Types/breast/patient/pregnancy-breast-treatment-pdq

Göwrelilik wersiýasy wagtynda döş düwnük keselini bejermek

Göwrelilik döwründe döş düwnük keselini bejermek barada umumy maglumat

Esasy pikirler

• Döş keseli, döş dokumalarynda zyýanly (rak) öýjükleriniň emele gelýän keselidir.

• Käwagt göwreli ýa-da ýaňy dünýä inen aýallarda döş rak keseli ýüze çykýar.

• Döş keseliniň alamatlarynda döşüň bir bölegi ýa-da üýtgemegi bar.

• Göwreli ýa-da emdirýän aýallarda göwüs rak keselini ir ýüze çykarmak (tapmak) kyn bolup biler.

• Döş synaglary göwrelilikden we dogrumdan soňky idegiň bir bölegi bolmaly.

• Döşleri barlaýan synaglar döş düwnük keselini anyklamak (tapmak) we diagnoz goýmak üçin ulanylýar.

• Rak tapylsa, rak öýjüklerini öwrenmek üçin synaglar geçirilýär.

• Käbir faktorlar çaklama (dikeldiş mümkinçiligi) we bejerginiň usullaryna täsir edýär.

Döş keseli, döş dokumalarynda zyýanly (rak) öýjükleriniň emele gelýän keselidir.

Döş loblardan we kanallardan durýar. Her döşde loblar diýilýän 15-20 bölüm bar. Her lobda lobulalar diýilýän köp kiçi bölüm bar. Lobullar süýt öndürip bilýän onlarça kiçijik soganlyklar bilen gutarýar. Loblar, lobulalar we lampalar kanallar diýilýän inçe turbalar bilen baglanyşdyrylýar.

Aýal döşüniň anatomiýasy. Emzik we arola döşüň daşynda görkezilýär. Şeýle hem limfa düwünleri, loblar, lobulalar, kanallar we döşüň içki bölekleri görkezilýär.

Her döşde gan damarlary we limfa damarlary hem bar. Limfa damarlary limfa diýilýän reňksiz, suwly suwuklygy göterýär. Limfa damarlary limfa düwünleriniň arasynda limfa göterýär. Limfa düwünleri bedeniň hemme ýerinde tapylan ownuk, noýba görnüşli gurluşlardyr. Limfa süzýärler we ýokançlyga we kesele garşy göreşmäge kömek edýän ak gan öýjüklerini saklaýarlar. Limfa düwünleriniň toparlary döşüň golaýynda akillada (goluň aşagynda), ýakanyň süňkünde we döşünde bolýar.

Käwagt göwreli ýa-da ýaňy dünýä inen aýallarda döş rak keseli ýüze çykýar.

Döş keseli her 3000 göwrelilikde bir gezek ýüze çykýar. Köplenç 32 ýaşdan 38 ýaş aralygyndaky aýallarda ýüze çykýar. Aýallaryň köpüsi çaga dogurmagy gijikdirmegi saýlaýandyklary sebäpli, göwrelilik döwründe döş rak keseliniň täze sanynyň köpelmegi ähtimal.

Döş keseliniň alamatlarynda döşüň bir bölegi ýa-da üýtgemegi bar.

Bu we beýleki alamatlar döş mäzinden ýa-da başga şertlerden döräp biler. Aşakdakylardan biri bar bolsa, lukmanyňyz bilen habarlaşyň:

• Döşüň içinde ýa-da aşaky böleginde bir bölek ýa-da galyňlaşma.

• Döşüň ululygynyň ýa-da görnüşiniň üýtgemegi.

• Döşüň derisinde çalaja ýa-da siňdiriji.

• Bir emzik döşüň içine girdi.

• Ene süýdünden başga suwuklyk, emzikden, esasanam ganly bolsa.

• Döşde, emzikde ýa-da arolada deri, gyzyl ýa-da çişen deri (emzigiň töweregindäki deriniň garaňky ýeri).

• Döşdäki mämişi derisine meňzeýän, peau d'orange diýilýär.

Göwreli ýa-da emdirýän aýallarda göwüs rak keselini ir ýüze çykarmak (tapmak) kyn bolup biler.

Göwreli, emdirýän ýa-da ýaňy dünýä inen aýallarda döşler köplenç ulalýar, näzik ýa-da gödek bolýar. Bu, göwrelilik döwründe bolup geçýän adaty gormon üýtgemeleri sebäpli ýüze çykýar. Bu üýtgeşmeler ownuk bölekleri ýüze çykarmagy kynlaşdyryp biler. Döşler has dykyz bolup biler. Mammografiýa ulanyp, dykyz göwüsli aýallarda döş mäzini anyklamak has kyn. Bu döş üýtgemeleri diagnozy gijikdirip bilýändigi sebäpli, döş rak keseli köplenç bu aýallarda ýüze çykýar.

Döş synaglary göwrelilikden we dogrumdan soňky idegiň bir bölegi bolmaly.

Döş keselini anyklamak üçin göwreli we emdirýän aýallar döşlerini özleri barlamalydyrlar. Aýallar yzygiderli göwrelilik we dogrumdan soňky barlag wagtynda kliniki döş synaglaryny hem almaly. Döşüňizde garaşmaýan ýa-da sizi biynjalyk edýän üýtgeşmeleri duýsaňyz, lukman bilen gürleşiň.

Döşleri barlaýan synaglar döş düwnük keselini anyklamak (tapmak) we diagnoz goýmak üçin ulanylýar.

Aşakdaky synaglar we proseduralar ulanylyp bilner:

• Fiziki synag we taryh: Saglygyň umumy alamatlaryny barlamak, bedeniň ýa-da adaty bolmadyk başga bir zadyň alamatlaryny barlamak üçin bedeniň synagy. Şeýle hem hassanyň saglyk endikleriniň taryhy, geçmişdäki keseller we bejergiler öwreniler.

