Görnüşleri / beýni / näsag / ulular-beýni bejermek-pdq

Ulularyň merkezi nerw ulgamynyň çişlerini bejermek (®) ati Sabyr wersiýasy

Ulularyň merkezi nerw ulgamynyň çişleri barada umumy maglumat

Esasy pikirler

• Uly ýaşly merkezi nerw ulgamyndaky çiş, beýniniň we / ýa-da oňurga ýiliginiň dokumalarynda adaty bolmadyk öýjükleriň döreýän keselidir.

• Bedeniň başga bir böleginden başlap, beýnine ýaýran bir çişe metastatiki beýni çiş diýilýär.

• Beýni bedeniň köp möhüm funksiýalaryna gözegçilik edýär.

• Oňurgara beýnini bedeniň köp ýerinde nerwler bilen birleşdirýär.

• Beýni we oňurga ýiliginiň dürli görnüşleri bar.

• Astrositiki çişler

• Oligodendroglial çişler

• Garyşyk gliomalar

• Ependimal çişler

• Medulloblastomalar

• Sosna parenhimal çişleri

• Meningeal çişleri

• Germ öýjük çişleri

• Kraniofaryngioma (I synp)

• Käbir genetiki sindromlaryň bolmagy merkezi nerw ulgamynyň çişiniň döremek howpuny ýokarlandyryp biler.

• Uly ýaşly beýniniň we oňurga ýiliginiň çişleriniň sebäbi belli däl.

• Uly beýniniň we oňurga ýiliginiň çişleriniň alamatlary we alamatlary her bir adamda birmeňzeş däl.

• Beýni we oňurga ýiligini barlaýan synaglar ulularyň beýnisine we oňurga ýiliginiň çişlerine diagnoz goýmak üçin ulanylýar.

• Beýni çişini anyklamak üçin biopsiýa hem ulanylýar.

• Käwagt biopsiýa ýa-da operasiýa edip bolmaýar.

• Käbir faktorlar çaklama (dikeldiş mümkinçiligi) we bejerginiň usullaryna täsir edýär.

Uly ýaşly merkezi nerw ulgamyndaky çiş, beýniniň we / ýa-da oňurga ýiliginiň dokumalarynda adaty bolmadyk öýjükleriň döreýän keselidir.

Beýni we oňurga ýiliginiň çişleriniň köp görnüşi bar. Ösümlikler öýjükleriň adatdan daşary ösmegi bilen emele gelýär we beýniniň ýa-da oňurga ýiliginiň dürli ýerlerinde başlap biler. Beýni we oňurga ýiligi bilelikde merkezi nerw ulgamyny (CNS) emele getirýär.

Çişler hoşniýetli (rak däl) ýa-da zyýanly (rak) bolup biler:

• Gowy beýni we oňurga ýiliginiň çişleri ulalýar we beýniniň ýakyn ýerlerine basýar. Beýleki dokumalara seýrek ýaýraýarlar we gaýtalanyp bilerler (gaýdyp gelip bilerler).

• Zyýanly beýni we oňurga ýiliginiň çişleri çalt ösüp, beýleki beýni dokumalaryna ýaýramagy ähtimal.

Bir çiş ulalanda ýa-da beýniniň bir bölegine basylanda, beýniniň bu böleginiň gerekli işlemegini bes edip biler. Hem oňat, hem zyýanly beýni çişleri alamatlara we alamatlara sebäp bolýar we bejergä mätäç.

Beýni we oňurga ýiliginiň çişleri ulularda-da, çagalarda-da bolup biler. Şeýle-de bolsa, çagalar üçin bejergi ulular üçin bejergiden tapawutly bolup biler. (Çagalaryň bejergisi barada has giňişleýin maglumat üçin Çaga beýnisi we oňurga ýiliginiň çişlerini bejermek barada gysgaça mazmunyna serediň.)

Beýnimizde başlaýan lenfoma barada has giňişleýin maglumat üçin başlangyç CNS limfoma bejergisi barada gysgaça mazmunyna serediň.

Bedeniň başga bir böleginden başlap, beýnine ýaýran bir çişe metastatiki beýni çiş diýilýär.

Beýninde başlaýan çişlere esasy beýni çişleri diýilýär. Esasy beýniniň çişleri beýniniň beýleki ýerlerine ýa-da oňurga ýaýramagy mümkin. Bedeniň beýleki ýerlerine seýrek ýaýraýarlar.

Köplenç beýnide tapylan çişler bedeniň başga bir ýerinde başlap, beýniniň bir ýa-da birnäçe bölegine ýaýraýar. Bulara metastatiki beýni çişleri (ýa-da beýni metastazlary) diýilýär. Metastatiki beýni çişleri, esasy beýni çişlerinden has ýygydyr.

Metastatiki beýni çişleriniň ýarysyna çenli öýken rakyndandyr. Köplenç beýnimize ýaýran beýleki rak keselleriniň arasynda:

• Melanoma.

• Döş keseli.

• Içegäniň düwnük keseli.

• Böwrek keseli.

• Nasofargeal rak.

• Näbelli esasy sahypanyň düwnük keseli.

Düwürtik leptomeninglere (beýnini we oňurga ýiligini ýapýan iki içki membrana) ýaýrap biler. Muňa leptomeningeal karsinomatoz diýilýär. Leptomeninglere ýaýran iň köp ýaýran rak:

• Döş keseli.

• Öýken ragy.

• Leýkemi.

• Limfoma.

