Görnüşleri / lenfoma / näsag / kömekçi-bejergi-pdq

AIDS bilen baglanyşykly lenfoma bejergisi (®) atiPatient wersiýasy

AIDS bilen baglanyşykly lenfoma barada umumy maglumat

Esasy pikirler

• AIDS bilen baglanyşykly lenfoma immun ýetmezçiligi sindromyny (AIDS) alan näsaglaryň limfa ulgamynda zyýanly (rak) öýjükleriniň emele gelýän keselidir.

• Limfomanyň dürli görnüşleri bar.

• AIDS bilen baglanyşykly lenfomanyň alamatlaryna horlanmak, gyzzyrma we gijeki derler girýär.

• Limfa ulgamyny we bedeniň beýleki ýerlerini barlaýan synaglar, AIDS bilen baglanyşykly lenfomany ýüze çykarmak (tapmak) we diagnoz goýmak üçin ulanylýar.

• Käbir faktorlar çaklama (dikeldiş mümkinçiligi) we bejerginiň usullaryna täsir edýär.

AIDS bilen baglanyşykly lenfoma immun ýetmezçiligi sindromyny (AIDS) alan näsaglaryň limfa ulgamynda zyýanly (rak) öýjükleriniň emele gelýän keselidir.

AIDS, adamyň immunitetine hüjüm edýän we gowşadýan adam immunitet ýetmezçiligi wirusy (AIW) sebäpli ýüze çykýar. Gowşak immun ulgamy ýokançlyga we kesele garşy göreşip bilmeýär. AIW keseli bolan adamlarda ýokaşma we lenfoma ýa-da beýleki düwnük keselleri bar. AIW keseli we lenfoma ýaly käbir ýokanç ýa-da rak keseline AIDS keseli diýilýär. Käwagt adamlara bir wagtyň özünde AIDS we AIDS bilen baglanyşykly lenfoma diagnozy goýulýar. AIDS we onuň bejergisi barada maglumat üçin AIDSinfo web sahypasyna serediň.

AIDS bilen baglanyşykly lenfoma limfa ulgamyna täsir edýän düwnük görnüşidir. Limfa ulgamy immun ulgamynyň bir bölegidir. Bedeni ýokançlykdan we kesellerden goramaga kömek edýär.

Limfa ulgamy aşakdakylardan durýar:

• Limfa: Limfa damarlaryndan geçýän we T we B lenfositleri göterýän reňksiz, suwly suwuklyk. Limfositler ak gan öýjüginiň bir görnüşidir.

• Limfa damarlary: Bedeniň dürli ýerlerinden limfa ýygnaýan we gana gaýdýan inçe turbalar ulgamy.

• Limfa düwünleri: Limfany süzýän we ýokançlyga we kesele garşy göreşmäge kömek edýän ak gan öýjüklerini saklaýan ownuk, noýba görnüşli gurluşlar. Limfa düwünleri bedeniň limfa damarlarynyň ulgamynda bolýar. Limfa düwünleriniň toparlary boýnunda, aşagynda, mediastinumda, garyn, çanaklykda we içegede bolýar.

• Dalak: Limfositleri döredýän, gyzyl gan öýjüklerini we lenfositleri saklaýan, gany süzýän we köne gan öýjüklerini ýok edýän organ. Dalak garnyň çep tarapynda aşgazanyň golaýynda ýerleşýär.

• Timus: T lenfositleriniň ýetişip, köpelýän organy. Timus döş döşüniň aňyrsynda.

• Düwürtikler: Bokurdagyň arka tarapynda limfa dokumasynyň iki sany ownuk massasy. Bokurdagyň her tarapynda bir tonza bar.

• Süňk ýiligi: Kalp süňkü we döş süňkü ýaly käbir süňkleriň merkezindäki ýumşak, gümürtik dokuma. Süňk ýiliginde ak gan öýjükleri, gyzyl gan öýjükleri we trombositler ýasalýar.

Limfa dokumasy beýniniň, aşgazanyň, tiroid beziniň we deri ýaly bedeniň beýleki ýerlerinde hem bolýar.

Käwagt AIDS bilen baglanyşykly lenfoma süňk ýiliginde, bagyrda, menenjede (beýnini ýapýan inçe membranalar) we aşgazan-içege ulgamlarynda limfa düwünleriniň daşynda ýüze çykýar. Usygy-ýygydan anusda, ýürekde, öt ýollarynda, diş dişlerinde we myşsalarda ýüze çykyp biler.

Limfa düwünlerini, tonzilleri, timus, dalak we süňk ýiligini öz içine alýan limfa damarlaryny we limfa organlaryny görkezýän limfa ulgamynyň anatomiýasy. Limfa (arassa suwuklyk) we lenfositler limfa damarlaryndan we limfositleriň zyýanly maddalary ýok edýän limfa düwünlerine geçýärler. Limfa ýüregiň golaýyndaky uly damar arkaly gana girýär.

Limfomanyň dürli görnüşleri bar.

Limfomalar iki umumy görnüşe bölünýär:

• Hodkin limfoma.

• Hodgkin däl lenfoma.

