Görnüşleri / göz / näsag / gözüň içindäki melanoma-bejeriş-pdq

Gözüň içindäki (Uveal) Melanomany bejermek wersiýasy

Gözüň içindäki (Uveal) Melanoma hakda umumy maglumat

Esasy pikirler

• Gözüň içindäki melanoma gözüň dokumalarynda zyýanly (rak) öýjükleriniň emele gelýän keselidir.

• Garry bolmak we deriniň adalatly bolmagy gözüň içindäki melanoma howpuny ýokarlandyryp biler.

• Gözüň içindäki melanomanyň alamatlary bulaşyk görüş ýa-da irisdäki garaňky ýer.

• Gözleri barlaýan synaglar, gözüň içindäki melanomany anyklamak (tapmak) we diagnoz goýmak üçin ulanylýar.

• Gözüň içindäki melanomany anyklamak üçin çişiň biopsiýasy seýrek bolýar.

• Käbir faktorlar çaklama (dikeldiş mümkinçiligi) we bejerginiň usullaryna täsir edýär.

Gözüň içindäki melanoma gözüň dokumalarynda zyýanly (rak) öýjükleriniň emele gelýän keselidir.

Gözüň içindäki melanoma gözüň diwarynyň üç gatynyň ortasynda başlaýar. Daşky gatlakda ak sklera ("gözüň ak") we gözüň öňündäki açyk kornea bar. Içki gatlakda ýagtylygy duýýan we optiki nerwiň boýundaky suratlary beýnine iberýän retina diýlip atlandyrylýan nerw dokumasy bar.

Gözüň içindäki melanomanyň emele gelýän orta gatlagyna uvea ýa-da uveal trakt diýilýär we üç esasy bölegi bar:

Iris

Iris gözüň öňündäki reňkli ýerdir ("göz reňki"). Ony arassa kornea arkaly görmek bolýar. Okuwçy irisiň merkezinde bolup, gözüň içine az ýa-da az ýagtylyk bermek üçin ululygyny üýtgedýär. Irisiň gözüň içindäki melanoma, adatça haýal ösýän we bedeniň beýleki ýerlerine seýrek ýaýran kiçijik çişdir.

Siliary beden

Siliary beden, okuwçynyň ululygyny we obýektiwiň görnüşini üýtgedýän myşsa süýümleri bolan dokumanyň halkasydyr. Irisiň aňyrsynda tapylýar. Linza görnüşiniň üýtgemegi gözüň ünsüni jemlemäge kömek edýär. Siliar beden, kornea we irisiň arasyndaky boşlugy doldurýan açyk suwuklygy hem edýär. Siliar bedeniniň gözüň içindäki melanomasy köplenç irisiň gözüň içindäki melanomasyna garanyňda has uludyr we bedeniň beýleki ýerlerine ýaýramagy ähtimaldyr.

Horoid

Horoid gözüň içine kislorod we ýokumly maddalar getirýän gan damarlarynyň gatlagydyr. Gözüň içindäki melanomalaryň köpüsi horoidden başlaýar. Horoidiň gözüň içindäki melanomasy köplenç irisiň öýjükli melanomasyna garanyňda has uludyr we bedeniň beýleki ýerlerine ýaýramagy ähtimaldyr.

Gözüň anatomiýasy, gözüň daşyny we içini, sklera, kornea, iris, silili beden, horid, retina, witre degişme we optiki nerw ýaly zatlary görkezýär. Witrus gülküsi gözüň merkezini doldurýan suwuklykdyr.

Gözüň içindäki melanoma, irisde, siliar bedeninde we horidde melanin öndürýän öýjüklerden emele gelýän seýrek rakdyr. Uly adamlarda iň köp ýaýran göz keseli.

Garry bolmak we deriniň adalatly bolmagy gözüň içindäki melanoma howpuny ýokarlandyryp biler.

Kesel almak töwekgelçiligiňizi artdyrýan islendik zada töwekgelçilik faktory diýilýär. Töwekgelçilik faktoryna eýe bolmak, düwnük keseliniň bardygyny aňlatmaýar; töwekgelçilik faktorlarynyň bolmazlygy, düwnük keseliniň bolmazlygyny aňlatmaýar. Töwekgelçilikli bolup bilersiňiz öýdýän bolsaňyz, lukman bilen gürleşiň.

Gözüň içindäki melanoma üçin töwekgelçilik faktorlary aşakdakylary öz içine alýar:

• Aşakdakylary öz içine alýan adalatly deri bolmak:

• Aňsatlyk bilen döwülýän we ýanýan adalatly deri, aşgarlanmaýar ýa-da ýaramazlaşýar.

• Gök ýa-da ýaşyl ýa-da açyk reňkli gözler.

• Garrylyk

• Ak bolmak.

Gözüň içindäki melanomanyň alamatlary bulaşyk görüş ýa-da irisdäki garaňky ýer.

Gözüň içindäki melanoma irki alamatlara ýa-da alamatlara sebäp bolup bilmez. Kämahal lukman okuwçyny uzadyp, gözüne seredende, adaty göz synagynda bolýar. Alamatlar we alamatlar gözüň içindäki melanoma ýa-da başga şertler sebäpli döräp biler. Aşakdakylardan biri bar bolsa, lukmanyňyz bilen habarlaşyň:

• Görüşiň bulaşmagy ýa-da görüşiň başga üýtgemegi.