• Kliniki döş synagy (CBE): Lukman ýa-da beýleki saglyk hünärmeni tarapyndan döş synagy. Lukman döşleri we gollaryň aşagynda bölekler ýa-da üýtgeşik bir zat üçin üns berer.

• Ultrases barlagy: energyokary energiýa ses tolkunlarynyň (ultrases) içerki dokumalardan ýa-da organlardan çykarylmagy we ýaňlanmagy. Eho, sonogram diýilýän beden dokumalarynyň suratyny emele getirýär. Surat soňrak seretmek üçin çap edilip bilner.

• Mammogram: Döşüň rentgen şöhlesi. Mammogramma dogulmadyk bäbek üçin az töwekgelçilik bilen edilip bilner. Göwreli aýallarda mamogrammalar, düwnük bar bolsa-da, negatiw bolup biler.

Mammografiýa Döş iki tabagyň arasynda basylýar. Döş dokumasyny surata almak üçin rentgen şöhleleri ulanylýar.

• Biopsiýa: Öýjükleriň ýa-da dokumalaryň, rak keseliniň alamatlaryny barlamak üçin patolog tarapyndan mikroskopda görülmegi üçin aýrylmagy. Döşde bir bölek tapylsa, biopsiýa edilip bilner.

Döş biopsiýasynyň üç görnüşi bar:

• Excisional biopsiýa: Dokumanyň bir bölejiginiň aýrylmagy.

• Esasy biopsiýa: Giň iňňäni ulanyp dokumanyň aýrylmagy.

• Inçe iňňe aspirasiýasy (FNA) biopsiýasy: Inçe iňňäni ulanyp, dokumanyň ýa-da suwuklygyň aýrylmagy.

Rak tapylsa, rak öýjüklerini öwrenmek üçin synaglar geçirilýär.

Iň oňat bejergi baradaky kararlar, bu synaglaryň netijelerine we dogulmadyk çaganyň ýaşyna esaslanýar. Synaglar:

• Rak nädip çalt ösüp biler.

• Düwnük keseliniň bedeniň beýleki ýerlerine ýaýramagy ähtimal.

• Käbir bejergileriň näderejede gowy işlemegi mümkin.

• Düwnük keseliniň gaýtalanmagy ähtimal (gaýdyp geliň).

Synaglar aşakdakylary öz içine alyp biler:

• Estrogen we progesteron reseptor synagy: Rak dokumasyndaky estrogen we progesteron (gormonlar) reseptorlarynyň mukdaryny ölçemek üçin synag. Adaty ýagdaýdan has köp estrogen ýa-da progesteron reseptorlary bar bolsa, düwnük estrogen reseptorlary polo positiveitel ýa-da progesteron reseptorlary polo positiveitel diýilýär. Döş keseliniň bu görnüşi has çalt ösüp biler. Synag netijeleri, çaga dünýä inenden soň berilýän estrogen we progesteronyň öňüni almak üçin bejerginiň, düwnük keseliniň ösmeginiň öňüni alyp biljekdigini görkezýär.

• Adam epidermal ösüş faktorynyň 2 görnüşli reseptor (HER2 / neu) synagy: Dokumanyň nusgasynda näçe HER2 / neu geniniň bardygyny we näçe HER2 / neu belogynyň bardygyny ölçemek üçin laboratoriýa synagy. HER2 / neu genleri ýa-da adaty ýagdaýdan has ýokary HER2 / neu belogy bar bolsa, düwnük HER2 / neu polo positiveitel diýilýär. Döş keseliniň bu görnüşi has çalt ösüp, bedeniň beýleki ýerlerine ýaýramagy ähtimal. Bu düwnük, çaga dünýä inenden soň trastuzumab we pertuzumab ýaly HER2 / neu belogyny nyşana alýan dermanlar bilen bejerilip bilner.

• Köpugurly synaglar: Bir wagtyň özünde köp genleriň işjeňligine seretmek üçin dokumanyň nusgalarynyň öwrenilýän synaglary. Bu synaglar, rak keseliniň bedeniň beýleki ýerlerine ýaýrajakdygyny ýa-da gaýtalanjakdygyny çaklamaga kömek edip biler.

• Onkotip DX: Bu synag, estrogen reseptorlary polo positiveitel we düwün-negatiw bolan döş rak keseliniň bedeniň beýleki ýerlerine ýaýramagyny ýa-da ýokdugyny çaklamaga kömek edýär. Düwnük keseliniň ýaýramak howpy ýokary bolsa, töwekgelçiligi peseltmek üçin himiýa bejergisi berilip bilner.

• MammaPrint: Limfa düwünlerine ýaýramadyk ýa-da 3 ýa-da az limfa düwünlerine ýaýran irki döwürde invaziv döş rak keseli bolan aýallaryň döş mäziniň dokumalarynda 70 dürli geniň işjeňligine seredilýän laboratoriýa synagy. Bu genleriň işjeňlik derejesi döş rak keseliniň bedeniň beýleki ýerlerine ýaýramagyny ýa-da gaýdyp geljekdigini çaklamaga kömek edýär. Synag, düwnük keseliniň ýaýramagy ýa-da gaýdyp gelmek töwekgelçiliginiň ýokarydygyny görkezýän bolsa, töwekgelçiligi peseltmek üçin himiýa bejergisi berilip bilner.

Käbir faktorlar çaklama (dikeldiş mümkinçiligi) we bejerginiň usullaryna täsir edýär.

Kesgitlemek (dikeldiş mümkinçiligi) we bejeriş usullary aşakdakylara baglydyr:

• Düwnük keseli (çişiň ululygy we diňe döşde bolsun ýa-da bedeniň beýleki ýerlerine ýaýrady).

• Döş keseliniň görnüşi.