Adatça beýnine ýa-da oňurga ýiligine ýaýran rak keselleri barada -dan has giňişleýin maglumat üçin aşakdakylara serediň:

• Ulular Hodgkin lenfoma bejergisi

• Ulular Hodgkin däl lenfoma bejergisi

• Döş keselini bejermek (Ulular)

• Näbelli başlangyç bejerginiň karsinomasy

• Içegäniň düwnük keselini bejermek

• Leýkemi baş sahypasy

• Melanoma bejergisi

• Nasofargeal düwnük bejergisi (Ulular)

• Öýjükli öýken rak keselini bejermek

• Börek öýjükleriniň bejergisi

• Öýjükli öýken düwnük keselini bejermek

Beýni bedeniň köp möhüm funksiýalaryna gözegçilik edýär.

Beýniniň üç esasy bölegi bar:

Uly beýni beýniniň iň uly bölegidir. Ol kelläniň ýokarsynda. Uly beýni pikirlenmegi, öwrenmegi, meseläni çözmegi, duýgulary, gürlemegi, okamagy, ýazmagy we meýletin hereketi dolandyrýar.

• Serebellum beýniniň aşaky böleginde (kelläniň arka tarapynyň ortasynda). Hereketi, deňagramlylygy we duruşy dolandyrýar.

• Beýni baldagy beýnini oňurga ýiligine birleşdirýär. Beýniniň iň pes böleginde (boýnuň arka tarapynda). Beýni

• baldak dem almagy, ýürek urmasyny, görmek, eşitmek, ýöremek, gürlemek we iýmek üçin ulanylýan nerw we myşsalary dolandyrýar.

Uly beýnini, ventrikullary (gök reňkde görkezilen serebrospinal suwuklyk bilen), serebellum, beýniniň baldagy (pons we medulla) we beýniniň beýleki böleklerini görkezýän beýniniň anatomiýasy.

Oňurgara beýnini bedeniň köp ýerinde nerwler bilen birleşdirýär.

Oňurgara, beýniniň arkasyndan aşaklygyna hereket edýän nerw dokumasynyň sütünidir. Membranalar diýilýän üç inçe gatlak bilen örtülendir. Bu membranalar oňurgaly (arka süňkleri) bilen gurşalan. Oňurga ýiliginiň nerwleri beýniniň we bedeniň beýleki ýerleriniň arasynda myşsalaryň hereket etmegine sebäp bolýan habar ýa-da deriden beýnine degmek ýaly habarlary alyp barýar.

Beýni we oňurga ýiliginiň dürli görnüşleri bar.

Beýni we oňurga ýiliginiň çişleri, emele gelen öýjügiň görnüşine we CNS-de ilkinji gezek dörän ýeri boýunça atlandyrylýar. Bir çişiň derejesi, haýal ösýän we çalt ösýän görnüşleriň arasyndaky tapawudy aýtmak üçin ulanylyp bilner. Bütindünýä saglygy goraýyş guramasynyň (BSG) çiş derejeleri, düwnük öýjükleriniň mikroskop astynda näderejede adaty görünýändigine we çişiň çalt ösüp we ýaýramagynyň mümkindigine esaslanýar.

BSGG-nyň çiş bahalandyryş ulgamy

• I synp (pes derejeli) - Ösümlik öýjükleri mikroskop astynda adaty öýjüklere meňzeýär we II, III we IV synp öýjüklerinden has haýal ösýär we ýaýraýar. Nearbyakyn dokumalara seýrek ýaýraýarlar. I derejeli beýni çişleri operasiýa arkaly doly aýrylsa bejerilip bilner.

• II synp - Ösümlik öýjükleri III we IV synp öýjüklerinden has haýal ösýär we ýaýraýar. Nearbyakyn dokumalara ýaýramagy we gaýtalanmagy (gaýdyp gelmegi) mümkin. Käbir çişler has ýokary derejeli çiş bolup biler.

• III synp - Ösümlik öýjükleri mikroskop astyndaky adaty öýjüklerden düýpgöter tapawutlanýar we I we II çiş öýjüklerinden has çalt ösýär. Nearbyakyn dokumalara ýaýramagy ähtimal.

• IV synp (ýokary derejeli) - Ösümlik öýjükleri mikroskop astynda adaty öýjüklere meňzemeýär we ulalýar we çalt ýaýraýar. Çişde öli öýjükleriň ýerleri bolup biler. IV derejeli çişleri köplenç bejerip bolmaýar.

Beýnide ýa-da oňurga ýiliginde esasy çişleriň aşakdaky görnüşleri emele gelip biler:

Astrositiki çişler

Astrositiki çiş, nerw öýjükleriniň sagdyn bolmagyna kömek edýän astrositler diýilýän ýyldyz şekilli beýni öýjüklerinde başlaýar. Astrosit glial öýjügiň bir görnüşidir. Glial öýjükler käwagt glioma diýilýän çişleri emele getirýärler. Astrositiki çişler aşakdakylary öz içine alýar:

• Beýni baldak gliomasy (köplenç ýokary derejeli): Beýniniň oňurga ýiligine birikdirilen bölegi bolan beýni baldak glioma emele gelýär. Köplenç beýniniň baldagy arkaly giňden ýaýran we bejermek kyn bolan ýokary derejeli çişdir. Beýni kök gliomalary ulularda seýrek bolýar. (Has giňişleýin maglumat üçin Çagalyk beýniniň kök glioma bejergisi barada gysgaça mazmunyna serediň.)

• Sosna astrositiki çiş (islendik dereje): Pineal astrositiki çiş, sosna mäziniň töweregindäki dokumalarda emele gelýär we islendik dereje bolup biler. Pine mäziniň beýnisindäki kiçijik bir organ bolup, uky we oýanma siklini dolandyrmaga kömek edýän gormon bolan melatonini döredýär.

• Pilositik astrositoma (I synp): Pilositik astrositoma beýnide ýa-da oňurga ýiliginde haýal ösýär. Kist görnüşinde bolup, ýakyn dokumalara seýrek ýaýraýar. Pilositik astrositomalary köplenç bejerip bolýar.