• Gatlar (görüş meýdanyňyzda süýşýän tegmiller) ýa-da yşyk çyralary.

• Irisiň garaňky ýeri.

• Okuwçynyň ululygynyň ýa-da görnüşiniň üýtgemegi.

• Göz rozetkasyndaky gözüň ýagdaýynyň üýtgemegi.

Gözleri barlaýan synaglar, gözüň içindäki melanomany anyklamak (tapmak) we diagnoz goýmak üçin ulanylýar.

Aşakdaky synaglar we proseduralar ulanylyp bilner:

• Fiziki synag we taryh: Saglygyň umumy alamatlaryny barlamak, bedeniň ýa-da adaty bolmadyk başga bir zadyň alamatlaryny barlamak üçin bedeniň synagy. Şeýle hem hassanyň saglyk endikleriniň taryhy, geçmişdäki keseller we bejergiler öwreniler.

• Giňeldilen okuwçy bilen göz synagy: Lukmanyň obýektiwden we okuwçynyň retinasyna göz aýlamagy üçin okuwçynyň dermanlyk göz damjalary bilen daralýan (ulaldylan) göz synagy. Gözüň iç tarapy, şol sanda retina we optiki nerw barlanýar. Çişiň ululygynyň üýtgemegini yzarlamak üçin wagtyň geçmegi bilen suratlar alynyp bilner. Göz synaglarynyň birnäçe görnüşi bar:

• Oftalmoskopiýa: Kiçijik ulaldyjy linza we yşyk ulanyp, retinany we optiki nerwini barlamak üçin gözüň arka tarapyndaky synag.

• Çyra çyrasy biomikroskopiýa: Gözüň içindäki retina, optiki nerw we gözüň beýleki böleklerini güýçli ýagtylyk şöhlesini we mikroskopy barlamak üçin synag.

• Gonioskopiýa: Düwürtik bilen irisiň arasynda gözüň öň tarapynyň synagy. Gözden suwuklyk çykýan ýeriň petiklenendigini ýa-da ýokdugyny anyklamak üçin ýörite gural ulanylýar.

• Gözüň ultrases barlagy: highokary energiýa ses tolkunlarynyň (ultrases) gözüň iç dokumalaryndan ýaňlanmagy üçin prosedura. Göz damjalary gözüňi bulaşdyrmak üçin ulanylýar we ses tolkunlaryny iberýän we alýan kiçijik bir gözleg gözüň ýüzüne ýuwaşlyk bilen ýerleşdirilýär. Eho sesler gözüň içini suratlandyrýar we korneýadan retina aralygy ölçelýär. Sonogram diýilýän surat ultrases barlagynyň ekranynda görkezilýär.

• Resolutionokary çözgütli ultrases ses biomikroskopiýasy: energyokary energiýa ses tolkunlarynyň (ultrases) gözüň iç dokumalaryndan ýaňlanmagy üçin prosedura. Göz damjalary gözüňi bulaşdyrmak üçin ulanylýar we ses tolkunlaryny iberýän we alýan kiçijik bir gözleg gözüň ýüzüne ýuwaşlyk bilen ýerleşdirilýär. Ehoşlar adaty ultrases sesine garanyňda gözüň içini has jikme-jik suratlandyrýar. Çişiň ululygy, görnüşi we galyňlygy we çişiň ýakyn dokumalara ýaýrandygynyň alamatlary barlanýar.

• Obeer togalagynyň we irisiň transilýuminasiýasy: iris, kornea, obýektiw we siliar bedeniň ýokarky ýa-da aşaky gapagynda goýlan yşyk bilen synag.

• Floresan angiografiýasy: Gan damarlaryna we gözüň içindäki gan akmagyna seretmegiň tertibi. Mämişi floresan boýag (floresan) goluň gan damaryna sanjylýar we gana geçýär. Boýag gözüň gan damarlaryndan geçip barýarka, petiklenen ýa-da syzýan ýerleri tapmak üçin ýörite kamera retinanyň we horidiň suratlaryny alýar.

• Indokýanin ýaşyl angiografiýa: Gözüň horid gatlagynda gan damarlaryna seretmegiň tertibi. Greenaşyl boýag (indokýanin ýaşyl) goluň gan damaryna sanjylýar we gana geçýär. Boýag gözüň gan damarlaryndan geçip barýarka, petiklenen ýa-da syzýan ýerleri tapmak üçin ýörite kamera retinanyň we horidiň suratlaryny alýar.

• Düwürtigiň sazlaşykly tomografiýasy: Retinanyň kesişýän suratlaryny almak üçin ýeňil tolkunlardan peýdalanýan şekil synagy, käte bolsa horid, retinanyň aşagynda çişme ýa-da suwuklyk barmy.

Gözüň içindäki melanomany anyklamak üçin çişiň biopsiýasy seýrek bolýar.

Biopsiýa, öýjükleriň ýa-da dokumalaryň aýrylmagy bolup, rak keseliniň alamatlaryny barlamak üçin mikroskopda görüp bolýar. Gözüň içindäki melanoma diagnoz goýmak üçin seýrek ýagdaýda çişiň biopsiýasy zerurdyr. Ösümligi aýyrmak üçin biopsiýa ýa-da operasiýa wagtynda aýrylan dokumalar, çaklama we haýsy bejerginiň usullary barada has giňişleýin maglumat almak üçin synagdan geçirilip bilner.