Hodkin däl lenfoma we Hodgkin lenfomasy SPID keselinde ýüze çykyp biler, ýöne Hodgkin däl lenfoma has ýygy duş gelýär. AIDS bilen kesellän adamda Hodgkin däl lenfoma bar bolsa, oňa AIDS bilen baglanyşykly lenfoma diýilýär. AIDS bilen baglanyşykly lenfoma merkezi nerw ulgamynda (CNS) ýüze çykanda, oňa AIDS bilen baglanyşykly esasy CNS lenfoma diýilýär.

Hodkin däl lenfomalar öýjükleriniň mikroskop astynda görünişi boýunça toparlara bölünýär. Olar biperwaý (haýal ösýän) ýa-da agressiw (çalt ösýän) bolup bilerler. AIDS bilen baglanyşykly lenfomalar agressiwdir. AIDS bilen baglanyşykly Hodgkin däl lenfomanyň iki esasy görnüşi bar:

• Uly B öýjükli lenfomany (B öýjükli immunoblastiki lenfomany goşmak bilen) bölüň.

• Burkitt ýa-da Burkitt ýaly lenfoma.

Limfoma ýa-da AIDS bilen baglanyşykly rak keselleri barada has giňişleýin maglumat üçin aşakdaky gysgaça mazmunyna serediň:

• Ulular Hodgkin däl lenfoma bejergisi

• Çagalyk Hodgkin däl lenfoma bejergisi

• Esasy CNS limfoma bejergisi

• Kaposi sarkoma bejergisi

AIDS bilen baglanyşykly lenfomanyň alamatlaryna horlanmak, gyzzyrma we gijeki derler girýär.

Bu we beýleki alamatlar we alamatlar AIDS bilen baglanyşykly lenfoma ýa-da başga şertler sebäpli bolup biler. Aşakdakylardan biri bar bolsa, lukmanyňyz bilen habarlaşyň:

• Belli bir sebäbe görä horlanmak ýa-da gyzzyrma.

• Gijeki derler.

• Boýnuň, döşüň, aşgazanyň ýa-da içegäniň agyrysyz, çişen limfa düwünleri.

• Gapyrgalaryň aşagyndaky dolylyk duýgusy.

Limfa ulgamyny we bedeniň beýleki ýerlerini barlaýan synaglar, AIDS bilen baglanyşykly lenfomany ýüze çykarmak (tapmak) we diagnoz goýmak üçin ulanylýar.

Aşakdaky synaglar we proseduralar ulanylyp bilner:

• Fiziki synag we taryh: Saglygyň umumy alamatlaryny barlamak, bedeniň ýa-da adaty bolmadyk başga bir zadyň alamatlaryny barlamak üçin bedeniň synagy. Şeýle hem gyzzyrma, gijeki derler we horlanmak, saglyk endikleri, öňki keseller we bejergiler ýaly hassanyň saglygynyň taryhy kabul ediler.

• Ganyň doly sanalmagy (CBC): Ganyň nusgasyny çekip, aşakdakylary barlamagyň tertibi:

• Gyzyl gan öýjükleriniň, ak gan öýjükleriniň we trombositleriň sany.

• Gyzyl gan öýjüklerinde gemoglobiniň (kislorod göterýän belok) mukdary.

• Nusganyň bölegi gyzyl gan öýjüklerinden durýar.

Ganyň doly sanalmagy (CBC). Gan damara iňňe salmak we ganyň turba akmagyna ýol bermek arkaly ýygnalýar. Ganyň nusgasy laboratoriýa iberilýär we gyzyl gan öýjükleri, ak gan öýjükleri we trombositler sanalýar. CBC köp dürli şertleri barlamak, anyklamak we gözegçilik etmek üçin ulanylýar.

• Gan himiýasy barlaglary: Bedende organlar we dokumalar tarapyndan gana goýberilýän käbir maddalaryň mukdaryny ölçemek üçin gan nusgasynyň barlanylýan prosedurasy. Adaty bolmadyk (adatydan ýokary ýa-da pes) mukdar keseliň alamaty bolup biler.

• LDH synagy: Süýt degidrojenazyň mukdaryny ölçemek üçin gan nusgasynyň barlanylýan prosedurasy. Gandaky LDH mukdarynyň köpelmegi dokumanyň zeperlenmeginiň, lenfomanyň ýa-da beýleki keselleriň alamaty bolup biler.

• Gepatit B we gepatit C synagy: Gepatit B wirusyna mahsus antigenleriň we / ýa-da antikorlaryň mukdaryny we gepatit C wirusyna garşy antikorlaryň mukdaryny ölçemek üçin gan nusgasynyň barlanylýan prosedurasy. Bu antigenlere ýa-da antikorlara marker diýilýär. Dürli markerler ýa-da markerleriň kombinasiýalary hassanyň B ýa-da C gepatit ýokaşmasynyň bardygyny, öňünden ýokaşandygyny ýa-da sanjymyny ýa-da ýokaşma ähtimallygyny kesgitlemek üçin ulanylýar.

• AIW barlagy: Ganyň nusgasyndaky AIW antikorlarynyň derejesini ölçemek üçin synag. Antikorlar beden tarapyndan keseki bir madda basylanda ýasalýar. AIW antikorlarynyň ýokary derejesi bedeniň AIW ýokaşandygyny aňladyp biler.

