Aşakda görkezilen bejergiler barada has giňişleýin maglumat üçin bejerginiň wariantyna syn bölümine serediň.
I, II we III tapgyrlar Papillary we follikulýar tiroid rak (lokallaşdyrylan / sebit)
I tapgyra (55 ýaşdan kiçi; 55 ýaş we ondan uly), II tapgyra (55 ýaşdan kiçi; 55 ýaş we ondan uly) we III tapgyra papilýar we follikulýar tiroid rak keselini bejermek aşakdakylary goşup biler:
- Operasiýa (tiroidektomiýa ýa-da lobektomiýa).
- Radioaktiw ýod bejergisi.
- Bedeniň tiroid-gyjyndyryjy gormonyny (TSH) döretmeginiň öňüni almak üçin gormon bejergisi.
- Daşarky radiasiýa bejergisi.
Näsaglary kabul edýän NCI goldaýan rak keseliniň kliniki synaglaryny tapmak üçin kliniki synag gözlegimizi ulanyň. Synaglary rak keseliniň görnüşine, näsagyň ýaşyna we synaglaryň nirede geçirilýändigine baglylykda gözläp bilersiňiz. Kliniki synaglar barada umumy maglumatlar hem bar.
IV Tapgyr Papillary we Folikulýar Tiroid Rak (Metastatik)
Haçan-da düwnük öýken we süňk ýaly bedeniň beýleki ýerlerine ýaýran bolsa, bejergisi adatça rak keselini bejermeýär, ýöne alamatlary aýyryp, durmuş derejesini ýokarlandyryp biler. IV tapgyr papillary we follikulýar tiroid rak keselini bejermek aşakdakylary öz içine alyp biler:
Odod alýan çişler üçin
- Jemi tiroidektomiýa.
- Radioaktiw ýod bejergisi.
- Bedeniň tiroid-gyjyndyryjy gormonyny (TSH) döretmeginiň öňüni almak üçin gormon bejergisi.
Odod almaýan çişler üçin
- Jemi tiroidektomiýa.
- Bedeniň tiroid-gyjyndyryjy gormonyny (TSH) döretmeginiň öňüni almak üçin gormon bejergisi.
- Tirozin kinaz inhibitory (sorafenib ýa-da lenvatinib) bilen maksatly bejergi.
- Rak keseliniň ýaýran ýerlerinden aýyrmak üçin hirurgiýa.
- Daşarky şöhle radiasiýa bejergisi.
- Himiýa bejergisiniň kliniki synagy.
- Maksatly bejerginiň kliniki synagy.
- Immunoterapiýanyň kliniki synagy.
Näsaglary kabul edýän NCI goldaýan rak keseliniň kliniki synaglaryny tapmak üçin kliniki synag gözlegimizi ulanyň. Synaglary rak keseliniň görnüşine, näsagyň ýaşyna we synaglaryň nirede geçirilýändigine baglylykda gözläp bilersiňiz. Kliniki synaglar barada umumy maglumatlar hem bar.
Gaýtalanýan papilýar we follikulýar tiroid keseli
Gaýtalanýan papilýar we follikulýar tiroid rak keselini bejermek aşakdakylary öz içine alyp biler:
- Radioaktiw ýod bejergisi bilen ýa-da bolmazdan, çişi aýyrmak üçin hirurgiýa.
- Düwürtigi diňe tiroid barlagy arkaly tapyp bolýan we fiziki synag wagtynda duýup bolmaýan radioaktiw ýod bejergisi.
- Tirozin kinaz inhibitory (sorafenib ýa-da lenvatinib) bilen maksatly bejergi.
- Alamatlary aýyrmak we ýaşaýşyň hilini ýokarlandyrmak üçin pallatiw terapiýa hökmünde daşarky radiasiýa bejergisi ýa-da operatiw radiasiýa bejergisi.
- Himiýa bejergisi.
- Maksatly bejerginiň kliniki synagy.
- Immunoterapiýanyň kliniki synagy.