Dokumanyň nusgasynda aşakdaky synaglar geçirilip bilner:

• Sitogenetiki derňew: Dokumanyň nusgasyndaky öýjükleriň hromosomlary sanalýar we döwülýär, ýitýär, üýtgedilýär ýa-da goşmaça hromosomlar ýaly üýtgeşmeler barlanýar. Käbir hromosomlaryň üýtgemegi rak keseliniň alamaty bolup biler. Sitogenetiki derňew, rak keselini anyklamaga, bejergini meýilleşdirmäge ýa-da bejerginiň näderejede gowy işleýändigini anyklamaga kömek edýär.

• Gen aňlatma tertibi: Habarçy RNK öndürýän (aňladýan) öýjükdäki ýa-da dokumadaky ähli genleri kesgitleýän laboratoriýa synagy. Messenger RNA molekulalary öýjük ýadrosyndaky DNK-dan beloklary öýjük sitoplazmasyndaky belok öndürýän enjamlara geçirmek üçin zerur bolan genetiki maglumatlary alyp barýar.

Biopsiýa retina bölünip çykmagyna sebäp bolup biler (retina gözüň beýleki dokumalaryndan aýrylýar). Muny operasiýa arkaly bejerip bolýar.

Käbir faktorlar çaklama (dikeldiş mümkinçiligi) we bejerginiň usullaryna täsir edýär.

Kesgitlemek (dikeldiş mümkinçiligi) we bejeriş usullary aşakdakylara baglydyr:

• Melanoma öýjükleriniň mikroskop astynda nähili görünýändigi.

• Çişiň ululygy we galyňlygy.

• Gözüň bir bölegi çişdir (iris, siliar beden ýa-da horid).

• Çiş gözüň içinde ýa-da bedeniň beýleki ýerlerinde ýaýradymy.

• Gözüň içindäki melanoma bilen baglanyşykly genlerde belli bir üýtgeşmeleriň bardygyny ýa-da ýokdugyny.

• Näsagyň ýaşy we umumy saglygy.

• Bejergiden soň çişiň gaýtalanandygy (gaýdyp gelmegi).

Gözüň içindäki (Uveal) Melanomanyň tapgyrlary

Esasy pikirler

• Gözüň içindäki melanoma diagnozy goýlandan soň, düwnük öýjükleriniň bedeniň beýleki ýerlerine ýaýrandygyny ýa-da ýokdugyny anyklamak üçin synaglar geçirilýär.

• Gözüň içindäki melanomany beýan etmek we bejergini meýilleşdirmek üçin aşakdaky ululyklar ulanylýar:

• Kiçi

• Orta

• Uly

• Rakyň bedende ýaýramagynyň üç usuly bar.

• Rak, başlanan ýerinden bedeniň beýleki ýerlerine ýaýrap biler.

• Siliary bedeniň we horoidiň gözüň içindäki melanoma üçin aşakdaky tapgyrlar ulanylýar:

• I Tapgyr

• II Tapgyr

• III Tapgyr

• IV Tapgyr

• Irisiň gözüň içindäki melanoma üçin sahna ulgamy ýok.

Gözüň içindäki melanoma diagnozy goýlandan soň, düwnük öýjükleriniň bedeniň beýleki ýerlerine ýaýrandygyny ýa-da ýokdugyny anyklamak üçin synaglar geçirilýär.

Rak keseliniň bedeniň beýleki ýerlerine ýaýrandygyny ýa-da ýokdugyny anyklamak üçin ulanylýan prosese sahna diýilýär. Sahnadan ýygnan maglumatlar keseliň tapgyryny kesgitleýär. Bejergini meýilleşdirmek üçin basgançagy bilmek möhümdir.

Sahnalaşdyryş işinde aşakdaky synaglar we proseduralar ulanylyp bilner:

• Gan himiýasy barlaglary: Bedende organlar we dokumalar tarapyndan gana goýberilýän käbir maddalaryň mukdaryny ölçemek üçin gan nusgasynyň barlanylýan prosedurasy. Adaty bolmadyk (adatydan ýokary ýa-da pes) mukdar keseliň alamaty bolup biler.

• Bagyr funksiýasynyň synaglary: Bagyr tarapyndan gana goýberilýän käbir maddalaryň mukdaryny ölçemek üçin gan nusgasynyň barlanylýan prosedurasy. Bir maddanyň adaty mukdaryndan köp bolmagy, düwnük keseliniň bagryň içine ýaýramagynyň alamaty bolup biler.

• Ultrases barlagy: energyokary energiýa ses tolkunlarynyň (ultrases) bagyr ýaly içki dokumalardan ýa-da organlardan çykarylmagy we ýaňlanmagy. Eho, sonogram diýilýän beden dokumalarynyň suratyny emele getirýär.

• Gursak rentgen: Döşüň içindäki organlaryň we süňkleriň rentgen şöhlesi. Rentgen, bedeniň içindäki ýerleri surata düşürip, bedene we filme geçip bilýän energiýa şöhlesiniň bir görnüşidir.