• KT gözlemek (CAT skaneri): Dürli burçlardan alnan boý, döş, garyn, çanaklyk we limfa düwünleri ýaly bedeniň içindäki ýerleri jikme-jik suratlandyrýan bir prosedura. Suratlar rentgen enjamyna birikdirilen kompýuter tarapyndan ýasaldy. Boýag damara sanjym edilip ýa-da organlaryň ýa-da dokumalaryň has aýdyň görünmegine kömek etmek üçin ýuwudylyp bilner. Bu prosedura hasaplanan tomografiýa, kompýuterleşdirilen tomografiýa ýa-da kompýuterleşdirilen eksenel tomografiýa hem diýilýär.

• PET skaneri (pozitron emissiýa tomografiýa skaneri): Bedende zyýanly çiş öýjüklerini tapmagyň tertibi. Az mukdarda radioaktiw glýukoza (şeker) damara sanjym edilýär. PET skaneri bedeniň daşyndan aýlanýar we glýukozanyň bedende nirede ulanylýandygyny suratlandyrýar. Zyýanly çiş öýjükleri, has işjeň we adaty öýjüklerden has köp glýukoza alýandygy sebäpli suratda has aýdyň görünýär.

• Süňk ýiliginiň ymtylyşy we biopsiýasy: Süňk ýiliginiň we süňküň bölejiginiň ýa-da döş süňküne içi boş iňňäni goýup aýyrmak. Patolog, düwnük keseliniň alamatlaryny gözlemek üçin süňk ýiligini we süňküni mikroskop astynda görýär.

Süňk ýilik islegi we biopsiýa. Deriniň kiçijik bir bölegi çişirilenden soň, hassanyň bagrynyň süňküne süňk ýiliginiň iňňesi goýulýar. Gan, süňk we süňk ýiliginiň nusgalary mikroskopda gözden geçirmek üçin aýrylýar.

• Limfa düwüniniň biopsiýasy: Limfa düwüniniň hemmesini ýa-da bir bölegini aýyrmak. Patolog, rak öýjüklerini gözlemek üçin dokumany mikroskop astynda görýär. Aşakdaky biopsiýa görnüşlerinden biri edilip bilner:

• Düşünjeli biopsiýa: Limfa düwüniniň tutuşlygyna aýrylmagy.

• Kesgitli biopsiýa: Limfa düwüniniň bir böleginiň aýrylmagy.

• Esasy biopsiýa: Giň iňňäni ulanyp limfa düwüninden dokumanyň aýrylmagy.

Bedeniň bagyr, öýken, süňk, süňk ýiligi we beýni ýaly beýleki ýerlerinde dokumanyň bir nusgasy bolup, patolog tarapyndan düwnük keseliniň alamatlary barlanylyp bilner.

Rak tapylsa, düwnük öýjüklerini öwrenmek üçin aşakdaky synaglar geçirilip bilner:

• Immunohistohimiýa: Näsagyň dokumasynyň nusgasynda käbir antigenleri (markerleri) barlamak üçin antikorlary ulanýan laboratoriýa synagy. Antikorlar adatça ferment ýa-da floresan boýag bilen baglanyşyklydyr. Antikorlar dokumanyň nusgasyndaky belli bir antigen bilen baglanyşandan soň, ferment ýa-da boýag işjeňleşýär we antigeni mikroskopda görüp bolýar. Synagyň bu görnüşi, düwnük keselini anyklamak we rak keseliniň bir görnüşini başga bir görnüşden aýtmaga kömek etmek üçin ulanylýar.

• Sitogenetiki derňew: Gan ýa-da süňk ýiliginiň nusgasyndaky öýjükleriň hromosomlary sanalýar we döwülýär, ýitýär, üýtgedilýär ýa-da goşmaça hromosomlar ýaly üýtgeşmeler barlanýar. Käbir hromosomlaryň üýtgemegi düwnük keseliniň alamaty bolup biler. Sitogenetiki derňew, rak keselini anyklamaga, bejergini meýilleşdirmäge ýa-da bejerginiň näderejede gowy işleýändigini anyklamaga kömek edýär.

• Balyk (situ gibridizasiýasynda floresan): Öýjüklerde we dokumalarda genlere ýa-da hromosomlara seretmek we sanamak üçin ulanylýan laboratoriýa synagy. Floresan boýaglary öz içine alýan DNK bölekleri laboratoriýada ýasalýar we näsagyň öýjükleriniň ýa-da dokumalarynyň nusgasyna goşulýar. Bu boýalan DNK bölekleri nusgadaky käbir genlere ýa-da hromosomlaryň ýerlerine birikdirilende, floresan mikroskopda seredilende ýanýar. Balyk synagy, düwnük keselini anyklamak we bejergini meýilleşdirmek üçin ulanylýar.

• Immunofenotip ýazmak: Öýjükleriň üstündäki antigenleriň ýa-da markerleriň görnüşlerine esaslanyp, rak öýjüklerini kesgitlemek üçin antikorlary ulanýan laboratoriýa synagy. Bu synag lenfomanyň anyk görnüşlerini anyklamaga kömek edýär.