• Diffuz astrositoma (II synp): ýaýradylan astrositoma haýal ösýär, ýöne köplenç ýakyn dokumalara ýaýraýar. Çiş öýjükleri adaty öýjüklere meňzeýär. Käbir hadysalarda ýaýran astrositomany bejermek mümkin. Oňa pes derejeli diffuz astrositoma hem diýilýär.

• Anaplastik astrositoma (III synp): Anaplastik astrositoma çalt ösýär we ýakyn dokumalara ýaýraýar. Çiş öýjükleri adaty öýjüklerden tapawutlanýar. Çişiň bu görnüşini adatça bejerip bolmaýar. Anaplastiki astrositoma zyýanly astrositoma ýa-da ýokary derejeli astrositoma diýilýär.

• Glioblastoma (IV synp): Glioblastoma ulalýar we çalt ýaýraýar. Ösümlik öýjükleri adaty öýjüklerden gaty tapawutlanýar. Çişiň bu görnüşini adatça bejerip bolmaýar. Oňa glioblastoma multiforma hem diýilýär.

Çagalarda astrositomalar barada has giňişleýin maglumat üçin Çagalyk astrositomlaryny bejermek boýunça gysgaça mazmunyna serediň.

Oligodendroglial çişler

Oligodendroglial çiş, nerw öýjükleriniň sagdyn bolmagyna kömek edýän oligodendrositler atly beýni öýjüklerinde başlaýar. Oligodendrosit glial öýjügiň bir görnüşidir. Oligodendrositler käwagt oligodendroglioma diýilýän çişleri emele getirýärler. Oligodendroglial çişleriň derejeleri aşakdakylary öz içine alýar:

• Oligodendroglioma (II synp): Oligodendroglioma haýal ösýär, ýöne köplenç ýakyn dokumalara ýaýraýar. Çiş öýjükleri adaty öýjüklere meňzeýär. Käbir hadysalarda oligodendroglioma bejerilip bilner.

• Anaplastiki oligodendroglioma (III synp): Anaplastik oligodendroglioma çalt ösýär we ýakyn dokumalara ýaýraýar. Çiş öýjükleri adaty öýjüklerden tapawutlanýar. Çişiň bu görnüşini adatça bejerip bolmaýar.

Çagalarda oligodendroglial çişler barada has giňişleýin maglumat üçin Çagalyk astrositomlaryny bejermek boýunça gysgaça mazmunyna serediň.

Garyşyk gliomalar

Garyşyk glioma, iki görnüşli çiş öýjükleri bolan beýni çişidir - oligodendrositler we astrositler. Garyşyk çişiň bu görnüşine oligoastrositoma diýilýär.

• Oligoastrositoma (II synp): Oligoastrositoma haýal ösýän çişdir . Çiş öýjükleri adaty öýjüklere meňzeýär. Käbir ýagdaýlarda oligoastrositomany bejerip bolýar.

• Anaplastik oligoastrositoma (III synp): Anaplastik oligoastrositoma çalt ösýär we ýakyn dokumalara ýaýraýar. Çiş öýjükleri adaty öýjüklerden tapawutlanýar. Ösümligiň bu görnüşi, oligoastrositomadan (II synp) has erbet çaklamasy bar.

Çagalarda garyşyk gliomalar barada has giňişleýin maglumat üçin Çagalyk astrositomlaryny bejermek boýunça gysgaça mazmunyna serediň.

Ependimal çişler

Ependimal çiş, adatça beýnidäki we oňurga ýiliginiň töweregindäki suwuklykdan doldurylan öýjükleri başlaýar. Ependimal çişe ependimoma hem diýilýär. Ependimomalaryň bahalary aşakdakylary öz içine alýar:

• Ependimoma (I ýa-da II synp): I ýa-da II derejeli ependimoma haýal ösýär we adaty öýjüklere meňzeýän öýjüklere eýe. I derejeli ependimomanyň iki görnüşi bar - mikopapillary ependimoma we subependimoma. II derejeli ependimoma ventrikulda (beýnide suwuklykdan doldurylan giňişlik) we birleşdiriji ýollarda ýa-da oňurga ýiliginde ösýär. Käbir ýagdaýlarda I ýa-da II derejeli ependimoma bejerilip bilner.

• Anaplastiki ependimoma (III synp): Anaplastik ependimoma çalt ösýär we ýakyn dokumalara ýaýraýar. Çiş öýjükleri adaty öýjüklerden tapawutlanýar. Ösümligiň bu görnüşi, adatça I ýa-da II derejeli ependimomadan has erbet çaklamany döredýär.

Çagalarda ependimoma barada has giňişleýin maglumat üçin Çagalyk Ependimoma bejergisi barada gysgaça mazmunyna serediň.

Medulloblastomalar

Medulloblastoma düwünçejik çişiň bir görnüşidir. Medulloblastomalar çagalarda ýa-da ýaş ulularda has ýygy duş gelýär.

Çagalarda medulloblastomalar barada has giňişleýin maglumat üçin Çaga Merkezi nerw ulgamynyň düwünçejik çişlerini bejermek boýunça gysgaça mazmunyna serediň.

Sosna parenhimal çişleri

Pineal parenhimal çiş, parenhimal öýjüklerde ýa-da sosna mäziniň köp bölegini emele getirýän öýjükler bolan pineositlerde emele gelýär. Bu çişler sosna astrositiki çişlerinden tapawutlanýar. Pineal parenhimal çişleriň derejeleri aşakdakylary öz içine alýar:

• Pineositoma (II synp): Pineositoma haýal ösýän sosna çişidir.

• Pineoblastoma (IV synp): Pineoblastoma ýaýramak ähtimallygy seýrek duş gelýän çişdir.

Çagalarda sosna parenhimal çişleri barada has giňişleýin maglumat üçin Çaga Merkezi nerw ulgamynyň düwünçejik çişlerini bejermek boýunça gysgaça mazmunyna serediň.