• MRI (magnit-rezonans tomografiýasy): Magnit, radio tolkunlary we kompýuter ulanyp, bedeniň içindäki bagyr ýaly jikme-jik suratlary düzmek üçin ulanylýan prosedura. Bu prosedura ýadro magnit-rezonans tomografiýasy (NMRI) hem diýilýär.

• KT gözlemek (CAT skaner): Dürli burçlardan alnan döş, garyn ýa-da çanaklyk ýaly bedeniň içindäki ýerleri jikme-jik suratlandyrýan bir prosedura. Suratlar rentgen enjamyna birikdirilen kompýuter tarapyndan ýasaldy. Boýag damara sanjym edilip ýa-da organlaryň ýa-da dokumalaryň has aýdyň görünmegine kömek etmek üçin ýuwudylyp bilner. Bu prosedura hasaplanan tomografiýa, kompýuterleşdirilen tomografiýa ýa-da kompýuterleşdirilen eksenel tomografiýa hem diýilýär.

• PET skaneri (pozitron emissiýa tomografiýa skaneri): Bedende zyýanly çiş öýjüklerini tapmagyň tertibi. Damara gaty az mukdarda radioaktiw glýukoza (şeker) sanjym edilýär. PET skaneri bedeniň daşyndan aýlanýar we glýukozanyň bedende nirede ulanylýandygyny suratlandyrýar. Zyýanly çiş öýjükleri, has işjeň we adaty öýjüklerden has köp glýukoza alýandygy sebäpli suratda has aýdyň görünýär. Käwagt PET skaneri we KT gözlemek bir wagtda edilýär. Eger bir düwnük bar bolsa, bu onuň tapylmak mümkinçiligini artdyrýar.

Gözüň içindäki melanomany beýan etmek we bejergini meýilleşdirmek üçin aşakdaky ululyklar ulanylýar:

Kiçi

Çişiň diametri 5-16 millimetr, galyňlygy 1 to3 millimetr.

Millimetr (mm). Sharpiti galam nokady takmynan 1 mm, täze karýon nokady 2 mm, täze galam öçüriji 5 mm töweregi.

Orta

Çiş 16 millimetr ýa-da diametri has kiçi we galyňlygy 3,1-den 8 millimetr.

Uly

Çiş:

• galyňlygy 8 millimetrden gowrak we islendik diametri; ýa-da

• azyndan 2 millimetr galyňlykda we diametri 16 millimetrden gowrak.

Gözüň içindäki melanoma çişleriniň köpüsi ýokary bolsa-da, käbirleri tekiz. Bu ýaýran çişler uveada giňden ösýär.

Rakyň bedende ýaýramagynyň üç usuly bar.

Rak dokuma, limfa ulgamy we gan arkaly ýaýrap biler:

• Dokma. Rak ýakyn ýerlere ulalmak bilen başlanan ýerinden ýaýraýar.

• Limfa ulgamy. Rak limfa ulgamyna girmek bilen başlanan ýerinden ýaýraýar. Düwürtik limfa damarlaryndan bedeniň beýleki ýerlerine geçýär.

• Gan. Rak gana girip başlan ýerinden ýaýraýar. Rak gan damarlaryndan bedeniň beýleki ýerlerine geçýär.

Gözüň içindäki melanoma optiki nerw ýa-da göz rozetkasynyň ýakyn dokumalaryna ýaýrasa, oňa ekstrokulýar uzalma diýilýär.

Rak, başlanan ýerinden bedeniň beýleki ýerlerine ýaýrap biler.

Rak bedeniň başga bir bölegine ýaýranda, oňa metastaz diýilýär. Düwürtik öýjükleri başlanan ýerinden (esasy çiş) aýrylýar we limfa ulgamy ýa-da gany arkaly syýahat edýär.

• Limfa ulgamy. Rak limfa ulgamyna girýär, limfa damarlaryndan geçýär we bedeniň başga bir böleginde çiş (metastatiki çiş) emele getirýär.

• Gan. Rak gana girýär, gan damarlaryndan geçýär we bedeniň başga bir böleginde çiş (metastatiki çiş) emele getirýär.

Metastatiki çiş, esasy çiş bilen birmeňzeş rak görnüşidir. Mysal üçin, gözüň içindäki melanoma bagryň içine ýaýrasa, bagyrdaky düwnük öýjükleri hakykatdanam gözüň içindäki melanoma öýjükleridir. Kesel bagyr keseli däl-de, metastatiki gözüň içindäki melanoma.

Siliary bedeniň we horoidiň gözüň içindäki melanoma üçin aşakdaky tapgyrlar ulanylýar:

Siliary bedeniň we meziň gözüniň melanomasy dört ululyk kategoriýasyna eýedir. Kategoriýa, çişiň giňligine we galyňlygyna baglydyr. 1-nji kategoriýadaky çişler iň kiçi we 4-nji kategoriýadaky çişler iň ulusydyr.

1-nji kategoriýa:

• Çişiň ini 12 millimetrden, galyňlygy 3 millimetrden köp bolmaly däldir; ýa-da

• çişiň ini 9 millimetrden, galyňlygy 3,1-6 millimetrden köp bolmaly däldir.

2-nji kategoriýa:

• Ösümligiň ini 12,1 millimetr, galyňlygy 3 millimetrden köp däl; ýa-da

• çişiň ini 9,1-15 millimetr, galyňlygy 3,1-6 millimetr; ýa-da

• çişiň ini 12 millimetrden, galyňlygy 6,1 - 9 millimetrden köp bolmaly däldir.