• Dogulmadyk çaganyň ýaşy.

• Alamatlar ýa-da alamatlar barmy.

• Näsagyň umumy saglygy.

Döş keseliniň tapgyrlary

Esasy pikirler

• Döş keseli anyklanylandan soň, düwnük öýjükleriniň döşüň içinde ýa-da bedeniň beýleki ýerlerine ýaýrandygyny anyklamak üçin synaglar geçirilýär.

• Rakyň bedende ýaýramagynyň üç usuly bar.

• Rak, başlanan ýerinden bedeniň beýleki ýerlerine ýaýrap biler.

• Döş keselinde basgançak esasy çişiň ululygyna we ýerleşişine, rak keseliniň golaýdaky limfa düwünlerine ýa-da bedeniň beýleki ýerlerine ýaýramagyna, çiş derejesine we käbir biomarkerleriň barlygyna esaslanýar.

• TNM ulgamy esasy çişiň ululygyny we rak keseliniň golaýdaky limfa düwünlerine ýa-da bedeniň beýleki ýerlerine ýaýramagyny beýan etmek üçin ulanylýar.

• Çiş (T). Çişiň ululygy we ýerleşýän ýeri.

• Limfa düwünleri (N). Rakyň ýaýran limfa düwünleriniň ululygy we ýerleşişi.

• Metastaz (M). Rak keseliniň bedeniň beýleki ýerlerine ýaýramagy.

• Bahalandyryş ulgamy, döş çişiniň çalt ösüp we ýaýramagynyň mümkindigini beýan etmek üçin ulanylýar.

• Biomarker synagy, döş mäziniň öýjükleriniň belli bir reseptorlarynyň bardygyny ýa-da ýokdugyny anyklamak üçin ulanylýar.

• Döş keseliniň tapgyryny bilmek üçin TNM ulgamy, baha beriş ulgamy we biomarker ýagdaýy birleşdirildi.

• Döş keseliňiziň nämedigini we size iň oňat bejergini meýilleşdirmekde nähili ulanylýandygyny bilmek üçin lukmanyňyz bilen gürleşiň.

Döş keseli anyklanylandan soň, düwnük öýjükleriniň döşüň içinde ýa-da bedeniň beýleki ýerlerine ýaýrandygyny anyklamak üçin synaglar geçirilýär.

Düwnük keseliniň döşüň içine ýa-da bedeniň beýleki ýerlerine ýaýrandygyny ýa-da ýokdugyny anyklamak üçin ulanylýan amal sahna diýilýär. Sahnadan ýygnan maglumatlar keseliň tapgyryny kesgitleýär. Bejergini meýilleşdirmek üçin basgançagy bilmek möhümdir.

Käbir amallar dünýä inmedik çagany zyýanly radiasiýa ýa-da boýaglara sezewar edip biler. Bu amallar diňe zerur bolsa ýerine ýetirilýär. Dogulmadyk çagany garnyňy ýapmak üçin gurşunly galkan ulanmak ýaly mümkin boldugyça az radiasiýa sezewar etmek üçin käbir çäreler görülip bilner.

Göwrelilik döwründe döş düwnük keselini kesgitlemek üçin aşakdaky synaglar we amallar ulanylyp bilner:

• Gursak rentgen: Döşüň içindäki organlaryň we süňkleriň rentgen şöhlesi. Rentgen, bedeniň içindäki ýerleri surata düşürip, bedene we filme geçip bilýän energiýa şöhlesiniň bir görnüşidir.

• Süňk gözlemek: Süňkde rak keseli öýjükleri ýaly çalt bölýän öýjükleriň bardygyny ýa-da ýokdugyny barlamak üçin prosedura. Örän az mukdarda radioaktiw material damara sanjylýar we gan akýar. Radioaktiw material düwnük keseli bilen süňklere ýygnanýar we skaner tarapyndan kesgitlenýär.

• Ultrases barlagy: energyokary energiýa ses tolkunlarynyň (ultrases) bagyr ýaly içki dokumalardan ýa-da organlardan çykarylmagy we ýaňlanmagy. Eho, sonogram diýilýän beden dokumalarynyň suratyny emele getirýär. Surat soňrak seretmek üçin çap edilip bilner.

• MRI (magnit-rezonans tomografiýasy): Magnit, radio tolkunlary we kompýuter ulanyp, bedeniň beýnisi ýaly ýerleriň jikme-jik suratlaryny düzmek üçin ulanylýan prosedura. Bu prosedura ýadro magnit-rezonans tomografiýasy (NMRI) hem diýilýär.

Rakyň bedende ýaýramagynyň üç usuly bar.

Rak dokuma, limfa ulgamy we gan arkaly ýaýrap biler:

• Dokma. Rak ýakyn ýerlere ulalmak bilen başlanan ýerinden ýaýraýar.

• Limfa ulgamy. Rak limfa ulgamyna girmek bilen başlanan ýerinden ýaýraýar. Düwürtik limfa damarlaryndan bedeniň beýleki ýerlerine geçýär.

• Gan. Rak gana girip başlan ýerinden ýaýraýar. Rak gan damarlaryndan bedeniň beýleki ýerlerine geçýär.

Rak, başlanan ýerinden bedeniň beýleki ýerlerine ýaýrap biler.

Rak bedeniň başga bir bölegine ýaýranda, oňa metastaz diýilýär. Düwürtik öýjükleri başlanan ýerinden (esasy çiş) aýrylýar we limfa ulgamy ýa-da gany arkaly syýahat edýär.

• Limfa ulgamy. Rak limfa ulgamyna girýär, limfa damarlaryndan geçýär we bedeniň başga bir böleginde çiş (metastatiki çiş) emele getirýär.

• Gan. Rak gana girýär, gan damarlaryndan geçýär we bedeniň başga bir böleginde çiş (metastatiki çiş) emele getirýär.

