Görnüşleri / prostat / prostat-gormon-terapiýa-faktlar sahypasy
Mazmuny
Prostat keseli üçin gormon bejergisi
Erkek jyns gormonlary näme?
Gormonlar bedendäki bezler tarapyndan himiki signal hökmünde işleýän maddalardyr. Bedeniň dürli ýerlerinde öýjükleriň we dokumalaryň hereketlerine täsir edýär, köplenç gan akyp, maksatlaryna ýetýär.
Androgenler (erkek jyns gormonlary) erkek häsiýetleriniň ösmegine we saklanmagyna gözegçilik edýän gormonlaryň bir toparydyr. Testosteron we dihidrotestosteron (DHT) erkeklerde iň köp androgenlerdir. Testosteronyň hemmesi diýen ýaly ýumurtgalarda öndürilýär; az mukdarda böwrek bezleri öndürilýär. Mundan başga-da, prostata mäziniň käbir öýjükleri holesterinden testosteron öndürmek ukybyna eýe (1).
Gormonlar prostata mäziniň ösmegine nähili itergi berýär?
Androgenler, prostatanyň kadaly ösmegi we işlemegi üçin zerurdyr, erkeklik köpeliş ulgamynda mäziň döremegine kömek edýän bez. Prostat keseliniň ösmegi üçin androgenler hem zerurdyr. Androgenler prostat öýjüklerinde ýüze çykýan belok bolan androjen reseptoryny baglanyşdyrmak we işjeňleşdirmek arkaly adaty we düwnükli prostat öýjükleriniň ösmegine kömek edýär (2). Androjen reseptory işjeňleşdirilenden soň, prostat öýjükleriniň ösmegine sebäp bolýan aýratyn genleriň ýüze çykmagyna itergi berýär (3).
Ösüşiniň irki döwürlerinde prostat mäziniň ösmegi üçin ýokary derejeli androgenler gerek. Şeýle prostat kesellerine kastrasiýa duýgur, androjen garaşly ýa-da androjen duýgur diýilýär, sebäbi androjen derejesini peseldýän ýa-da androjen işjeňligini bökdeýän bejergiler olaryň ösmegine päsgel berip biler.
Dermanlar ýa-da androgenleri bloklaýan hirurgiýa bilen bejerilen prostata mäzleri, ahyrsoňy kastrasiýa (ýa-da kastrat) çydamly bolýar, bu bolsa bedende androjeniň derejesi gaty pes ýa-da kesgitlenmedik ýagdaýynda hem ösmegini dowam etdirip biljekdigini aňladýar. Geçmişde bu çişlere gormona çydamly, androjen garaşsyz ýa-da gormon refrakteri diýilýärdi; Şeýle-de bolsa, bu sözler häzirki wagtda seýrek ulanylýar, sebäbi kastrasiýa garşy durnuksyz çişler täze antiandrojeniki dermanlaryň birine ýa-da köpüsine jogap berip biler.
Prostat keseli üçin gormon bejergisiniň haýsy görnüşleri ulanylýar?
Prostata mäziniň gormon bejergisi androgenleriň öndürilmegini ýa-da ulanylmagyny bökdäp biler (4). Häzirki wagtda bar bolan bejergiler muny birnäçe usul bilen edip biler:
- Düwürtikler bilen androjen önümçiligini azaltmak
- Androgenleriň bedeniň hemme ýerinde hereketiniň öňüni almak
- Bedeniň içinde androjen önümçiligini (sintez) bloklaň
Düwürtikler bilen androjen önümçiligini azaldýan bejergiler, prostata mäziniň düwnük keselinde iň köp ulanylýan gormon bejergisi we prostat keseli bilen kesellän erkekleriň köpüsiniň alýan gormon bejergisiniň ilkinji görnüşidir. Gormon bejergisiniň bu görnüşine (androjdan mahrum etmek bejergisi ýa-da ADT diýilýär) degişlidir:
- Orkektomiýa, bir ýa-da iki mäziň aýrylmagy üçin hirurgiki amal. Düwürtikleriň aýrylmagy gandaky testosteron derejesini 90-dan 95% -e çenli peseldip biler (5). Hirurgiki kastrasiýa diýilýän bejerginiň bu görnüşi hemişelik we yzyna dolanyp bolmaýar. Subkapsulýar orkektomiýa diýilýän orkektomiýanyň bir görnüşi, tutuş mäziň däl-de, diňe androjen öndürýän mäziň dokumasyny aýyrýar.