3-nji kategoriýa:

• Çişiň ini 15,1-18 millimetr, galyňlygy 3,1-6 millimetr; ýa-da

• çişiň ini 12,1 millimetr, galyňlygy 6,1 - 9 millimetr; ýa-da

• çişiň ini 18 millimetrden we galyňlygy 9,1-12 millimetrden köp bolmaly däldir; ýa-da

• çişiň giňligi 15 millimetrden, galyňlygy 12,1-15 millimetrden köp bolmaly däldir.

4-nji kategoriýa:

• Çişiň ini 18 millimetrden gowrak we islendik galyňlygy bolup biler; ýa-da

• çişiň ini 15.1-18 millimetr we galyňlygy 12 millimetrden gowrak; ýa-da

• çişiň ini 15 millimetrden we galyňlygy 15 millimetrden köp däl.

I Tapgyr

I etapda, çiş 1-nji kategoriýa bolup, diňe horoidde bolýar.

II Tapgyr

II tapgyra IIA we IIB tapgyrlara bölünýär.

• IIA tapgyrynda, çiş:

• ululygy 1 kategoriýadyr we siliar bedenine ýaýrady; ýa-da

• ululygy 1 kategoriýadyr we skleranyň üsti bilen gözüň daşyna ýaýrady. Gözüň gözüniň daşyndaky bölegi 5 millimetrden köp däl. Çiş siliar bedenine * ýaýran bolmagy mümkin; ýa-da

• 2-nji ululykda we diňe horoidde.

• IIB etapda, çiş:

• ululygy 2-nji kategoriýa bolup, siliar bedenine ýaýrady; ýa-da

• ululygy 3 kategoriýadyr we diňe horoidde.

III Tapgyr

III etap IIIA, IIIB we IIIC tapgyrlara bölünýär.

• IIIA etapda, çiş:

• 2-nji ululykda we skleranyň üsti bilen gözüň daşyna ýaýrady. Gözüň gözüniň daşyndaky bölegi 5 millimetrden köp däl. Çiş siliar bedenine ýaýran bolmagy mümkin; ýa-da

• ululygy 3 kategoriýadyr we siliar bedenine ýaýrady; ýa-da

• 3-nji kategoriýa bolup, skleranyň üsti bilen gözüň daşyna ýaýrady. Gözüň gözüniň daşyndaky bölegi 5 millimetrden köp däl. Çiş siliar bedenine ýaýramady; ýa-da

• ululygy 4 kategoriýadyr we diňe horoidde.

• IIIB etapda, çiş:

• 3-nji kategoriýa bolup, skleranyň üsti bilen gözüň daşyna ýaýrady. Gözüň gözüniň daşyndaky bölegi 5 millimetrden köp däl. Çiş siliar bedenine ýaýrady; ýa-da

• ululygy 4 kategoriýadyr we siliar bedenine ýaýrady; ýa-da

• ululygy 4-nji kategoriýa bolup, skleranyň üsti bilen gözüň daşyna ýaýrady. Gözüň gözüniň daşyndaky bölegi 5 millimetrden köp däl. Çiş siliar bedenine ýaýramady.

• IIIC etapda, çiş:

• ululygy 4-nji kategoriýa bolup, skleranyň üsti bilen gözüň daşyna ýaýrady. Gözüň gözüniň daşyndaky bölegi 5 millimetrden köp däl. Çiş siliar bedenine ýaýrady; ýa-da

• islendik ululykda bolup biler we skleranyň üsti bilen gözüň daşyna ýaýrady. Gözüň gözüniň daşyndaky bölegi 5 millimetrden gowrak.

IV Tapgyr

IV tapgyra, çiş islendik ululykda bolup biler we ýaýrady:

• golaýdaky bir ýa-da birnäçe limfa düwünlerine ýa-da esasy çişden aýry göz rozetkasyna; ýa-da

• bedeniň beýleki ýerlerine, mysal üçin bagyr, öýken, süňk, beýni ýa-da deriniň aşagyndaky dokumalar.

Irisiň gözüň içindäki melanoma üçin sahna ulgamy ýok.

Urrygy-ýygydan gözüň içindäki (Uveal) Melanoma

Gaýtalanýan gözüň içindäki melanoma, bejergiden soň gaýtalanýan (gaýdyp) rakdyr. Melanoma gözüň ýa-da bedeniň beýleki ýerlerine gaýdyp biler.

Bejergi wariantyna syn

Esasy pikirler

• Gözüň içindäki melanoma näsaglary üçin bejerginiň dürli görnüşleri bar.

• Adaty bejerginiň bäş görnüşi ulanylýar:

• Operasiýa

• Seresap garaşmak

• Radiasiýa bejergisi

• Fotokagulýasiýa

• Termoterapiýa

• Bejerginiň täze görnüşleri kliniki synaglarda synagdan geçirilýär.

• Gözüň içindäki (uveal) melanomany bejermek ters täsirleri döredip biler.

• Näsaglar kliniki synaga gatnaşmak hakda pikir etmek isläp bilerler.

• Näsaglar rak keselini bejermekden ozal, wagtynda ýa-da soň kliniki synaglara girip bilerler.