Meningeal çişleri

Meningeoma diýlip atlandyrylýan meningeal çiş, menenjede (beýnini we oňurga ýiligini örtýän dokumanyň inçe gatlaklary) emele gelýär. Dürli beýni ýa-da oňurga ýiliginiň öýjüklerinden emele gelip biler. Meningiomalar ulularda has ýygy duş gelýär. Meningeal çişleriniň görnüşleri aşakdakylary öz içine alýar:

• Meningioma (I synp): I derejeli meningioma meningeal çişiniň iň köp ýaýran görnüşidir. I derejeli meningioma haýal ösýän çiş. Dura materinde köplenç emele gelýär. I derejeli meningioma operasiýa arkaly doly aýrylsa bejerilip bilner.

• Meningioma (II we III synp): Bu seýrek duş gelýän meningeal çiş. Çalt ulalýar we beýniniň we oňurga ýiliginiň içinde ýaýramagy ähtimal. Bu çaklama, meningioma I derejesinden has erbetdir, sebäbi çiş operasiýa arkaly doly aýrylyp bilinmez.

Gemangioperisitoma meningeal çiş däl, II ýa-da III meningioma ýaly bejerilýär. Gemangioperisitoma adatça dura materinde emele gelýär. Bu çaklama, meningioma I derejesinden has erbetdir, sebäbi çiş operasiýa arkaly doly aýrylyp bilinmez.

Germ öýjük çişleri

Mikrob öýjüklerinde çiş, erkeklerde sperma ýa-da aýallarda ýumurtga (ýumurtga) ösýän öýjükler bolan mikrob öýjüklerinde emele gelýär. Mikrob öýjükleriniň dürli görnüşleri bar. Bulara germinomlar, teratomalar, düwünçejik sary halta karsinomlary we xoriokarsinomlar degişlidir. Mikrob öýjükleriniň çişleri ýa-da zyýanly bolup biler.

Beýnimizdäki çagalyk mikrob öýjükleriniň çişleri barada has giňişleýin maglumat üçin Çaga Merkezi nerw ulgamynyň Germ öýjük çişlerini bejermek baradaky gysgaça mazmunyna serediň.

Kraniofaryngioma (I synp)

Kraniofaryngioma, gipofiz bezeginiň ýokarsynda beýniniň merkezinde emele gelýän seýrek bir çişdir (beýleki bezlere gözegçilik edýän beýniniň düýbündäki nohut ululygy). Kraniofaringiomalar beýniniň ýa-da oňurga ýiliginiň dürli görnüşlerinden emele gelip biler.

Çagalarda kraniofaringioma barada has giňişleýin maglumat üçin Çagalyk Kraniopharyngioma bejergisi barada gysgaça mazmunyna serediň.

Käbir genetiki sindromlaryň bolmagy merkezi nerw ulgamynyň çişiniň döremek howpuny ýokarlandyryp biler.

Kesel almak mümkinçiligiňizi artdyrýan islendik zada töwekgelçilik faktory diýilýär. Töwekgelçilik faktoryna eýe bolmak, düwnük keseliniň bardygyny aňlatmaýar; töwekgelçilik faktorlarynyň bolmazlygy, düwnük keseliniň bolmazlygyny aňlatmaýar. Töwekgelçilikli bolup bilersiňiz öýdýän bolsaňyz, lukman bilen gürleşiň. Beýni çişleri üçin belli töwekgelçilik faktorlary az. Aşakdaky şertler beýniniň çişleriniň käbir görnüşleriniň töwekgelçiligini ýokarlandyryp biler:

• Winil hloride sezewar bolmak glioma howpuny ýokarlandyryp biler.

• Epstein-Barr wirusy bilen ýokaşmak, AIDS (immun ýetmezçiligi sindromy) ýa-da organ transplantasiýasy almak esasy CNS lenfoma howpuny ýokarlandyryp biler. (Has giňişleýin maglumat üçin başlangyç CNS lenfomasyndaky gysgaça mazmunyna serediň.)

• Käbir genetiki sindromlaryň bolmagy beýniniň çişleriniň döremek howpuny ýokarlandyryp biler:

• Newrofibromatoz görnüşi 1 (NF1) ýa-da 2 (NF2).

• fon Gippel-Lindau keseli.

• Düwürtik skleroz.

• Li-Fraumeni sindromy.

• Turcot sindromy 1 ýa-da 2 görnüş.

• Bazal öýjük karsinoma sindromy.

Uly ýaşly beýniniň we oňurga ýiliginiň çişleriniň sebäbi belli däl.

Uly beýniniň we oňurga ýiliginiň çişleriniň alamatlary we alamatlary her bir adamda birmeňzeş däl.

Alamatlar we alamatlar aşakdakylara baglydyr:

• Beýnide ýa-da oňurga ýiliginde çiş emele gelen ýerinde.

• Beýniniň täsir eden bölegine gözegçilik edýär.

• Çişiň ululygy.

Alamatlar we alamatlar CNS çişleri ýa-da beýnimize ýaýran rak ýaly beýleki şertler sebäpli döräp biler. Aşakdakylardan biri bar bolsa, lukmanyňyz bilen habarlaşyň:

Beýni çişiniň alamatlary

• Irden kelle agyry ýa-da gusandan soň gidýän kelle agyry.

• Tutgaýlar.

• Görüş, eşitmek we gürlemek meselesi.

• Işdäňi ýitirmek.

• Freygy-ýygydan ýürek bulanma we gusmak.

• Şahsyýetiň, keýpiň, ünsi jemlemegiň ýa-da özüni alyp barşyň üýtgemegi.

• Deňagramlylygy ýitirmek we ýöremekde kynçylyk.

• Gowşaklyk.