Metastatiki çiş, esasy çiş bilen birmeňzeş rak görnüşidir. Mysal üçin, döş mäziniň süňküne ýaýrasa, süňkdäki düwnük öýjükleri aslynda döş mäziniň öýjükleridir. Bu kesel süňk keseli däl-de, metastatiki döş rakdyr.

Döş keselinde basgançak esasy çişiň ululygyna we ýerleşişine, rak keseliniň golaýdaky limfa düwünlerine ýa-da bedeniň beýleki ýerlerine ýaýramagyna, çiş derejesine we käbir biomarkerleriň barlygyna esaslanýar.

Iň oňat bejergini meýilleşdirmek we çaklamalaryňyza düşünmek üçin döş mäziniň tapgyryny bilmek möhümdir.

Düw keseliniň tapgyr toparlarynyň 3 görnüşi bar:

• Kliniki prognoz etaby, ilki bilen saglyk taryhyna, fiziki synaga, surata düşüriş synaglaryna (ýerine ýetirilen bolsa) we biopsiýalara esaslanýan ähli hassalar üçin basgançak bellemek üçin ulanylýar. Kliniki çaklama etaby TNM ulgamy, çiş derejesi we biomarker ýagdaýy (ER, PR, HER2) bilen düşündirilýär. Kliniki sahnada limf düwünleriniň düwnük keseliniň bardygyny barlamak üçin mamografiýa ýa-da ultrases barlagy ulanylýar.

• Patologiki çaklama tapgyry , ilkinji bejergisi hökmünde operasiýa edilen hassalar üçin ulanylýar. Patologiki çaklama tapgyry, ähli kliniki maglumatlara, biomarkeriň ýagdaýyna we operasiýa wagtynda aýrylan döş dokumalaryndan we limfa düwünlerinden laboratoriýa synag netijelerine esaslanýar.

• Anatomiki etap , TNM ulgamy tarapyndan beýan edilişi ýaly rak keseliniň ululygyna we ýaýramagyna esaslanýar. Anatomiki basgançak, biomarker synagynyň mümkin bolmadyk ýerlerinde ulanylýar. Amerikanyň Birleşen Ştatlarynda ulanylmaýar.

TNM ulgamy esasy çişiň ululygyny we rak keseliniň golaýdaky limfa düwünlerine ýa-da bedeniň beýleki ýerlerine ýaýramagyny beýan etmek üçin ulanylýar.

Döş keseli üçin TNM ulgamy çişi şeýle suratlandyrýar:

Çiş (T). Çişiň ululygy we ýerleşýän ýeri.

Çişiň ululyklary köplenç millimetr (mm) ýa-da santimetr bilen ölçelýär. Mm-de çişiň ululygyny görkezmek üçin ulanyp boljak umumy zatlar: ýiti galam nokady (1 mm), täze karýon nokady (2 mm), galamyň ýokarky öçürijisi (5 mm), nohut (10 mm), a nohut (20 mm), hek (50 mm).

• TX: Ilkinji çişe baha berip bolmaz.

• T0: Döşde esasy çişiň alamaty ýok.

• Maslahat: inerdäki karsinoma. Situada döş karsinomasynyň 2 görnüşi bar:

• Tis (DCIS): DCIS - döş kanalynyň aşagynda adaty bolmadyk öýjükleriň ýüze çykýan ýagdaýy. Adaty bolmadyk öýjükler kanalyň daşyndaky döşdäki beýleki dokumalara ýaýramady. Käbir ýagdaýlarda, DCIS beýleki dokumalara ýaýramaga ukyply döş rak keseline öwrülip biler. Bu wagt haýsy lezýonlaryň çozup biljekdigini bilip bolmaz.

• Düwürtik (Paget keseli): Emzigiň paget keseli, emzigiň deri öýjüklerinde adaty bolmadyk öýjükleriň tapylyp, arola ýaýramagynyň ýagdaýydyr. TNM ulgamyna görä sahnalaşdyrylmaýar. Paget keseli we göwüs rak keseli bar bolsa, TNM ulgamy invaziv döş rak keselini bejermek üçin ulanylýar.

• T1: Çiş 20 millimetr ýa-da has kiçi. Çişiň ululygyna baglylykda T1 çişiniň 4 görnüşi bar:

• T1mi: çiş 1 millimetr ýa-da has kiçi.

• T1a: çiş 1 millimetrden uly, ýöne 5 millimetrden uly däl.

• T1b: çiş 5 millimetrden uly, ýöne 10 millimetrden uly däl.

• T1c: çiş 10 millimetrden uly, ýöne 20 millimetrden uly däl.

• T2: Çiş 20 millimetrden uly, ýöne 50 millimetrden uly däl.

• T3: Çiş 50 millimetrden uly.

• T4: Çiş aşakdakylaryň biri hökmünde suratlandyrylýar:

• T4a: çiş döş diwaryna ulaldy.

• T4b: çiş deride ulaldy - döşüň üstünde deriniň üstünde bir ýara emele geldi, esasy çiş bilen bir döşde ownuk çiş düwünleri emele geldi we / ýa-da döşde deriniň çişmegi bolýar. .

• T4c: çiş döş diwaryna we derisine ulaldy.

• T4d: çişiriji döş rak - döşdäki deriniň üçden bir bölegi gyzyl we çişýär (peau d'orange diýilýär).

Limfa düwünleri (N). Rakyň ýaýran limfa düwünleriniň ululygy we ýerleşişi.

Limfa düwünleri operasiýa arkaly aýrylanda we patolog tarapyndan mikroskopda öwrenilende, limfa düwünlerini suratlandyrmak üçin patologiki sahna ulanylýar. Limfa düwünleriniň patologiki sahnasy aşakda beýan edilýär.

• NX: Limfa düwünlerine baha berip bolmaz.