• Gözegçilik synaglary zerur bolup biler.

Gözüň içindäki melanoma näsaglary üçin bejerginiň dürli görnüşleri bar.

Gözüň içindäki melanoma näsaglary üçin dürli bejergiler bar. Käbir bejergiler adaty (häzirki ulanylýan bejergi), käbirleri kliniki synaglarda synagdan geçirilýär. Bejergi kliniki synagy, häzirki bejergileri gowulaşdyrmak ýa-da düwnük keseli bilen kesellänler üçin täze bejergiler barada maglumat almak üçin niýetlenen gözleg işidir. Kliniki synaglar täze bejerginiň adaty bejergiden has gowudygyny görkezende, täze bejergi adaty bejergä öwrülip biler. Näsaglar kliniki synaga gatnaşmak hakda pikir etmek isläp bilerler. Käbir kliniki synaglar diňe bejergini başlamadyk hassalar üçin açykdyr.

Adaty bejerginiň bäş görnüşi ulanylýar:

Operasiýa

Gözüň içindäki melanoma üçin iň köp ýaýran bejergidir. Operasiýanyň aşakdaky görnüşleri ulanylyp bilner:

• Kesgitlemek: Çişi we töweregindäki az mukdarda sagdyn dokumany aýyrmak üçin hirurgiýa.

• Enukleýasiýa: Gözüň we optiki nerwiň bir bölegini aýyrmak üçin hirurgiýa. Görüşi tygşytlap bolmaýan we çiş uly bolsa, optiki nerwlere ýaýran ýa-da gözüň içinde ýokary basyş döredýän bolsa edilýär. Operasiýadan soň näsag adatça beýleki gözüň ululygyna we reňkine laýyk emeli göz üçin ýerleşdirilýär.

• Güýçlendirmek: Göz we gabak, muskullary, nerwleri we göz rozetkasyndaky ýaglary aýyrmak üçin hirurgiýa. Operasiýadan soň hassany beýleki gözüň ululygyna we reňkine ýa-da ýüz protezine laýyk emeli göz üçin ýerleşdirip bolýar.

Seresap garaşmak

Seresaplyk bilen garaşmak, alamatlar ýa-da alamatlar ýüze çykýança ýa-da üýtgeýänçä hiç hili bejergi bermezden hassanyň ýagdaýyna ýakyndan gözegçilik edýär. Çişiň ululygynyň üýtgemegini we näderejede çalt ösýändigini yzarlamak üçin suratlar wagtyň geçmegi bilen alynýar.

Alamatlary ýa-da alamatlary bolmadyk we çiş ösmeýän hassalar üçin seresaply garaşmak ulanylýar. Şeýle hem çiş peýdaly göz bilen ýeke gözde bolanda ulanylýar.

Radiasiýa bejergisi

Radiasiýa bejergisi, düwnük öýjüklerini öldürmek ýa-da ösmezligi üçin ýokary energiýa rentgen şöhlelerini ýa-da beýleki radiasiýa görnüşlerini ulanýan rak keselidir. Radiasiýa bejergisiniň iki görnüşi bar:

• Daşarky radiasiýa bejergisi, rak keseline radiasiýa ibermek üçin bedeniň daşyndaky maşyny ulanýar. Radiasiýa bejergisini bermegiň käbir usullary radiasiýany ýakyn sagdyn dokumalara zeper ýetirmezlige kömek edip biler. Daşarky radiasiýa bejergisiniň bu görnüşleri aşakdakylary öz içine alýar:

• Zarýadlanan bölejik daşky şöhle radiasiýa bejergisi daşarky şöhle şöhlelenme bejergisiniň bir görnüşidir. Radiörite radiasiýa bejeriş enjamy, proton ýa-da geliý ionlary diýlip atlandyrylýan kiçijik, göze görünmeýän bölejikleri, adaty dokumalara az zeper ýetirip, olary öldürmek üçin niýetleýär. Zarýadlanan bölejik radiasiýa bejergisi rentgen şöhlelendiriş terapiýasyna garanyňda başga bir radiasiýa görnüşini ulanýar.

• “Gamma Knife” bejergisi käbir melanomalar üçin ulanylýan stereotaktiki radiosirurgiýanyň bir görnüşidir. Bu bejergini bir bejergide berip bolýar. Sagdyn dokuma zeper ýetmezligi üçin gönüden-göni çişe gönükdirilen gamma şöhlelerini gönükdirýär. “Gamma Knife” bejergisi, çişi aýyrmak üçin pyçak ulanmaýar we operasiýa däl.

• Içerki radiasiýa bejergisi, düwnük keseline gönüden-göni ýa-da ýakyn ýerde ýerleşýän iňňelerde, tohumlarda, simlerde ýa-da kateterlerde möhürlenen radioaktiw maddany ulanýar. Radiasiýa bejergisini bermegiň käbir usullary radiasiýanyň sagdyn dokuma zeper ýetirmezligine kömek edip biler. Içerki radiasiýa bejergisiniň bu görnüşi aşakdakylary öz içine alyp biler:

• Lokallaşdyrylan plakat radiasiýa bejergisi gözüň çişleri üçin ulanylyp bilinjek içki radiasiýa bejergisiniň bir görnüşidir. Radioaktiw tohumlar diskiň bir tarapyna plakat diýilýär we gönüden-göni gözüň daşky diwaryna çişiň golaýynda ýerleşdirilýär. Tagtanyň üstündäki tohumlar bilen, çişiň radiasiýasyny nyşana alýan göz gyrasy. Tagta ýakyn beýleki dokumalary radiasiýadan goramaga kömek edýär.