Näsaglary kabul edýän NCI goldaýan rak keseliniň kliniki synaglaryny tapmak üçin kliniki synag gözlegimizi ulanyň. Synaglary rak keseliniň görnüşine, näsagyň ýaşyna we synaglaryň nirede geçirilýändigine baglylykda gözläp bilersiňiz. Kliniki synaglar barada umumy maglumatlar hem bar.
Medullary tiroid keseli
Lokallaşdyrylan medullary tiroid rak diňe tiroidde bolup, boýnuň ýakyn myşsalaryna ýaýran bolmagy mümkin. Advancederli derejede ösen we metastatiki tiroid rak boýnuň beýleki ýerlerine ýa-da bedeniň beýleki ýerlerine ýaýrady.
Lokal medullary tiroid rak keselini bejermekde aşakdakylar bolup biler:
- Düwürtik bedeniň beýleki ýerlerine ýaýramadyk bolsa, jemi tiroidektomiýa. Düwnük keseliniň ýanyndaky limfa düwünleri hem aýrylýar.
- Tiroidde rak keseli gaýtalanýan hassalar üçin daşarky radiasiýa bejergisi.
Advancederli ösen / metastatiki medullary tiroid rak keselini bejermek aşakdakylary öz içine alyp biler:
- Bedeniň beýleki ýerlerine ýaýran rak keseli üçin tirozin kinaz inhibitory (vandetanib ýa-da cabozantinib) bilen maksatly bejergi.
- Alamatlary aýyrmak we rak keseli bedeniň beýleki ýerlerine ýaýran hassalaryň durmuş derejesini ýokarlandyrmak üçin palliativ bejergi hökmünde himiýa bejergisi.
Radioaktiw ýod bejergisi medullary tiroid rak keselini bejermek üçin ulanylmaýar.
Näsaglary kabul edýän NCI goldaýan rak keseliniň kliniki synaglaryny tapmak üçin kliniki synag gözlegimizi ulanyň. Synaglary rak keseliniň görnüşine, näsagyň ýaşyna we synaglaryň nirede geçirilýändigine baglylykda gözläp bilersiňiz. Kliniki synaglar barada umumy maglumatlar hem bar.
Anaplastik tiroid keseli
Bejergi aşakdakylary öz içine alyp biler:
- Alamatlary aýyrmak we rak keseli tiroidiň içinde ýa-da golaýyndaky näsaglaryň durmuş derejesini ýokarlandyrmak üçin pallatiw bejergisi hökmünde jemi tiroidektomiýa.
- Alamatlary aýyrmak we durmuş derejesini ýokarlandyrmak üçin traheostomiýa pallatiw bejergi hökmünde.
- Daşarky radiasiýa bejergisi.
- Himiýa bejergisi.
- BRAF geninde belli bir mutasiýa bolan näsaglar üçin belok kinaz ingibitorlary (dabrafenib we trametinib) bilen maksatly bejergi.
Näsaglary kabul edýän NCI goldaýan rak keseliniň kliniki synaglaryny tapmak üçin kliniki synag gözlegimizi ulanyň. Synaglary rak keseliniň görnüşine, näsagyň ýaşyna we synaglaryň nirede geçirilýändigine baglylykda gözläp bilersiňiz. Kliniki synaglar barada umumy maglumatlar hem bar.
Tiroid keseli barada has giňişleýin öwrenmek üçin
Tiroid keseli barada Milli düwnük institutyndan has giňişleýin maglumat üçin aşakdakylara serediň:
- Tiroid rak keseliniň baş sahypasy
- Çagalyk tiroid keselini bejermek
- Tiroid keseli üçin tassyklanan dermanlar
- Maksatly rak kesel bejergisi
- Miras alnan rak keseliniň sindromlary üçin genetiki synag
Rak keseliniň umumy maglumatlary we Milli düwnük institutynyň beýleki çeşmeleri üçin aşakdakylara serediň:
- Rak hakda
- Sahna
- Himiýa bejergisi we siz: Düwnük keseli üçin goldaw
- Radiasiýa bejergisi we siz: Düwnük keseli üçin goldaw
- Düwnük keseli
- Lukmandan düwnük keseli barada soraglar
- Halas bolanlar we terbiýeçiler üçin
Awtomatiki täzelenmäni düşündiriň