• N0: Limfa düwünlerinde ýa-da limfa düwünlerinde 0,2 millimetrden uly bolmadyk düwnük öýjükleriniň düwnük keseli ýok.

• N1: Rak aşakdakylaryň biri hökmünde suratlandyrylýar:

• N1mi: rak, oklaryň (goltuk meýdany) limfa düwünlerine ýaýrady we 0,2 millimetrden uly, ýöne 2 millimetrden uly däl.

• N1a: rak 1-den 3-e çenli aksiller limfa düwünlerine ýaýrady we limfa düwünleriniň iň bolmanda birinde rak 2 millimetrden uly.

• N1b: düwnük, esasy çiş bilen bedeniň bir tarapyndaky döş süňküniň golaýyndaky limfa düwünlerine ýaýrady we rak keseli 0,2 millimetrden uludyr we sentinel limfa düwüniniň biopsiýasy arkaly tapylýar. Düwürtik limfa düwünlerinde düwnük ýok.

• N1c: rak 1-den 3-e çenli aksiller limfa düwünlerine ýaýrady we limfa düwünleriniň iň bolmanda birinde düwnük 2 millimetrden uly. Düwürtik, esasy çiş bilen bedeniň bir tarapyndaky döş süňküniň golaýyndaky limfa düwünlerinde sentinel limfa düwüniniň biopsiýasy bilen hem tapylýar.

• N2: Rak aşakdakylaryň biri hökmünde suratlandyrylýar:

• N2a: rak 4-den 9-a çenli aksiller limfa düwünlerine ýaýrady we limfa düwünleriniň iň bolmanda birinde rak 2 millimetrden uly.

• N2b: düwnük döşüniň golaýyndaky limfa düwünlerine ýaýrady we rak şekillendiriş synaglary arkaly tapyldy. Düwürtik, limfa düwünleriniň biopsiýasy ýa-da limfa düwünleriniň bölünmegi bilen oklaryň limfa düwünlerinde ýok.

• N3: Rak aşakdakylaryň biri hökmünde suratlandyrylýar:

• N3a: rak 10 ýa-da has köp okly limfa düwünlerine ýaýrady we limfa düwünleriniň iň bolmanda birinde rak 2 millimetrden uludyr ýa-da rak ýakanyň aşagyndaky limfa düwünlerine ýaýrady.

• N3b: rak 1-den 9-a çenli aksiller limfa düwünlerine ýaýrady we limfa düwünleriniň iň bolmanda birinde düwnük 2 millimetrden uly. Düwürtik döş süňküniň golaýyndaky limfa düwünlerine-de ýaýrady we rak şekillendiriş synaglary arkaly tapyldy;

ýa-da

düwnük 4-den 9-a çenli aksiller limfa düwünlerine ýaýrady we limfa düwünleriniň iň bolmanda birinde 2 millimetrden uly. Düwürtik, esasy çiş bilen bedeniň bir tarapyndaky döş süňküniň golaýyndaky limfa düwünlerine hem ýaýrady we bu rak 0,2 millimetrden uludyr we sentinel limfa düwüniniň biopsiýasy arkaly tapylýar.

• N3c: düwnük, esasy çiş bilen bedeniň bir tarapyndaky kolba süňküniň üstündäki limfa düwünlerine ýaýrady.

Limfa düwünleri mamografiýa ýa-da ultrases barlagy arkaly barlananda, kliniki sahna diýilýär. Limfa düwünleriniň kliniki sahnasy bu ýerde beýan edilmeýär.

Metastaz (M). Rak keseliniň bedeniň beýleki ýerlerine ýaýramagy.

• M0: Rakyň bedeniň beýleki ýerlerine ýaýramagynyň alamaty ýok.

• M1: Rak bedeniň beýleki ýerlerine ýaýrady, köplenç süňkler, öýken, bagyr ýa-da beýni. Rak uzak limfa düwünlerine ýaýran bolsa, limfa düwünlerindäki rak 0,2 millimetrden ulydyr. Bu düwnük metastatiki döş rak diýilýär.

Bahalandyryş ulgamy, döş çişiniň çalt ösüp we ýaýramagynyň mümkindigini beýan etmek üçin ulanylýar.

Bahalandyryş ulgamy, mikroskop astynda düwnük öýjükleriniň we dokumalarynyň näderejede adaty däldigine we düwnük öýjükleriniň çalt ösmegine we ýaýramagyna esaslanýan bir çiş suratlandyrýar. Pes derejeli rak öýjükleri adaty öýjüklere meňzeýär we ýokary derejeli rak öýjüklerinden has haýal ösýär we ýaýraýar. Rak öýjükleriniň we dokumalarynyň näderejede adaty däldigini düşündirmek üçin patolog aşakdaky üç aýratynlyga baha berer:

• Ösümlik dokumasynyň näçeräk döş kanallary bar.

• Ösümlik öýjüklerindäki ýadrolaryň ululygy we görnüşi.

• Näçe bölüji öýjük bar, bu bolsa çiş öýjükleriniň näderejede çalt ösýändigini we bölünýändigini görkezýär.

Her aýratynlyk üçin, patolog 1-den 3-e çenli bal berýär; “1” bal, öýjükleriň we çiş dokumalarynyň adaty öýjüklere we dokumalara meňzeýändigini, “3” bal bolsa öýjükleriň we dokumalaryň iň adaty däldigini aňladýar. Her aýratynlyk üçin ballar 3 bilen 9 aralygynda jemi bal almak üçin goşulýar.

Üç synp mümkin:

• Jemi 3-den 5-e çenli bal: G1 (Pes derejeli ýa-da gowy tapawutlandyrylan).

• Jemi 6-dan 7-e çenli bal: G2 (Aralyk synp ýa-da ortaça tapawutlandyrylan).