- Lýuteizleýji gormon (LHRH) agonistleri diýlip atlandyrylýan dermanlar, lýuteizleýji gormon diýilýän gormonyň bölünip çykmagynyň öňüni alýar. Käwagt LHRH analoglary diýlip atlandyrylýan LHRH agonistleri, gurluş taýdan LHRH bilen meňzeş we gipofiz bezegindäki LHRH reseptoryna bagly sintetiki beloklardyr. (LHRH gonadotropini bölüp çykarýan gormon ýa-da GnRH hem diýilýär, şonuň üçin LHRH agonistlerine GnRH agonistleri hem diýilýär.)
Adatça, bedende androgen derejesi pes bolanda, LHRH gipofiz bezegini lýuteizleýji gormon öndürmäge itergi berýär, bu bolsa öz gezeginde mäziň androjen öndürmegine itergi berýär. LHRH agonistleri, bedeniň öz LHRH ýaly, ilki bilen lýuteizleýji gormonyň öndürilmegini höweslendirýärler. Şeýle-de bolsa, ýokary derejeli LHRH agonistleriniň bolmagy, gipofiz bezeginiň lýuteizleýji gormon öndürmegini bes etmegine sebäp bolýar we netijede ýumurtgalar androjen öndürmäge itergi bermeýär.
LHRH agonisti bilen bejergä lukmançylyk kastrasiýasy ýa-da himiki kastrasiýa diýilýär, sebäbi hirurgiki kastrasiýa (orkihtomiýa) ýaly bir zady ýerine ýetirmek üçin derman ulanýar. Emma, orkektomiýadan tapawutlylykda, bu dermanlaryň androjen önümçiligine edýän täsiri tersine. Bejergi bes edilenden soň, androjen önümçiligi adatça dowam edýär.
LHRH agonistleri sanjym bilen berilýär ýa-da deriniň aşagyna goýulýar. ABŞ-da prostat mäzini bejermek üçin dört LHRH agonisti tassyklandy: leuprolid, goserelin, triptorelin we histrelin.
Näsaglar ilkinji gezek LHRH agonistini alanda, "testosteron alawy" hadysasyny başdan geçirip bilerler. Testosteron derejesiniň bu wagtlaýyn ýokarlanmagy, LHRH agonistleriniň gipofiz bezeginiň çykmagyna päsgel bermezden goşmaça lýuteizleýji gormonyň bölünip çykmagyna sebäp bolýandygy sebäpli ýüze çykýar. Alaw kliniki alamatlary hasam erbetleşdirip biler (mysal üçin, süňk agyrylary, peşew çykaryjy ýa-da öt haltasynyň gysylmagy we oňurga ýiliginiň gysylmagy), bu prostata mäziniň ösen adamlarynda belli bir mesele bolup biler. Testosteronyň köpelmegi, adatça bejerginiň ilkinji birnäçe hepdesinde LHRH agonisti bilen bilelikde antiandrogen bejergisi diýilýän gormon bejergisiniň başga bir görnüşini bermek bilen garşylanýar.
- Lukmançylyk kastrasiýasynyň başga bir görnüşi bolan LHRH garşydaşlary diýilýän dermanlar. LHRH garşydaşlary (GnRH garşydaşlary hem diýilýär) LHRH-iň gipofiz bezegindäki reseptorlary bilen baglanyşmagynyň öňüni alýar. Bu, mäziň androjen öndürmegini togtadýan lýuteizleýji gormonyň bölünip çykmagynyň öňüni alýar. LHRH agonistlerinden tapawutlylykda LHRH garşydaşlary testosteron alawyna sebäp bolmaýarlar.
LHRH garşy çykýan bir degarelix häzirki wagtda ABŞ-da ösen prostata mäzini bejermek üçin tassyklandy. Sanjym bilen berilýär.
- Estrogenler (aýal jyns aýratynlyklaryny öňe sürýän gormonlar). Estrogenler ýumurtgajyklar tarapyndan androjen önümçiligini saklamaga ukyply bolsa-da, zyýanly täsirleri sebäpli häzirki wagtda prostat mäzini bejermekde seýrek ulanylýar.
Androgenleriň bedendäki täsirini bökdeýän bejergiler (antiandrogen bejergisi hem diýilýär) adatça ADT işlemegini bes edeninde ulanylýar. Şeýle bejergiler aşakdakylary öz içine alýar:
- Androjen reseptorlary bilen baglanyşdyrmak üçin androgenler bilen bäsleşýän dermanlar bolan androgen reseptorlary bloklaýjylary (androgen reseptor antagonistleri hem diýilýär). Androjen reseptoryna bagly bolmak üçin bäsleşip, bu bejergiler androgenleriň prostata mäziniň öýjükleriniň ösmegine kömek etmek ukybyny peseldýär.