Käbir faktorlar çaklama (dikeldiş mümkinçiligi) we bejerginiň usullaryna täsir edýär.

Kesgitlemek (dikeldiş mümkinçiligi) we bejeriş usullary aşakdakylara baglydyr:

• Düwnük keseli.

• Näsagyň ýaşy.

• Gandaky CD4 lenfositleriň (ak gan öýjüginiň bir görnüşi) sany.

• Bedeniň lenfomasyndaky ýerleriň sany limfa ulgamynyň daşynda bolýar.

• Näsagyň damar (IV) neşe serişdeleriniň ulanylyşy barmy.

• Näsagyň gündelik işleri ýerine ýetirmek ukyby.

AIDS bilen baglanyşykly lenfomanyň tapgyrlary

Esasy pikirler

• AIDS bilen baglanyşykly lenfoma anyklanylandan soň, limfa ulgamynyň ýa-da bedeniň beýleki ýerlerine rak öýjükleriniň ýaýrandygyny ýa-da ýokdugyny anyklamak üçin synaglar geçirilýär.

• Rakyň bedende ýaýramagynyň üç usuly bar.

• AIDS bilen baglanyşykly lenfoma üçin aşakdaky tapgyrlar ulanylýar:

• I Tapgyr

• II Tapgyr

• III Tapgyr

• IV Tapgyr

• Bejergi üçin, AIDS bilen baglanyşykly lenfomalar bedeniň nireden başlandygyna görä toparlara bölünýär:

• Periferiýa / ulgamlaýyn lenfoma

• Esasy CNS lenfoma

AIDS bilen baglanyşykly lenfoma anyklanylandan soň, limfa ulgamynyň ýa-da bedeniň beýleki ýerlerine rak öýjükleriniň ýaýrandygyny ýa-da ýokdugyny anyklamak üçin synaglar geçirilýär.

Rak öýjükleriniň limfa ulgamynyň içinde ýa-da bedeniň beýleki ýerlerine ýaýrandygyny ýa-da ýokdugyny anyklamak üçin ulanylýan amal sahna diýilýär. Sahnadan ýygnan maglumatlar keseliň tapgyryny kesgitleýär. Bejergini meýilleşdirmek üçin basgançagy bilmek möhümdir, ýöne AIDS bilen baglanyşykly lenfoma adatça diagnoz goýlanda ösýär.

Sahnalaşdyryş işinde aşakdaky synaglar we proseduralar ulanylyp bilner:

• Gadolinium bilen MRI (magnit-rezonans tomografiýasy): Magnit, radio tolkunlary we kompýuter ulanyp, beýniniň we oňurga ýiliginiň ýaly bedeniň içindäki ýerleri jikme-jik suratlandyrmak üçin ulanýan prosedura. Gadolinium atly bir madda näsaga damar arkaly sanjylýar. Gadolinium, düwnük öýjükleriniň töwereginde ýygnanýar, şonuň üçin olar has ýagty görünýär. Bu prosedura ýadro magnit-rezonans tomografiýasy (NMRI) hem diýilýär.

• Lomber deşigi: oňurga sütüninden serebrospinal suwuklygy (CSF) ýygnamak üçin ulanylýan amal. Bu oňurganyň iki süňküniň arasynda we oňurga ýiliginiň töweregindäki CSF-e iňňe goýmak we suwuklygyň nusgasyny aýyrmak arkaly amala aşyrylýar. CSF nusgasy, düwnük keseliniň beýnine we oňurga ýiligine ýaýramagynyň alamatlary üçin mikroskopda barlanýar. Mysal üçin Epstein-Barr wirusy barlanylyp bilner. Bu prosedura LP ýa-da oňurga kran diýilýär.

Lombar deşigi. Näsag stoluň üstünde egrilen ýagdaýda ýatyr. Serebrospinal suwuklygy (gök reňkde görkezilen) aýyrmak üçin oňurga sütüniniň aşaky bölegine oňurga iňňesi (uzyn, inçe iňňe) goýulýar. Suwuklyk barlag üçin laboratoriýa iberilip bilner.

Rakyň bedende ýaýramagynyň üç usuly bar.

Rak dokuma, limfa ulgamy we gan arkaly ýaýrap biler:

• Dokma. Rak ýakyn ýerlere ulalmak bilen başlanan ýerinden ýaýraýar.

• Limfa ulgamy. Rak limfa ulgamyna girmek bilen başlanan ýerinden ýaýraýar. Düwürtik limfa damarlaryndan bedeniň beýleki ýerlerine geçýär.

• Gan. Rak gana girip başlan ýerinden ýaýraýar. Rak gan damarlaryndan bedeniň beýleki ýerlerine geçýär.

AIDS bilen baglanyşykly lenfoma üçin aşakdaky tapgyrlar ulanylýar:

I Tapgyr

I basgançak ulularyň lenfomasy. Düwürtik limfa düwünleriniň toparynda bir ýa-da birnäçe limfa düwünlerinde ýa-da seýrek ýagdaýlarda Waldeýeriň halkasynda, timusynda ýa-da dalagynda düwnük bolýar. IE tapgyrynda (görkezilmeýär), rak keseli limfa ulgamynyň daşyndaky bir ýere ýaýrady.