• Jemi 8-den 9-a çenli bal: G3 (gradeokary synp ýa-da pes tapawutlandyrylan).

Biomarker synagy, döş mäziniň öýjükleriniň belli bir reseptorlarynyň bardygyny ýa-da ýokdugyny anyklamak üçin ulanylýar.

Sagdyn döş öýjükleri we käbir döş mäziniň öýjüklerinde estrogen we progesteron gormonlaryna birikýän reseptorlar (biomarkerler) bar. Bu gormonlar sagdyn öýjükler we käbir döş mäziniň öýjükleri ösmegi we bölünmegi üçin zerurdyr. Bu biomarkerleri barlamak üçin, biopsiýa ýa-da operasiýa wagtynda döş mäziniň öýjüklerini öz içine alýan dokumalaryň nusgalary aýrylýar. Nusgalar döş mäziniň öýjüklerinde estrogen ýa-da progesteron reseptorlarynyň bardygyny ýa-da ýokdugyny anyklamak üçin barlaghanada synagdan geçirilýär.

Döş keseli öýjükleriniň hemmesiniň üstünde ýerleşýän reseptoryň (biomarker) başga bir görnüşine HER2 diýilýär. Döş keseli öýjükleriniň ösmegi we bölünmegi üçin HER2 reseptorlary zerurdyr.

Döş keseli üçin biomarker barlagy aşakdakylary öz içine alýar:

• Estrogen reseptory (ER). Döş keseli öýjüklerinde estrogen reseptorlary bar bolsa, düwnük öýjüklerine ER polo positiveitel (ER +) diýilýär. Döş keseli öýjüklerinde estrogen reseptorlary ýok bolsa, düwnük öýjüklerine ER negatiw (ER-) diýilýär.

• Progesteron reseptory (PR). Döş keseli öýjüklerinde progesteron reseptorlary bar bolsa, düwnük öýjüklerine PR pozitiw (PR +) diýilýär. Döş keseli öýjüklerinde progesteron reseptorlary ýok bolsa, düwnük öýjüklerine PR negatiw (PR-) diýilýär.

• Adam epidermal ösüş faktorynyň 2 görnüşli reseptory (HER2 / neu ýa-da HER2). Döş keseli öýjükleriniň üstündäki adaty mukdarda HER2 reseptorlaryndan köp bolsa, düwnük öýjüklerine HER2 polo positiveitel (HER2 +) diýilýär. Döş keseli öýjükleriniň üstünde adaty mukdarda HER2 bar bolsa, düwnük öýjüklerine HER2 negatiw diýilýär (HER2-). HER2 + döş rak keseli, HER2- döş rak keselinden has çalt ösýär we bölünýär.

Käwagt döş mäziniň öýjükleri üç negatiw ýa-da üç polo positiveitel diýip häsiýetlendiriler.

• Üç gezek negatiw. Döş keseli öýjüklerinde estrogen reseptorlary, progesteron reseptorlary ýa-da adaty mukdarda HER2 reseptorlary ýok bolsa, düwnük öýjüklerine üç negatiw diýilýär.

• Üç gezek oňyn. Döş keseli öýjüklerinde estrogen reseptorlary, progesteron reseptorlary we adaty HER2 reseptorlaryndan köp bolsa, düwnük öýjüklerine üç polo positiveitel diýilýär.

Iň oňat bejergini saýlamak üçin estrogen reseptoryny, progesteron reseptoryny we HER2 reseptorynyň ýagdaýyny bilmek möhümdir. Reseptorlaryň estrogen we progesteron gormonlaryna birikmegini we rak keseliniň ösmeginiň öňüni alyp biljek dermanlar bar. Döş keseli öýjükleriniň üstündäki HER2 reseptorlaryny ýapmak we rak keseliniň ösmeginiň öňüni almak üçin beýleki dermanlar ulanylyp bilner.

Döş keseliniň tapgyryny bilmek üçin TNM ulgamy, baha beriş ulgamy we biomarker ýagdaýy birleşdirildi.

Ine, ilkinji bejergisi operasiýa edilen aýal üçin patologiki prognoz döş rak keseliniň tapgyryny bilmek üçin TNM ulgamyny, baha beriş ulgamyny we biomarker ýagdaýyny birleşdirýän 3 mysal:

Çişiň ululygy 30 millimetr (T2) bolsa, golaýdaky limfa düwünlerine (N0) ýaýramasa, bedeniň uzak ýerlerine (M0) ýaýramaz we:

• 1-nji synp

• HER2 +

• ER-

• PR-

Rak IIA tapgyrydyr.

Çişiň ululygy 53 millimetr (T3) bolsa, 4-den 9-a çenli okly limfa düwünlerine (N2) ýaýran bolsa, bedeniň beýleki ýerlerine (M0) ýaýramandyr we:

• 2-nji synp

• HER2 +

• ER +

• PR-

Ösümlik IIIA tapgyrydyr.

Çişiň ululygy 65 millimetr (T3) bolsa, 3 okly limfa düwünlerine (N1a), öýkenlere (M1) ýaýrady we:

• 1-nji synp

• HER2 +

• ER-

• PR-

Düwnük IV basgançakdyr (metastatiki döş rak).

Döş keseliňiziň nämedigini we size iň oňat bejergini meýilleşdirmekde nähili ulanylýandygyny bilmek üçin lukmanyňyz bilen gürleşiň.

Operasiýadan soň, lukmanyňyz esasy çişiň ululygyny we ýerleşýän ýerini, rak keseliniň golaýdaky limfa düwünlerine ýaýramagyny, çiş derejesini we käbir biomarkerleriň bardygyny ýa-da ýokdugyny görkezýän patologiýa hasabatyny alar. Patologiýa hasabaty we beýleki synag netijeleri döş rak keseliniň tapgyryny kesgitlemek üçin ulanylýar.