• Adaty bolmadyk uky ýa-da işjeňlik derejesiniň üýtgemegi.

Oňurga ýiliginiň çiş alamatlary

• Arka tarapdan ellere ýa-da aýaklara ýaýran arka agyry ýa-da agyry.

• Içege endikleriniň üýtgemegi ýa-da peşew çykarmakda kynçylyk.

• Ellerdäki ýa-da aýaklardaky gowşaklyk.

• Pyýada kynçylyk.

Beýni we oňurga ýiligini barlaýan synaglar ulularyň beýnisine we oňurga ýiliginiň çişlerine diagnoz goýmak üçin ulanylýar.

Aşakdaky synaglar we proseduralar ulanylyp bilner:

• Fiziki synag we taryh: Saglygyň umumy alamatlaryny barlamak, bedeniň ýa-da adaty bolmadyk başga bir zadyň alamatlaryny barlamak üçin bedeniň synagy. Şeýle hem hassanyň saglyk endikleriniň taryhy, geçmişdäki keseller we bejergiler öwreniler.

• Newrologiki synag: Beýnini, oňurga ýiligini we nerw işini barlamak üçin birnäçe sorag we synag. Synag adamyň akyl ýagdaýyny, utgaşdyrylyşyny we kadaly ýöremek ukybyny, myşsalaryň, duýgularyň we refleksleriň näderejede işleýändigini barlaýar. Muny neýro synagy ýa-da newrologiki synag diýip hem atlandyryp bolar.

• Wizual meýdan synagy: Adamyň görüş meýdanyny (obýektleriň görüp boljak umumy meýdany) barlamak üçin synag. Bu synag merkezi görüşi (adamyň göni öňe seredende näçeräk görüp biljekdigini) we periferiýa görüşini (adamyň göni beýleki tarapa seredip beýleki ähli ugurlarda görüp biljekdigini) ölçýär. Görüşiň islendik ýitmegi, beýniniň gözüň täsirine täsir edýän böleklerine zeper ýeten ýa-da basylan çişiň alamaty bolup biler.

• Çiş belligi synagy: Bedeniň, dokumalaryň ýa-da çiş öýjükleriniň öndürýän käbir maddalarynyň mukdaryny ölçemek üçin gan, peşew ýa-da dokumanyň nusgasy barlanylýan prosedura. Käbir maddalar bedende ýokarlanan derejelerde tapylanda, düwnük keseliniň belli görnüşleri bilen baglanyşyklydyr. Bulara çiş bellikleri diýilýär. Bu synag mikrob öýjüginiň çişini anyklamak üçin edilip bilner.

• Gen synagy: Genleriň ýa-da hromosomlaryň üýtgemegini gözlemek üçin öýjükleriň ýa-da dokumalaryň derňelýän laboratoriýa synagy. Bu üýtgeşmeler, adamyň belli bir kesele ýa-da ýagdaýa duçar bolmagynyň ýa-da töwekgelçiliginiň alamaty bolup biler.

• KT gözlemek (CAT skaner): Dürli burçlardan alnan bedeniň içindäki ýerleri jikme-jik suratlandyrýan bir prosedura. Suratlar rentgen enjamyna birikdirilen kompýuter tarapyndan ýasaldy. Boýag damara sanjym edilip ýa-da organlaryň ýa-da dokumalaryň has aýdyň görünmegine kömek etmek üçin ýuwudylyp bilner. Bu prosedura hasaplanan tomografiýa, kompýuterleşdirilen tomografiýa ýa-da kompýuterleşdirilen eksenel tomografiýa hem diýilýär.

Beýniniň hasaplanan tomografiýasy (KT) skaneri. Näsag beýniniň rentgen suratlaryny alýan KT skanerinden geçýän stoluň üstünde ýatýar.

• Gadolinium bilen MRI (magnit-rezonans tomografiýasy): Beýni we oňurga ýiliginiň jikme-jik suratlaryny döretmek üçin magnit, radio tolkunlary we kompýuter ulanýan prosedura. Gadolinium atly bir damara sanjym edilýär. Gadolinium, düwnük öýjükleriniň töwereginde ýygnanýar, şonuň üçin olar has ýagty görünýär. Bu prosedura ýadro magnit-rezonans tomografiýasy (NMRI) hem diýilýär. MRI köplenç oňurga ýiligindäki çişleri anyklamak üçin ulanylýar. Käwagt MRI gözden geçirilende magnit-rezonans spektroskopiýa (MRS) diýilýän prosedura ýerine ýetirilýär. MRS, himiki düzümine esaslanyp, çişleri anyklamak üçin ulanylýar.

• SPECT skaner (ýekeje foton zyňylyşy hasaplanan tomografiýa skaneri): Beýnimizde zyýanly çiş öýjüklerini tapmagyň tertibi. Az mukdarda radioaktiw madda damara sanjylýar ýa-da burnundan dem alýar. Bu madda ganyň içinden geçip barýarka, kamera kelläniň daşyndan aýlanýar we beýnini surata alýar. Kompýuter suratlary beýniniň 3 ölçegli (3-D) şekilini döretmek üçin ulanýar. Rak öýjükleriniň köpelýän ýerlerinde gan aýlanyşygy we has köp işjeňlik bolar. Bu ýerler suratda has aýdyň görüner.

• PET skaneri (pozitron emissiýa tomografiýa skaneri): Bedende zyýanly çiş öýjüklerini tapmagyň tertibi. Az mukdarda radioaktiw glýukoza (şeker) damara sanjym edilýär. PET skaneri bedeniň daşyndan aýlanýar we beýnide glýukozanyň nirede ulanylýandygyny görkezýär. Zyýanly çiş öýjükleri, has işjeň we adaty öýjüklerden has köp glýukoza alýandygy sebäpli suratda has aýdyň görünýär. PET esasy çiş bilen bedeniň başga bir ýerinden beýnine ýaýran çişiň arasyndaky tapawudy aýtmak üçin ulanylýar.