I tapgyr AIDS bilen baglanyşykly lenfoma I we IE tapgyrlara bölünýär.

• I etapda, limfa ulgamynda aşakdaky ýerleriň birinde düwnük bar:

• Limfa düwünleriniň toparyndaky bir ýa-da birnäçe limfa düwünleri.

• Waldeyeriň ýüzügi.

• Timus.

• Dalak.

• IE tapgyrynda, rak limfa ulgamynyň daşyndaky bir ýerde duş gelýär.

• II Tapgyr

• II Tapgyr AIDS bilen baglanyşykly lenfoma II we IIE tapgyrlara bölünýär.

• II tapgyrda, düwnük ýa-da diafragmanyň aşagyndaky limfa düwünleriniň iki ýa-da has köp toparynda düwnük bolýar.

II basgançak ulularyň lenfomasy. Düwürtik, ýa-da diafragmanyň aşagyndaky limfa düwünleriniň iki ýa-da has köp toparynda bolýar.

• IIE tapgyra, limfa düwünleriniň bir toparyndan limfa ulgamynyň daşyndaky ýakyn ýere ýaýrady. Rak, diafragmanyň bir tarapyndaky beýleki limfa düwünlerine ýaýramagy mümkin.

II etap uly ýaşly lenfoma. Düwürtik limfa düwünleriniň bir toparyndan limfa ulgamynyň daşyndaky ýakyn ýere ýaýrady. Rak, diafragmanyň bir tarapyndaky beýleki limfa düwünlerine ýaýramagy mümkin.

Ikinji etapda uly kesel termini has uly çiş massasyny aňladýar. Uly kesel diýlip atlandyrylýan çiş massasynyň ululygy lenfomanyň görnüşine görä üýtgeýär.

III Tapgyr

III basgançak ulularyň lenfomasy. Rak, diafragmanyň ýokarsynda we aşagynda limfa düwünleriniň toparlarynda bolýar; ýa-da diafragmanyň üstündäki we dalakdaky limfa düwünleriniň toparynda.

AIDS bilen baglanyşykly lenfoma III tapgyrynda rak keseli tapylýar:

• diafragmanyň ýokarsynda we aşagynda limfa düwünleriniň toparlarynda; ýa-da

• diafragmanyň üstündäki limfa düwünlerinde we dalakda.

IV Tapgyr

IV Tapgyr uly ýaşly lenfoma. Rak (a) limfa ulgamynyň daşyndaky bir ýa-da birnäçe organa ýaýrady; ýa-da (b) limfa düwünleriniň iki ýa-da has köp toparynda ýa-da diafragmanyň üstünde ýa-da diafragmanyň aşagynda we limfa ulgamynyň daşynda we täsir eden limfa düwünleriniň golaýynda bolmadyk bir organda bolýar; ýa-da (c) limfa düwünleriniň toparlarynda, diafragmanyň üstünde we diafragmanyň aşagynda we limfa ulgamynyň daşyndaky islendik organda bolýar; ýa-da (d) bagyrda, süňk ýiliginde, öýkeniň birden köp ýerinde ýa-da serebrospinal suwuklykda (CSF) bolýar. Düwnük ýakyn limfa düwünlerinden bagyr, süňk ýiligi, öýken ýa-da CSF-e göni ýaýramady.

IV tapgyrda AIDS bilen baglanyşykly lenfoma, rak:

• limfa ulgamynyň daşyndaky bir ýa-da birnäçe organa ýaýrady; ýa-da

• iki ýa-da has köp limfa düwünleriniň toparynda ýa-da diafragmanyň üstünde ýa-da diafragmanyň aşagynda we limfa ulgamynyň daşynda we täsir eden limfa düwünleriniň golaýynda däl bir organda bolýar; ýa-da

• limfa düwünleriniň toparlarynda, diafragmanyň ýokarsynda we aşagynda we limfa ulgamynyň daşyndaky islendik organda bolýar; ýa-da

• bagyrda, süňk ýiliginde, öýkeniň birden köp ýerinde ýa-da serebrospinal suwuklykda (CSF) bolýar. Düwnük ýakyn limfa düwünlerinden bagyr, süňk ýiligi, öýken ýa-da CSF-e göni ýaýramady.

Epstein-Barr wirusy ýokaşan ýa-da AIDS bilen baglanyşykly lenfoma süňk ýiligine täsir eden hassalarda merkezi nerw ulgamyna (CNS) ýaýramak howpy ýokarlanýar.

Bejergi üçin, AIDS bilen baglanyşykly lenfomalar bedeniň nireden başlandygyna görä toparlara bölünýär:

Periferiýa / ulgamlaýyn lenfoma

Limfa ulgamynda ýa-da beýniden başga bedeniň başga bir ýerinde başlaýan lenfoma periferiýa / ulgamlaýyn lenfoma diýilýär. Bedeniň hemme ýerine, şol sanda beýnine ýa-da süňk ýiligine ýaýrap biler. Köplenç ösen döwürde diagnoz goýulýar.