Siziň köp soragyňyz bar bolsa gerek. Düwnük keselini bejermek üçin iň oňat wariantlary kesgitlemek üçin sahnanyň nähili ulanylýandygyny we size laýyk bolup biljek kliniki synaglaryň bardygyny düşündirmegini haýyş ediň.

Bejergi wariantyna syn

Esasy pikirler

• Göwreli aýallar üçin bejerginiň usullary keseliň tapgyryna we dogulmadyk çaganyň ýaşyna baglydyr.

• Adaty bejerginiň üç görnüşi ulanylýar:

• Operasiýa

• Radiasiýa bejergisi

• Himiýa bejergisi

• Göwreliligi gutarmak, enäniň ýaşamak mümkinçiligini gowulaşdyrmaýar.

• Döş keselini bejermek ters täsirleri döredip biler.

Göwreli aýallar üçin bejerginiň usullary keseliň tapgyryna we dogulmadyk çaganyň ýaşyna baglydyr.

Adaty bejerginiň üç görnüşi ulanylýar:

Operasiýa

Döş keseli bolan göwreli aýallaryň köpüsi döşi aýyrmak üçin operasiýa edýärler. Goluň aşagyndaky limfa düwünleriniň käbiri aýrylyp, rak keseliniň alamatlary üçin patolog tarapyndan mikroskopda barlanmagy mümkin.

Düwnük keselini aýyrmak üçin hirurgiýanyň görnüşlerine şular girýär:

• Üýtgedilen radikal mastektomiýa: Düwürtikli döşi, goluň aşagyndaky limfa düwünleriniň köpüsini, döş myşsalarynyň üstüni we käte döş diwar myşsalaryny aýyrmak üçin hirurgiýa. Bu görnüşli operasiýa göwreli aýallarda has ýygy duş gelýär.

Üýtgedilen radikal mastektomiýa. Nokat çyzygy, döşüň we käbir limfa düwünleriniň nirede aýrylandygyny görkezýär. Döş diwar myşsasynyň bir bölegi hem aýrylyp bilner.

• Döşi goraýjy operasiýa: Düwnük keselini we töweregindäki käbir adaty dokumalary aýyrmak üçin hirurgiýa, ýöne döşüň özi däl. Döş diwarynyň bir bölegi, eger düwnük ýakyn bolsa, aýrylyp bilner. Operasiýanyň bu görnüşine lumpektomiýa, bölekleýin mastektomiýa, segmental mastektomiýa, kwadrantektomiýa ýa-da döşüni aýyrýan operasiýa hem diýilýär.

Döşi goraýan operasiýa. Çiş we töweregindäki käbir adaty dokumalar aýrylýar, ýöne döşüň özi däl. Goluň aşagyndaky käbir limfa düwünleri aýrylyp bilner. Döş diwarynyň bir bölegi, eger düwnük ýakyn bolsa, aýrylyp bilner.

Lukman operasiýa wagtynda görüp boljak ähli rak keselini aýyrandan soň, käbir näsaglara galan düwnük öýjüklerini öldürmek üçin operasiýadan soň himiýa bejergisi ýa-da radiasiýa bejergisi berilip bilner. Döş keseli irki göwreli aýallar üçin çaga dünýä inenden soň radiasiýa bejergisi we gormon bejergisi berilýär. Operasiýadan soň berilýän bejergä, düwnük keseliniň gaýdyp gelmek howpuny peseltmek üçin kömekçi bejergi diýilýär.

Radiasiýa bejergisi

Radiasiýa bejergisi, düwnük öýjüklerini öldürmek ýa-da ösmezligi üçin ýokary energiýa rentgen şöhlelerini ýa-da beýleki radiasiýa görnüşlerini ulanýan rak keselidir. Radiasiýa bejergisiniň iki görnüşi bar:

• Daşarky radiasiýa bejergisi, rak keseline radiasiýa ibermek üçin bedeniň daşyndaky maşyny ulanýar.

• Içerki radiasiýa bejergisi, düwnük keseline gönüden-göni ýa-da ýakyn ýerde ýerleşýän iňňelerde, tohumlarda, simlerde ýa-da kateterlerde möhürlenen radioaktiw maddany ulanýar.

Radiasiýa bejergisiniň berilmegi, bejerilýän rak keseliniň görnüşine we tapgyryna baglydyr.

Daşarky radiasiýa bejergisi çaga dünýä inenden soň irki döwürde (I ýa-da II) göwüs rak keseli bolan göwreli aýallara berilip bilner. Giçki (III ýa-da IV tapgyr) döş rak keseli bolan aýallara göwreliligiň ilkinji 3 aýyndan soň daşarky radiasiýa bejergisi berilip bilner ýa-da mümkin bolsa radiasiýa bejergisi çaga dünýä inýänçä gijikdirilip bilner.

Himiýa bejergisi

Himioterapiýa, öýjükleri öldürmek ýa-da öýjükleriň bölünmegini togtatmak bilen, düwnük öýjükleriniň ösüşini duruzmak üçin dermanlary ulanýan rak keselidir. Himiýa bejergisi agzy bilen kabul edilende ýa-da damara ýa-da myşsa sanjylanda, dermanlar gana girýär we bedeniň hemme ýerinde düwnük öýjüklerine baryp biler (ulgamlaýyn himiýa bejergisi). Himiýa bejergisi gönüden-göni serebrospinal suwuklyga, bir organa ýa-da garyn ýaly beden boşlugyna ýerleşdirilende, dermanlar esasan şol ýerlerdäki rak öýjüklerine täsir edýär (sebit himiýa bejergisi).

Himiýa bejergisiniň berilmegi, bejerilýän düwnük görnüşine we tapgyryna baglydyr. Ulgamlaýyn himiýa bejergisi göwrelilik döwründe döş mäzini bejermek üçin ulanylýar.