PET (pozitron emissiýa tomografiýasy) skaner. Näsag PET enjamynyň üstünden süýşýän stoluň üstünde ýatýar. Kelläniň dynç almagy we ak gaýyş hassanyň ýatmagyna kömek edýär. Näsagyň damaryna az mukdarda radioaktiw glýukoza (şeker) sanjym edilýär we skaner glýukozanyň bedende nirede ulanylýandygyny görkezýär. Düwürtik öýjükleri, adaty öýjüklerden has köp glýukoza alýandyklary üçin suratda has aýdyň görünýär.

Beýni çişini anyklamak üçin biopsiýa hem ulanylýar.

Surat synaglary beýniniň çişiniň bolup biljekdigini görkezýän bolsa, adatça biopsiýa edilýär. Aşakdaky biopsiýa görnüşlerinden biri ulanylyp bilner:

• Stereotaktiki biopsiýa: Surata düşüriş synaglary beýniniň çuň ýerinde çişiň bolup biljekdigini görkezende, stereotaktiki beýni biopsiýasy edilip bilner. Bu hili biopsiýa, çiş tapmak we dokumany aýyrmak üçin ulanylýan iňňäni ugrukdyrmak üçin kompýuter we 3 ölçegli (3-D) skaner enjamyny ulanýar. Kelläniň üstünde kiçijik kesik edilýär we kelläniň üstünden kiçijik deşik burawlanýar. Öýjükleri ýa-da dokumalary aýyrmak üçin deşikden biopsiýa iňňesi goýulýar, şonuň üçin rak keseliniň alamatlaryny barlamak üçin patolog mikroskopda görüp biler.

• Açyk biopsiýa: Surat synaglary operasiýa arkaly aýrylyp bilinjek çişiň bolup biljekdigini görkezende, açyk biopsiýa edilip bilner. Kraniotomiýa diýilýän operasiýada kelläniň bir bölegi aýrylýar. Beýni dokumasynyň bir nusgasy patolog tarapyndan mikroskopda aýrylýar we seredilýär. Rak öýjükleri tapylsa, şol bir operasiýa wagtynda çişiň käbir ýa-da hemmesi aýrylyp bilner. Synaglar, beýniniň kadaly işlemegi üçin möhüm bolan çişiň töweregindäki ýerleri tapmak üçin operasiýadan öň geçirilýär. Operasiýa wagtynda beýniniň işleýşini barlamagyň usullary hem bar. Lukman bu synaglaryň netijelerini beýnimizdäki adaty dokumalara iň az zeper ýetirip, mümkin boldugyça köp çiş aýyrmak üçin ulanar.

Kraniotomiýa: Kellesinde bir açylýar we beýniniň bir bölegini görkezmek üçin kelläniň bir bölegi aýrylýar.

Patolog beýni çişiniň görnüşini we derejesini bilmek üçin biopsiýa nusgasyny barlaýar. Ösümligiň derejesi, çiş öýjükleriniň mikroskop astynda nähili görünýändigine we çişiň çalt ösmegine we ýaýramagyna esaslanýar.

Aýyrylan çiş dokumasynda aşakdaky synaglar geçirilip bilner:

• Immunohistohimiýa: Näsagyň dokumasynyň nusgasynda käbir antigenleri (markerleri) barlamak üçin antikorlary ulanýan laboratoriýa synagy. Antikorlar adatça ferment ýa-da floresan boýag bilen baglanyşyklydyr. Antikorlar dokumanyň nusgasyndaky belli bir antigen bilen baglanyşandan soň, ferment ýa-da boýag işjeňleşýär we antigeni mikroskopda görüp bolýar. Synagyň bu görnüşi, düwnük keselini anyklamak we rak keseliniň bir görnüşini başga bir görnüşden aýtmaga kömek etmek üçin ulanylýar.

• Lightagty we elektron mikroskopiýa: Öýjüklerde käbir üýtgeşmeleri gözlemek üçin dokumanyň nusgasyndaky öýjüklere yzygiderli we ýokary güýçli mikroskoplar arkaly seredilýän laboratoriýa synagy.

• Sitogenetiki derňew: Beýni dokumasynyň mysalyndaky öýjükleriň hromosomlary sanalýar we döwülýär, ýitýär, üýtgedilýär ýa-da goşmaça hromosomlar ýaly üýtgeşmeler barlanýar. Käbir hromosomlaryň üýtgemegi rak keseliniň alamaty bolup biler. Sitogenetiki derňew, rak keselini anyklamaga, bejergini meýilleşdirmäge ýa-da bejerginiň näderejede gowy işleýändigini anyklamaga kömek edýär.

Käwagt biopsiýa ýa-da operasiýa edip bolmaýar.

Käbir çişler üçin beýnide ýa-da oňurga ýiliginde ýüze çykan çiş sebäpli biopsiýa ýa-da operasiýa ygtybarly edilip bilinmez. Bu çişler şekillendiriş synaglarynyň we beýleki amallaryň netijelerine esaslanýar we bejerilýär.

Käwagt şekillendiriş synaglarynyň we beýleki amallaryň netijesi, çişiň oňat bolup biljekdigini we biopsiýa edilmeýändigini görkezýär.

Käbir faktorlar çaklama (dikeldiş mümkinçiligi) we bejerginiň usullaryna täsir edýär.

Esasy beýni we oňurga ýiliginiň çişleriniň çaklamasy (dikeldiş mümkinçiligi) we bejeriş usullary aşakdakylara baglydyr:

• Çişiň görnüşi we derejesi.

• Çiş beýnide ýa-da oňurga ýiliginde.

• Operasiýa arkaly çişiň aýrylyp bilinjekdigi.