Esasy CNS lenfoma

Esasy CNS lenfoma merkezi nerw ulgamynda (beýni we oňurga ýiliginde) başlaýar. Epstein-Barr wirusy bilen baglanyşykly. Bedeniň başga bir ýerinden başlaýan we merkezi nerw ulgamyna ýaýran limfoma esasy CNS lenfoma däl.

Bejergi wariantyna syn

Esasy pikirler

• AIDS bilen baglanyşykly lenfoma näsaglary üçin bejerginiň dürli görnüşleri bar.

• AIDS bilen baglanyşykly lenfomany bejermek, lenfomany bejermek bilen SPID-iň bejergisini birleşdirýär.

• Adaty bejerginiň dört görnüşi ulanylýar:

• Himiýa bejergisi

• Radiasiýa bejergisi

• Öýjük transplantasiýasy bilen ýokary dozaly himiýa bejergisi

• Maksatly bejergi

• Bejerginiň täze görnüşleri kliniki synaglarda synagdan geçirilýär.

• AIDS bilen baglanyşykly lenfoma bejergisi ters täsirleri döredip biler.

• Näsaglar kliniki synaga gatnaşmak hakda pikir etmek isläp bilerler.

• Näsaglar rak keselini bejermekden ozal, wagtynda ýa-da soň kliniki synaglara girip bilerler.

• Gözegçilik synaglary zerur bolup biler.

AIDS bilen baglanyşykly lenfoma näsaglary üçin bejerginiň dürli görnüşleri bar.

AIDS bilen baglanyşykly lenfoma näsaglary üçin bejerginiň dürli görnüşleri bar. Käbir bejergiler adaty (häzirki ulanylýan bejergi), käbirleri kliniki synaglarda synagdan geçirilýär. Bejergi kliniki synagy, häzirki bejergileri gowulaşdyrmak ýa-da düwnük keseli bilen kesellänler üçin täze bejergiler barada maglumat almak üçin niýetlenen gözleg işidir. Kliniki synaglar täze bejerginiň adaty bejergiden has gowudygyny görkezende, täze bejergi adaty bejergä öwrülip biler. Näsaglar kliniki synaga gatnaşmak hakda pikir etmek isläp bilerler. Käbir kliniki synaglar diňe bejergini başlamadyk hassalar üçin açykdyr.

AIDS bilen baglanyşykly lenfomany bejermek, lenfomany bejermek bilen SPID-iň bejergisini birleşdirýär.

AIDS bilen kesellänler immun ulgamyny gowşatdylar we bejergi immunitetiň has gowşamagyna sebäp bolup biler. Şol sebäpli AIDS bilen baglanyşykly lenfoma bolan näsaglary bejermek kyn we käbir hassalarda SPID ýok lenfoma hassalaryna garanyňda az mukdarda dermanlar bilen bejerilip bilner.

AIW sebäpli döreýän immunitet ulgamyna ýetirilen zyýany azaltmak üçin ýokary işjeň antiretrowirus bejergisi (HAART) ulanylýar. HAART bilen bejermek, SPID bilen baglanyşykly lenfoma keseli käbir antikanser dermanlaryny adaty ýa-da has ýokary dozalarda ygtybarly kabul edip biler. Bu hassalarda bejergi, SPID ýok limfoma näsaglarynda bolşy ýaly işläp biler. Çynlakaý bolup biljek ýokanç keselleriň öňüni almak we bejermek üçin dermanlar hem ulanylýar.

AIDS we bejergisi barada has giňişleýin maglumat üçin AIDSinfo web sahypasyna serediň.

Adaty bejerginiň dört görnüşi ulanylýar:

Himiýa bejergisi

Himioterapiýa, öýjükleri öldürmek ýa-da olaryň bölünmegini bes etmek bilen, düwnük öýjükleriniň ösüşini duruzmak üçin dermanlary ulanýan rak keselidir. Himiýa bejergisi agzy bilen kabul edilende ýa-da damara ýa-da myşsa sanjylanda, dermanlar gana girýär we bedeniň hemme ýerinde düwnük öýjüklerine baryp biler (ulgamlaýyn himiýa bejergisi). Himiýa bejergisi gönüden-göni serebrospinal suwuklyga (intratekal himiýa terapiýasy), bir organa ýa-da garyn ýaly beden boşlugyna ýerleşdirilende, dermanlar esasan şol ýerlerdäki rak öýjüklerine täsir edýär (sebit himiýa bejergisi). Kombinasiýa himiýa bejergisi birden köp antikanser serişdesini ulanmak bilen bejergidir.

Himiýa bejergisiniň berilmegi, düwnük keseliniň emele gelen ýerine baglydyr. Merkezi nerw ulgamynda (CNS) lenfoma bolmagy ähtimal hassalarda intratekal himiýa bejergisi ulanylyp bilner.