Himiýa bejergisi, göwreliligiň ilkinji 3 aýynda berilmeýär. Bu wagtdan soň berlen himiýa bejergisi, adatça dogulmadyk bäbeke zyýan bermeýär, ýöne irki zähmet ýa-da pes dogluş agramyna sebäp bolup biler.

Has giňişleýin maglumat üçin döş rak keseli üçin tassyklanan dermanlara serediň.

Göwreliligi gutarmak, enäniň ýaşamak mümkinçiligini gowulaşdyrmaýar.

Göwreliligiň soňlanmagy, enäniň diri galmak mümkinçiligini gowulaşdyryp bilmeýändigi sebäpli, adatça bejerginiň usuly däl.

Döş keselini bejermek ters täsirleri döredip biler.

Düwnük keseliniň bejergisiniň netijesinde ýüze çykýan zyýanly täsirler barada has giňişleýin maglumat üçin “Side Effects” sahypasyna serediň.

Göwrelilik döwründe döş mäziniň bejergisi

Bu bölümde

• Döş keseli

• Giçki göwüs rak keseli

Aşakda görkezilen bejergiler barada has giňişleýin maglumat üçin bejerginiň wariantyna syn bölümine serediň.

Döş keseli

Göwreli aýallara irki döwürde döş rak keseli (I we II etap), göwreli däl hassalar bilen deň derejede seredilýär, dogulmadyk çagany goramak üçin käbir üýtgeşmeler bolýar. Bejergi aşakdakylary öz içine alyp biler:

• Göwreliligiň irki döwründe döş rak keseli anyklanan bolsa, üýtgedilen radikal mastektomiýa.

• Göwrelilikde göwüs rak keseli anyklansa, döşi goraýan operasiýa. Çaga dünýä inenden soň radiasiýa bejergisi berilip bilner.

• Göwrelilik döwründe üýtgedilen radikal mastektomiýa ýa-da döşi goraýjy operasiýa. Göwreliligiň ilkinji 3 aýyndan soň, operasiýadan öň ýa-da soň himiýa bejergisiniň käbir görnüşleri berlip bilner.

Gormon bejergisi we trastuzumab göwrelilik döwründe berilmeli däldir.

Giçki göwüs rak keseli

Göwrelilik döwründe giçki döş rak keseli (III tapgyra ýa-da IV tapgyra) näsaglar üçin standart bejergi ýok. Bejergi aşakdakylary öz içine alyp biler:

• Radiasiýa bejergisi.

• Himiýa bejergisi.

Göwreliligiň ilkinji 3 aýynda radiasiýa bejergisi we himiýa bejergisi berilmeli däldir.

Göwrelilik döwründe döş keseli barada aýratyn meseleler

Esasy pikirler

• Operasiýa ýa-da himiýa bejergisi meýilleşdirilen bolsa, laktasiýa (ene süýdüni öndürmek) we ene süýdi bilen iýmitlendirmek bes edilmelidir.

• Döş keseli dogulmadyk bäbejige zyýan bermeýär.

• Göwrelilik, geçmişde döş rak keseli bolan aýallaryň diri galmagyna täsir etmeýär.

Operasiýa ýa-da himiýa bejergisi meýilleşdirilen bolsa, laktasiýa (ene süýdüni öndürmek) we ene süýdi bilen iýmitlendirmek bes edilmelidir.

Operasiýa meýilleşdirilen bolsa, döşdäki gan aýlanyşyny azaltmak we kiçeltmek üçin ene süýdi bilen iýmitlendirmegi bes etmeli. Köp himiýa bejergisi dermanlary, esasanam siklofosfamid we metotreksat ene süýdünde ýokary derejede bolup biler we emdirýän çaga zyýan berip biler. Himiýa bejergisini alýan aýallar ene süýdi bilen iýmitlendirmeli däldir.

Laktasiýa döwrüni duruzmak enäniň çaklamasyny gowulaşdyrmaýar.

Döş keseli dogulmadyk bäbejige zyýan bermeýär.

Döş keseli öýjükleri eneden dogulmadyk bäbe geçýän ýaly däl.

Göwrelilik, geçmişde döş rak keseli bolan aýallaryň diri galmagyna täsir etmeýär.

Döş keseli bolan aýallar üçin göwrelilik olaryň ýaşamagyna täsir etmeýär. Şeýle-de bolsa, käbir lukmanlar çaga dogurmazdan ozal göwüs rak keselinden bejergi alandan 2 ýyl garaşmagy maslahat berýärler, şonuň üçin düwnük keseliniň irki gaýdyp gelmegi ýüze çykar. Bu aýalyň göwreli bolmak kararyna täsir edip biler. Enäniň göwüs rak keseli bolan bolsa, dünýä inmedik çaga täsir etjege meňzänok.

Göwrelilik döwründe döş rak keseli barada has giňişleýin öwrenmek

Göwrelilik döwründe döş keseli barada Milli düwnük institutyndan has giňişleýin maglumat üçin aşakdakylara serediň:

• Döş keseli Baş sahypa

• Döş keseliniň öňüni almak

• Döş keselini barlamak

• DCIS ýa-da döş rak keseli bolan aýallar üçin hirurgiýa saýlawlary

• Dykly döşler: Köplenç berilýän soraglara jogap

• Döş keseli üçin tassyklanan dermanlar

Rak keseliniň umumy maglumatlary we Milli düwnük institutynyň beýleki çeşmeleri üçin aşakdakylara serediň:

• Rak hakda

• Sahna

• Himiýa bejergisi we siz: Düwnük keseli üçin goldaw

• Radiasiýa bejergisi we siz: Düwnük keseli üçin goldaw

• Düwnük keseli

• Lukmandan düwnük keseli barada soraglar

• Halas bolanlar we terbiýeçiler üçin