Gözüň nyşanly radioterapiýasy. Göz çişlerini bejermek üçin ulanylýan radiasiýa bejergisiniň bir görnüşi. Radioaktiw tohumlar nyşan diýilýän inçe metal bölejiginiň (köplenç altyn) bir gapdalynda goýulýar. Tagta gözüň daşky diwaryna tikilýär. Tohumlar rak keselini öldürýän radiasiýa berýär. Tagta bejerginiň ahyrynda aýrylýar, adatça birnäçe gün dowam edýär.

Radiasiýa bejergisiniň berilmegi, bejerilýän rak keseliniň görnüşine we tapgyryna baglydyr. Daşky we içerki radiasiýa bejergisi gözüň içindäki melanomany bejermek üçin ulanylýar.

Fotokagulýasiýa

Fotokagulýasiýa, çişe ýokumly maddalary getirýän we çiş öýjükleriniň ölmegine sebäp bolýan gan damarlaryny ýok etmek üçin lazer çyrasyny ulanýan amaldyr. Fotokagulýasiýa ownuk çişleri bejermek üçin ulanylyp bilner. Muňa ýeňil koagulýasiýa hem diýilýär.

Termoterapiýa

Termoterapiýa, rak keselini ýok etmek we çişiň gysylmagy üçin lazerden ýylylygy ulanmakdyr.

Bejerginiň täze görnüşleri kliniki synaglarda synagdan geçirilýär.

Kliniki synaglar barada maglumat NCI web sahypasyndan alyp bilersiňiz.

Gözüň içindäki (uveal) melanomany bejermek ters täsirleri döredip biler.

Düwnük keseliniň bejergisiniň netijesinde ýüze çykýan zyýanly täsirler barada has giňişleýin maglumat üçin “Side Effects” sahypasyna serediň.

Näsaglar kliniki synaga gatnaşmak hakda pikir etmek isläp bilerler.

Käbir hassalar üçin kliniki synaga gatnaşmak iň oňat bejergi usuly bolup biler. Kliniki synaglar rak keselini öwrenmek prosesiniň bir bölegidir. Täze düwnük bejergisiniň howpsuz we täsirli ýa-da adaty bejergiden has gowudygyny anyklamak üçin kliniki synaglar geçirilýär.

Düwnük keselini bejermek üçin häzirki zaman bejergileriň köpüsi öňki kliniki synaglara esaslanýar. Kliniki synaga gatnaşýan hassalar adaty bejergini alyp bilerler ýa-da täze bejergini ilkinji bolup bilerler.

Kliniki synaglara gatnaşýan hassalar geljekde rak keseliniň bejergisini gowulaşdyrmaga kömek edýär. Kliniki synaglar täsirli täze bejergilere alyp barmasa-da, köplenç möhüm soraglara jogap berýärler we gözlegleri öňe sürmäge kömek edýärler.

Näsaglar rak keselini bejermekden ozal, wagtynda ýa-da soň kliniki synaglara girip bilerler.

Käbir kliniki synaglarda diňe bejergini almadyk hassalar bar. Beýleki synaglar, rak keseli gowulaşmadyk hassalar üçin bejergileri barlaýar. Şeýle hem, rak keseliniň gaýtalanmagynyň (gaýdyp gelmeginiň) öňüni almak ýa-da rak keselini bejermegiň zyýanly täsirlerini azaltmak üçin täze usullary barlaýan kliniki synaglar bar.

Clinurduň köp ýerinde kliniki synaglar geçirilýär. NCI tarapyndan goldanýan kliniki synaglar baradaky maglumatlary NCI-iň kliniki synag gözleg sahypasynda tapyp bilersiňiz. Beýleki guramalar tarapyndan goldanýan kliniki synaglary ClinicalTrials.gov web sahypasynda tapyp bilersiňiz.

Gözegçilik synaglary zerur bolup biler.

Düwnük keselini anyklamak ýa-da rak keseliniň tapgyryny anyklamak üçin geçirilen synaglaryň käbiri gaýtalanyp biler. Bejerginiň näderejede işleýändigini görmek üçin käbir synaglar gaýtalanar. Bejergini dowam etdirmek, üýtgetmek ýa-da bes etmek baradaky kararlar bu synaglaryň netijelerine esaslanyp biler.

Käbir synaglar bejergi gutarandan soň wagtal-wagtal geçirilmegini dowam etdirer. Bu synaglaryň netijesi, ýagdaýyňyzyň üýtgändigini ýa-da rak keseliniň gaýtalanandygyny görkezip biler (gaýdyp geliň). Bu synaglara käwagt yzarlaýyş synaglary ýa-da barlaglar diýilýär.

Gözüň içindäki (Uveal) melanoma üçin bejeriş usullary

Bu bölümde

• Iris Melanoma

• Ciliary Body Melanoma

• Horoid Melanoma

• Daşarky giňelme melanoma we metastatiki gözüň içindäki (Uveal) melanoma

• Urrygy-ýygydan gözüň içindäki (Uveal) Melanoma

Aşakda görkezilen bejergiler barada has giňişleýin maglumat üçin bejerginiň wariantyna syn bölümine serediň.