Intratekal himiýa bejergisi. Antikanser dermanlary, serebrospinal suwuklygy saklaýan giňişlik (gök reňkde görkezilen CSF), içege giňişligine sanjym edilýär. Muny etmegiň iki dürli usuly bar. Suratyň ýokarky böleginde görkezilen usullaryň biri, dermanlary Omaýa suw howdanyna (operasiýa wagtynda kelläniň aşagyna goýlan gümmez şekilli gap) sanjym etmekdir; dermanlary beýnine kiçijik turba arkaly akdyrýar; ). Suratyň aşaky böleginde görkezilen başga bir usul, aşaky arka tarapyndaky kiçijik bir ýer sanalmansoň, oňurga sütüniniň aşaky böleginde dermanlary göni CSF-e sanjym etmekdir.

Himiýa bejergisi AIDS bilen baglanyşykly periferiýa / ulgamlaýyn lenfomany bejermekde ulanylýar. HAART-ny himiýa bejergisi bilen bir wagtda ýa-da himiýa bejergisi gutarandan soň bermegiň iň gowusydygy entek belli däl.

Koloniýany oýandyryjy faktorlar käwagt himiýa bejergisi bilen bilelikde berilýär. Bu himiýa bejergisiniň süňk ýiligine ýetirip biljek zyýanlaryny azaltmaga kömek edýär.

Radiasiýa bejergisi

Radiasiýa bejergisi, düwnük öýjüklerini öldürmek ýa-da ösmezligi üçin ýokary energiýa rentgen şöhlelerini ýa-da beýleki radiasiýa görnüşlerini ulanýan rak keselidir. Radiasiýa bejergisiniň iki görnüşi bar:

• Daşarky radiasiýa bejergisi, rak keseline radiasiýa ibermek üçin bedeniň daşyndaky maşyny ulanýar.

• Içerki radiasiýa bejergisi, düwnük keseline gönüden-göni ýa-da ýakyn ýerde ýerleşýän iňňelerde, tohumlarda, simlerde ýa-da kateterlerde möhürlenen radioaktiw maddany ulanýar.

Radiasiýa bejergisiniň berilmegi, düwnük keseliniň emele gelen ýerine baglydyr. Daşarky radiasiýa bejergisi AIDS bilen baglanyşykly esasy CNS lenfomasyny bejermek üçin ulanylýar.

Öýjük transplantasiýasy bilen ýokary dozaly himiýa bejergisi

Rak öýjüklerini öldürmek üçin ýokary mukdarda himiýa bejergisi berilýär. Sagdyn öýjükler, şol sanda gan emele getirýän öýjükler hem düwnük bejergisi bilen ýok edilýär. Kök öýjüklerini transplantasiýa etmek, gan emele getirýän öýjükleri çalyşmakdyr. Kök öýjükleri (ýetişmedik gan öýjükleri) näsagyň ganyndan ýa-da süňk ýiliginden aýrylýar we doňdurylýar we saklanýar. Näsag himiýa bejergisini gutarandan soň, saklanylýan kök öýjükleri ereýär we infuziýa arkaly näsaga gaýtarylýar. Bu gaýtadan gurlan baldak öýjükleri bedeniň gan öýjüklerine öwrülýär (we dikeldýär).

Maksatly bejergi

Maksatly bejergi, adaty öýjüklere zyýan bermezden, belli bir düwnük öýjüklerini kesgitlemek we olara hüjüm etmek üçin neşe serişdelerini ýa-da beýleki maddalary ulanýan bejerginiň bir görnüşidir. Monoklonal antikor bejergisi maksatly bejerginiň bir görnüşidir.

Monoklonal antikor bejergisi, immunitet öýjüginiň bir görnüşinden laboratoriýada öndürilen antikorlary ulanýan rak keselidir. Bu antikorlar, düwnük öýjüklerindäki ýa-da rak öýjükleriniň ösmegine kömek edip biljek adaty maddalary kesgitläp biler. Antikorlar maddalara birikýär we düwnük öýjüklerini öldürýär, ösmegini bökdeýär ýa-da ýaýramagynyň öňüni alýar. Monoklonal antikorlara infuziýa berilýär. Bular ýeke ýa-da neşe serişdelerini, toksinleri ýa-da radioaktiw materiallary gönüden-göni rak öýjüklerine daşamak üçin ulanylyp bilner. Rituximab AIDS bilen baglanyşykly periferiýa / ulgamlaýyn lenfomany bejermekde ulanylýar.

Bejerginiň täze görnüşleri kliniki synaglarda synagdan geçirilýär.

Kliniki synaglar barada maglumat NCI web sahypasyndan alyp bilersiňiz.

AIDS bilen baglanyşykly lenfoma bejergisi ters täsirleri döredip biler.

Düwnük keseliniň bejergisiniň netijesinde ýüze çykýan zyýanly täsirler barada has giňişleýin maglumat üçin “Side Effects” sahypasyna serediň.

Näsaglar kliniki synaga gatnaşmak hakda pikir etmek isläp bilerler.

Käbir hassalar üçin kliniki synaga gatnaşmak iň oňat bejergi usuly bolup biler. Kliniki synaglar rak keselini öwrenmek prosesiniň bir bölegidir. Täze düwnük bejergisiniň howpsuz we täsirli ýa-da adaty bejergiden has gowudygyny anyklamak üçin kliniki synaglar geçirilýär.

Düwnük keselini bejermek üçin häzirki zaman bejergileriň köpüsi öňki kliniki synaglara esaslanýar. Kliniki synaga gatnaşýan hassalar adaty bejergini alyp bilerler ýa-da täze bejergini ilkinji bolup bilerler.