Androjen reseptorlary bloklaýjylary androjen önümçiliginiň öňüni almaýandygy sebäpli, prostata mäzini bejermek üçin seýrek ulanylýar. Munuň ýerine ADT (orkektomiýa ýa-da LHRH agonist) bilen bilelikde ulanylýar. Orkektomiýa ýa-da LHRH agonisti bilen bilelikde androjen reseptor blokatoryny ulanmak, birleşdirilen androjen blokadasy, doly androjen blokadasy ýa-da androjen blokadasy diýilýär.
Prostat keselini bejermek üçin ABŞ-da tassyklanan androgen reseptor blokatorlaryna flutamid, enzalutamid, apalutamid, bicalutamid we nilutamid degişlidir. Alluwutmak üçin dermanlar hökmünde berilýär.
Bedeniň hemme ýerinde androgenleriň öndürilmegini bökdeýän bejergiler şulary öz içine alýar:
- Androjen sintez ingibitorlary, bu böwrek bezleri we prostat mäziniň öýjükleriniň, şeýle hem mäziň üsti bilen androgenleriň öndürilmegine päsgel berýän dermanlar. Ne lukmançylyk, ne-de hirurgiki kastrasiýa böwrek bezleriniň we prostat mäziniň öýjükleriniň androgen öndürmegine päsgel bermeýär. Bu öýjükleriň öndürýän androgenleriniň mukdary az bolsa-da, käbir prostat keselleriniň ösmegini goldamak üçin ýeterlik bolup biler.
Androgen sintez ingibitorlary, beýleki belli bejergilerden has köp derejede adamyň bedenindäki testosteron derejesini peseldip biler. Bu dermanlar CYP17 atly fermenti saklap, testosteron önümçiligini bökdeýär. Testikulýar, adrenal we prostat çiş dokumalarynda duş gelýän bu ferment, bedeniň holesterinden testosteron öndürmegi üçin zerurdyr.
ABŞ-da üç sany androjen sintez inhibitory tassyklandy: abirateron asetat, ketokonazol we aminoglutetimid. Alluwutmak üçin dermanlar berilýär.
Abirateron asetat, metastatiki ýokary töwekgelçilikli kastrasiýa duýgur prostat mäzini we metastatiki kastrasiýa çydamly prostat mäzini bejermek üçin prednison bilen bilelikde tassyklanýar. Abirateron we enzalutamid tassyklanmazdan ozal, prostata mäzinden başga alamatlar üçin tassyklanan iki derman - ketokonazol we aminoglutetimid kämahal kastrasiýa garşy durnuksyz prostata mäziniň bejergisi hökmünde ulanylýar.
Prostat keselini bejermek üçin gormon bejergisi nähili ulanylýar?
Gormon bejergisi prostata mäzini bejermekde birnäçe usulda ulanylyp bilner, şol sanda:
Orta ýa-da gaýtalanma töwekgelçiligi bolan irki döwürdäki prostata mäzleri. Orta ýa-da gaýtalanma töwekgelçiligi bolan irki döwürdäki prostata mäzleri bolan erkekler, radiasiýa bejergisinden öň, wagtynda we / ýa-da gormon bejergisini alýarlar, ýa-da prostatektomiýadan soň (prostat bezini aýyrmak üçin operasiýa) gormon bejergisini alyp bilerler (6) . Prostata mäziniň gaýtalanma töwekgelçiligini kesgitlemek üçin ulanylýan faktorlar, çişiň derejesini (Gleason baly bilen ölçelýär), çişiň daş-töweregi dokumalara ýaýramagyny we operasiýa wagtynda ýakyn limfa düwünlerinde çiş öýjükleriniň bardygyny ýa-da ýokdugyny öz içine alýar.
Prostat keseliniň irki döwründe gormon bejergisi bilen bejerginiň dowamlylygy, adamyň gaýtalanma töwekgelçiligine baglydyr. Aralyk töwekgelçilikli prostat keseli bolan erkekler üçin gormon bejergisi, adatça, 6 aý berilýär; töwekgelçilikli keseli bolan erkekler üçin adatça 18–24 aý berilýär.
Prostatektomiýadan soň gormon bejergisi bolan erkekler, diňe prostatektomiýa eýe bolan erkeklere garanyňda gaýtalanmazdan has uzak ýaşaýarlar, ýöne umumylykda uzak ýaşamaýarlar (6). Aralyk ýa-da ýokary töwekgelçilikli prostata mäziniň daşky şöhle şöhlelendiriş terapiýasyndan soň gormon bejergisi bolan erkekler, diňe radiasiýa bejergisi bilen bejergi alýan erkeklere garanyňda umumy we gaýtalanmazdan uzak ýaşaýarlar (6, 7). Gormon bejergisini radiasiýa bejergisi bilen bilelikde alýan erkekler, diňe radiasiýa bejergisini alýan erkeklerden has uzak ýaşaýarlar (8). Şeýle-de bolsa, radiasiýa bejergisinden öň we soň ADT-iň optimal wagty we dowamlylygy kesgitlenmedi (9, 10).