• Operasiýadan soň rak keseli öýjükleri galýarmy.

• Hromosomlarda belli bir üýtgeşmeleriň bardygyny ýa-da ýokdugyny.

• Rak ýaňy diagnoz goýuldymy ýa-da gaýtalandymy (gaýdyp geliň).

• Näsagyň umumy saglygy.

Metastatiki beýni we oňurga ýiliginiň çişleriniň çaklamasy we bejergisi aşakdakylara baglydyr:

• Beýninde ýa-da oňurga ýiliginde iki-den gowrak çiş barmy.

• Çiş beýnide ýa-da oňurga ýiliginde.

• Çişiň bejergä nähili gowy jogap berýändigi.

• Esasy çiş ösmegini ýa-da ýaýramagyny dowam etdirýärmi.

Ulularyň merkezi nerw ulgamynyň çişleriniň tapgyrlary

Esasy pikirler

• Uly adamlaryň beýni we oňurga ýiliginiň çişleri üçin standart sahna ulgamy ýok.

• Has köp bejergini meýilleşdirmek üçin şekillendiriş synaglary operasiýadan soň gaýtalanyp biler.

Uly adamlaryň beýni we oňurga ýiliginiň çişleri üçin standart sahna ulgamy ýok.

Düwnük keseliniň derejesi ýa-da ýaýramagy adatça tapgyrlar hökmünde häsiýetlendirilýär. Beýni we oňurga ýiliginiň çişleri üçin standart sahna ulgamy ýok. Beýninde başlaýan beýni çişleri beýniniň beýleki ýerlerine we oňurga ýiligine ýaýrap biler, ýöne seýrek ýagdaýda bedeniň beýleki ýerlerine ýaýraýar. Esasy beýni we oňurga ýiliginiň çişlerini bejermek aşakdakylara esaslanýar:

• Çişiň başlanan öýjüginiň görnüşi.

• Beýnide ýa-da oňurga ýiliginde dörän çiş.

• Operasiýadan soň galan rak keseliniň mukdary.

• Çişiň derejesi.

Bedeniň beýleki ýerlerinden beýnine ýaýran çişleri bejermek, beýnimizdäki çişleriň sanyna esaslanýar.

Has köp bejergini meýilleşdirmek üçin şekillendiriş synaglary operasiýadan soň gaýtalanyp biler.

Beýni ýa-da oňurga ýiliginiň çişini anyklamak üçin ulanylýan käbir synaglar we proseduralar, näçeräk çişiň bardygyny bilmek üçin bejergiden soň gaýtalanyp biler.

Adetginjekleriň merkezi nerw ulgamynyň çişleri

Gaýtalanýan merkezi nerw ulgamy (CNS) çiş, bejergiden soň gaýtalanýan (gaýdyp gelýän) çişdir. CNS çişleri köplenç gaýtalanýar, käwagt ilkinji çişden köp ýyl soň. Çiş ilkinji çiş bilen bir ýerde ýa-da merkezi nerw ulgamynyň beýleki ýerlerinde gaýtalanyp biler.

Bejergi wariantyna syn

Esasy pikirler

• Uly beýnisi we oňurga ýiliginiň çişleri bolan näsaglar üçin bejerginiň dürli görnüşleri bar.

• Adaty bejerginiň bäş görnüşi ulanylýar:

• Işjeň gözegçilik

• Operasiýa

• Radiasiýa bejergisi

• Himiýa bejergisi

• Maksatly bejergi

• Keseliň ýa-da bejerginiň netijesinde ýüze çykýan kynçylyklary azaltmak üçin goldaw berilýär.

• Bejerginiň täze görnüşleri kliniki synaglarda synagdan geçirilýär.

• Proton şöhleleriniň bejergisi

• Biologiki terapiýa

• Uly ýaşly merkezi nerw ulgamynyň çişlerini bejermek ters täsirleri döredip biler.

• Näsaglar kliniki synaga gatnaşmak hakda pikir etmek isläp bilerler.

• Näsaglar rak keselini bejermekden ozal, wagtynda ýa-da soň kliniki synaglara girip bilerler.

• Gözegçilik synaglary zerur bolup biler.

Uly beýnisi we oňurga ýiliginiň çişleri bolan näsaglar üçin bejerginiň dürli görnüşleri bar.

Uly beýnisi we oňurga ýiliginiň çişleri bolan näsaglar üçin dürli bejergiler bar. Käbir bejergiler adaty (häzirki ulanylýan bejergi), käbirleri kliniki synaglarda synagdan geçirilýär. Bejergi kliniki synagy, häzirki bejergileri gowulaşdyrmak ýa-da düwnük keseli bilen kesellänler üçin täze bejergiler barada maglumat almak üçin niýetlenen gözleg işidir. Kliniki synaglar täze bejerginiň adaty bejergiden has gowudygyny görkezende, täze bejergi adaty bejergä öwrülip biler. Näsaglar kliniki synaga gatnaşmak hakda pikir etmek isläp bilerler. Käbir kliniki synaglar diňe bejergini başlamadyk hassalar üçin açykdyr.

Adaty bejerginiň bäş görnüşi ulanylýar:

Işjeň gözegçilik

Işjeň gözegçilik hassanyň ýagdaýyna ýakyndan gözegçilik edýär, ýöne ýagdaýyň ýaramazlaşýandygyny görkezýän synag netijelerinde üýtgeşmeler bolmasa, hiç hili bejergi bermeýär. Işjeň gözegçilik, zyýanly täsirlere ýa-da başga problemalara sebäp bolup bilýän radiasiýa bejergisi ýa-da hirurgiýa ýaly bejergileriň zerurlygynyň öňüni almak ýa-da gijikdirmek üçin ulanylyp bilner. Işjeň wagtynda käbir synaglar we synaglar yzygiderli tertipde geçirilýär. Alamatlary döretmeýän gaty haýal ösýän çişler üçin işjeň ulanylyp bilner.