Kliniki synaglara gatnaşýan hassalar geljekde rak keseliniň bejergisini gowulaşdyrmaga kömek edýär. Kliniki synaglar täsirli täze bejergilere alyp barmasa-da, köplenç möhüm soraglara jogap berýärler we gözlegleri öňe sürmäge kömek edýärler.

Näsaglar rak keselini bejermekden ozal, wagtynda ýa-da soň kliniki synaglara girip bilerler.

Käbir kliniki synaglarda diňe bejergini almadyk hassalar bar. Beýleki synaglar, rak keseli gowulaşmadyk hassalar üçin bejergileri barlaýar. Şeýle hem, rak keseliniň gaýtalanmagynyň (gaýdyp gelmeginiň) öňüni almak ýa-da rak keselini bejermegiň zyýanly täsirlerini azaltmak üçin täze usullary barlaýan kliniki synaglar bar.

Clinurduň köp ýerinde kliniki synaglar geçirilýär. NCI tarapyndan goldanýan kliniki synaglar baradaky maglumatlary NCI-iň kliniki synag gözleg sahypasynda tapyp bilersiňiz. Beýleki guramalar tarapyndan goldanýan kliniki synaglary ClinicalTrials.gov web sahypasynda tapyp bilersiňiz.

Gözegçilik synaglary zerur bolup biler.

Düwnük keselini anyklamak ýa-da rak keseliniň tapgyryny anyklamak üçin geçirilen synaglaryň käbiri gaýtalanyp biler. Bejerginiň näderejede işleýändigini görmek üçin käbir synaglar gaýtalanar. Bejergini dowam etdirmek, üýtgetmek ýa-da bes etmek baradaky kararlar bu synaglaryň netijelerine esaslanyp biler.

Käbir synaglar bejergi gutarandan soň wagtal-wagtal geçirilmegini dowam etdirer. Bu synaglaryň netijesi, ýagdaýyňyzyň üýtgändigini ýa-da rak keseliniň gaýtalanandygyny görkezip biler (gaýdyp geliň). Bu synaglara käwagt yzarlaýyş synaglary ýa-da barlaglar diýilýär.

AIDS bilen baglanyşykly lenfoma bejergisi

Bu bölümde

• AIDS bilen baglanyşykly periferiýa / ulgamlaýyn lenfoma

• AIDS bilen baglanyşykly başlangyç merkezi nerw ulgamynyň lenfomasy

Aşakda görkezilen bejergiler barada has giňişleýin maglumat üçin bejerginiň wariantyna syn bölümine serediň.

AIDS bilen baglanyşykly periferiýa / ulgamlaýyn lenfoma

AIDS bilen baglanyşykly periferiýa / ulgamlaýyn lenfomany bejermekde aşakdakylar bolup biler:

• Himiýa bejergisini maksatly bejergi bilen ýa-da bolmazdan birleşdirmek.

• Bejergä jogap bermedik ýa-da gaýdyp gelen lenfoma üçin ýokary dozaly himiýa bejergisi we kök öýjük transplantasiýasy.

• Merkezi nerw ulgamyna (CNS) ýaýramagy ähtimal bolan lenfoma üçin intratekal himiýa bejergisi.

Näsaglary kabul edýän NCI goldaýan rak keseliniň kliniki synaglaryny tapmak üçin kliniki synag gözlegimizi ulanyň. Synaglary rak keseliniň görnüşine, näsagyň ýaşyna we synaglaryň nirede geçirilýändigine baglylykda gözläp bilersiňiz. Kliniki synaglar barada umumy maglumatlar hem bar.

AIDS bilen baglanyşykly başlangyç merkezi nerw ulgamynyň lenfomasy

AIDS bilen baglanyşykly esasy merkezi nerw ulgamynyň lenfomasyny bejermekde aşakdakylar bolup biler:

• Daşarky radiasiýa bejergisi.

Näsaglary kabul edýän NCI goldaýan rak keseliniň kliniki synaglaryny tapmak üçin kliniki synag gözlegimizi ulanyň. Synaglary rak keseliniň görnüşine, näsagyň ýaşyna we synaglaryň nirede geçirilýändigine baglylykda gözläp bilersiňiz. Kliniki synaglar barada umumy maglumatlar hem bar.

AIDS bilen baglanyşykly lenfoma barada has giňişleýin öwrenmek üçin

AIDS bilen baglanyşykly lenfoma barada Milli düwnük institutyndan has giňişleýin maglumat üçin aşakdakylara serediň:

• Gan emele getirýän baldak öýjükleri

• Maksatly rak kesel bejergisi

Rak keseliniň umumy maglumatlary we Milli düwnük institutynyň beýleki çeşmeleri üçin aşakdakylara serediň:

• Rak hakda

• Sahna

• Himiýa bejergisi we siz: Düwnük keseli üçin goldaw

• Radiasiýa bejergisi we siz: Düwnük keseli üçin goldaw

• Düwnük keseli

• Lukmandan düwnük keseli barada soraglar

• Halas bolanlar we terbiýeçiler üçin