Iris Melanoma

Iris melanomasyny bejermekde aşakdakylar bolup biler:

• Seresaplylyk bilen garaşmak.

• Operasiýa (rezeksiýa ýa-da enukasiýa).

• Operasiýa arkaly aýryp bolmaýan çişler üçin plakat radiasiýa bejergisi.

Näsaglary kabul edýän NCI goldaýan rak keseliniň kliniki synaglaryny tapmak üçin kliniki synag gözlegimizi ulanyň. Synaglary rak keseliniň görnüşine, näsagyň ýaşyna we synaglaryň nirede geçirilýändigine baglylykda gözläp bilersiňiz. Kliniki synaglar barada umumy maglumatlar hem bar.

Ciliary Body Melanoma

Siliary beden melanomasyny bejermekde aşakdakylar bolup biler:

• Plastiki radiasiýa bejergisi.

• Zarýadlanan bölejik daşarky şöhle radiasiýa bejergisi.

• Operasiýa (rezeksiýa ýa-da enukasiýa).

Näsaglary kabul edýän NCI goldaýan rak keseliniň kliniki synaglaryny tapmak üçin kliniki synag gözlegimizi ulanyň. Synaglary rak keseliniň görnüşine, näsagyň ýaşyna we synaglaryň nirede geçirilýändigine baglylykda gözläp bilersiňiz. Kliniki synaglar barada umumy maglumatlar hem bar.

Horoid Melanoma

Ownuk koroid melanomasyny bejermekde aşakdakylar bolup biler:

• Seresaplylyk bilen garaşmak.

• Plastiki radiasiýa bejergisi.

• Zarýadlanan bölejik daşarky şöhle radiasiýa bejergisi.

• Gamma pyçak bejergisi.

• Termoterapiýa.

• Operasiýa (rezeksiýa ýa-da enukasiýa).

Orta koroid melanomasyny bejermekde aşakdakylar bolup biler:

• Fotokagulýasiýa ýa-da termoterapiýa bilen ýa-da bolmazdan plak radiasiýa bejergisi.

• Zarýadlanan bölejik daşarky şöhle radiasiýa bejergisi.

• Operasiýa (rezeksiýa ýa-da enukasiýa).

Uly koroid melanomasyny bejermekde aşakdakylar bolup biler:

• Gözüňi tygşytlaýan bejergiler üçin çiş gaty uly bolanda ýüze çykýar.

Näsaglary kabul edýän NCI goldaýan rak keseliniň kliniki synaglaryny tapmak üçin kliniki synag gözlegimizi ulanyň. Synaglary rak keseliniň görnüşine, näsagyň ýaşyna we synaglaryň nirede geçirilýändigine baglylykda gözläp bilersiňiz. Kliniki synaglar barada umumy maglumatlar hem bar.

Daşarky giňelme melanoma we metastatiki gözüň içindäki (Uveal) melanoma

Gözüň süňküne ýaýran ekstrakulýar giňelme melanomasynyň bejergisi aşakdakylary öz içine alyp biler:

• Operasiýa (eksentrasiýa).

• Kliniki synag.

Metastatiki gözüň içindäki melanoma üçin täsirli bejergi tapylmady. Kliniki synag bejerginiň warianty bolup biler. Bejergi usullaryňyz barada lukman bilen gürleşiň.

Näsaglary kabul edýän NCI goldaýan rak keseliniň kliniki synaglaryny tapmak üçin kliniki synag gözlegimizi ulanyň. Synaglary rak keseliniň görnüşine, näsagyň ýaşyna we synaglaryň nirede geçirilýändigine baglylykda gözläp bilersiňiz. Kliniki synaglar barada umumy maglumatlar hem bar.

Urrygy-ýygydan gözüň içindäki (Uveal) Melanoma

Gaýtalanýan gözüň içindäki melanoma üçin täsirli bejergi tapylmady. Kliniki synag bejerginiň warianty bolup biler. Bejergi usullaryňyz barada lukman bilen gürleşiň.

Näsaglary kabul edýän NCI goldaýan rak keseliniň kliniki synaglaryny tapmak üçin kliniki synag gözlegimizi ulanyň. Synaglary rak keseliniň görnüşine, näsagyň ýaşyna we synaglaryň nirede geçirilýändigine baglylykda gözläp bilersiňiz. Kliniki synaglar barada umumy maglumatlar hem bar.

Gözüň içindäki (Uveal) Melanoma hakda has giňişleýin öwrenmek üçin

Öýjükli (uveal) melanoma barada Milli düwnük institutyndan has giňişleýin maglumat üçin gözüň içindäki (göz) melanoma baş sahypasyna serediň.

Rak keseliniň umumy maglumatlary we Milli düwnük institutynyň beýleki çeşmeleri üçin aşakdakylara serediň:

• Rak hakda

• Sahna

• Himiýa bejergisi we siz: Düwnük keseli üçin goldaw

• Radiasiýa bejergisi we siz: Düwnük keseli üçin goldaw

• Düwnük keseli

• Lukmandan düwnük keseli barada soraglar

• Halas bolanlar we terbiýeçiler üçin