Prostatektomiýadan öň gormon bejergisiniň (ýeke ýa-da himiýa bejergisi bilen bilelikde) ulanylmagy, ömrüň uzaldyljakdygy görkezilmedi we adaty bejergi däl. Prostatektomiýadan öň has güýçli androjen blokadasy kliniki synaglarda öwrenilýär.
Gaýtalanýan / gaýtalanýan prostat keseli. Diňe ulanylýan gormon bejergisi, KT, MRI ýa-da radiasiýa bejergisi ýa-da prostatektomiýa bilen bejergiden soň süňk barlagynda dokumentleşdirilen prostata mäziniň gaýtalanýan erkekleri üçin adaty bejergidir. Bejergi käwagt "biohimiki" gaýtalanýan erkeklere, hirurgiýa ýa-da radiasiýa bilen ilkinji ýerli bejergiden soň prostata mahsus antigeniň (PSA) derejesiniň ýokarlanmagy maslahat berilýär, esasanam PSA derejesi 3 aýdan az wagtyň içinde iki esse köpelse we rak ýok bolsa ýaýramagy.
Prostatektomiýadan soň biohimiki gaýtalanýan erkekleriň arasynda geçirilen tötänleýin kliniki synag, antiandrogen bejergisi we radiasiýa bejergisi bolan erkekleriň metastazyň döremegine ýa-da prostat rak keselinden ýa-da umuman plasebo we radiasiýa bolan erkeklere garanyňda ölmeginiň ähtimallygynyň pesdigini ýüze çykardy (11). Şeýle-de bolsa, PSA pes bahasy bolan näsaglar gormon bejergisiniň radiasiýa goşulmagyndan peýda görmeýärdi. Recentakynda geçirilen başga bir kliniki synag, metastaz töwekgelçiligi ýokary bolan, ýöne metastatiki keseliň subutnamasy bolmadyk ilkinji ýerli bejergiden soň PSA derejesiniň ýokarlanmagy bolan erkekler üçin birnäçe çäräniň nukdaýnazaryndan ADT-den ýokary däldigini görkezdi ( 12).
Ösen ýa-da metastatiki prostat keseli. Aloneeke-täk ulanylýan gormon bejergisi, prostata mäziniň düwnük keseli ilkinji gezek anyklananda metastatiki keseli (ýagny bedeniň beýleki ýerlerine ýaýran kesel) tapylan erkekler üçin adaty bejergidir (13). Kliniki synaglar, şeýle erkekleriň ADT we abirateron / prednison, enzalutamid ýa-da apalutamid bilen bejermekde diňe ADT bilen bejergiden has uzak ýaşaýandygyny görkezdi (14–17). Şeýle-de bolsa, gormon bejergisiniň düýpli täsirleri bolup biljekdigi sebäpli, käbir erkekler simptomlar ýüze çykýança gormon bejergisini kabul etmezligi makul bilýärler.
Iki sany rak keseli kooperatiw topary - Gündogar kooperatiw onkologiýa topary (ECOG) we Amerikan radiologiýa şekillendiriş ulgamy (ACRIN) tarapyndan geçirilen NCI tarapyndan maliýeleşdirilen synagyň irki netijeleri, gormona duýgur metastatiki prostat rak keseli bolan erkeklere maslahat berýär. Adaty gormon bejergisiniň başynda himiýa bejergisi doketaksel diňe gormon bejergisini alýan erkeklerden has uzak ýaşaýar. Iň giň metastatiki keseli bolan erkekler, doketakseliň irki goşulmagyndan has köp peýdalanýan ýalydy. Bu tapyndylar has uzak dowam etmek bilen ýakynda tassyklandy (18).
Alamatlaryň peselmegi. Gormon bejergisi kämahal hirurgiýa ýa-da radiasiýa bejergisine dalaşgär bolmadyk lokal prostat keseli bolan erkeklerde ýerli alamatlaryň öňüni almak ýa-da öňüni almak üçin ulanylýar (19). Şeýle erkekleriň ömri çäkli, ýerli ösen çişler we / ýa-da saglyk ýagdaýy agyr bolanlar bar.
Awtomatiki täzelenmäni düşündiriň