Operasiýa

Uly beýniniň we oňurga ýiliginiň çişlerini anyklamak we bejermek üçin hirurgiýa ulanylyp bilner. Çiş dokumasyny aýyrmak, beýniniň ýakyn ýerlerinde çişiň basyşyny peseltmäge kömek edýär. Gysgaça mazmunyň umumy maglumat bölümine serediň.

Lukman operasiýa wagtynda görüp boljak ähli düwnük keselini aýyrandan soň, käbir näsaglara galan islendik rak öýjüklerini öldürmek üçin operasiýadan soň himiýa bejergisi ýa-da radiasiýa bejergisi berilip bilner. Operasiýadan soň, düwnük keseliniň gaýdyp gelmek howpuny peseltmek üçin berilýän bejergä, goşmaça bejergi diýilýär.

Radiasiýa bejergisi

Radiasiýa bejergisi, düwnük öýjüklerini öldürmek ýa-da ösmezligi üçin ýokary energiýa rentgen şöhlelerini ýa-da beýleki radiasiýa görnüşlerini ulanýan rak keselidir. Radiasiýa bejergisiniň iki görnüşi bar:

• Daşarky radiasiýa bejergisi, rak keseline radiasiýa ibermek üçin bedeniň daşyndaky maşyny ulanýar.

Beýniniň daşky şöhleli radiasiýa bejergisi. Energyokary energiýa şöhlelenmesini maksat edinýän maşyn ulanylýar. Enjam dürli tarapdan radiasiýa berip, hassanyň töwereginde aýlanyp bilýär. Tor maskasy bejerginiň dowamynda näsagyň kellesiniň hereket etmegine kömek edýär. Maska ownuk syýa bellikleri goýulýar. Syýa bellikleri, her bejergiden öň radiasiýa maşynyny şol bir ýagdaýda düzmek üçin ulanylýar.

• Radiasiýa bejergisini bermegiň käbir usullary radiasiýany ýakyn sagdyn dokumalara zeper ýetirmezlige kömek edip biler. Radiasiýa bejergisiniň bu görnüşleri aşakdakylary öz içine alýar:

• Konformal radiasiýa bejergisi: Konformal radiasiýa bejergisi, çişiň 3 ölçegli (3-D) suratyny döretmek we çişe laýyk radiasiýa şöhlelerini şekillendirmek üçin kompýuter ulanýan daşarky radiasiýa bejergisiniň bir görnüşidir.

• Dykyzlyk bilen modulirlenen radiasiýa bejergisi (IMRT): IMRT, 3 ölçegli (3-D) daşarky radiasiýa bejergisiniň bir görnüşidir, bu çişiň ululygyny we görnüşini suratlandyrmak üçin kompýuter ulanýar. Dürli intensiwlikdäki radiasiýanyň inçe şöhleleri köp tarapdan çişe gönükdirilendir.

• Stereotaktiki radiosirurgiýa: Stereotaktiki radiosirurgiýa daşarky radiasiýa bejergisiniň bir görnüşidir. Radiasiýa bejergisinde kelläni henizem saklamak üçin kellä berk kelle berkidilýär. Bir enjam, göni çişde radiasiýanyň uly dozasyny maksat edinýär. Bu amal operasiýa bilen baglanyşykly däldir. Oňa stereotaksiki radiosirurgiýa, radiosirurgiýa we radiasiýa hirurgiýasy hem diýilýär.

Içerki radiasiýa bejergisi, düwnük keseline gönüden-göni ýa-da ýakyn ýerde ýerleşýän iňňelerde, tohumlarda, simlerde ýa-da kateterlerde möhürlenen radioaktiw maddany ulanýar.

Radiasiýa bejergisiniň berilmegi, çişiň görnüşine we derejesine we beýnide ýa-da oňurga ýiligine baglydyr. Daşarky radiasiýa bejergisi ulularyň merkezi nerw ulgamynyň çişlerini bejermek üçin ulanylýar.

Himiýa bejergisi

Himioterapiýa, öýjükleri öldürmek ýa-da olaryň bölünmegini bes etmek bilen, düwnük öýjükleriniň ösüşini duruzmak üçin dermanlary ulanýan rak keselidir. Himiýa bejergisi agzy bilen kabul edilende ýa-da damara ýa-da myşsa sanjylanda, dermanlar gana girýär we bedeniň hemme ýerinde düwnük öýjüklerine baryp biler (ulgamlaýyn himiýa bejergisi). Himiýa bejergisi gönüden-göni serebrospinal suwuklyga, bir organa ýa-da garyn ýaly beden boşlugyna ýerleşdirilende, dermanlar esasan şol ýerlerdäki rak öýjüklerine täsir edýär (sebit himiýa bejergisi). Kombinasiýa himiýa bejergisi birden köp antikanser serişdesini ulanmak bilen bejergidir. Beýni çişlerini bejermek üçin, ereýän wafli, operasiýa arkaly çiş aýrylandan soň, antikanser serişdesini göni beýniniň çiş ýerine ýetirmek üçin ulanylyp bilner. Himiýa bejergisiniň berilmegi, çişiň görnüşine we derejesine we beýniniň nirededigine baglydyr.

Beýni we oňurga ýiliginiň çişlerini bejermek üçin agz ýa-da damar tarapyndan berilýän antikanser dermanlary gan-beýni barýerinden geçip, beýni we oňurga ýiligini gurşap alýan suwuklyga girip bilmez. Muňa derek, antikanser serişdesi ol ýerdäki rak öýjüklerini öldürmek üçin suwuklykdan doldurylan giňişlige sanjym edilýär. Oňa intratekal himiýa bejergisi diýilýär.

Has giňişleýin maglumat üçin beýni çişleri üçin tassyklanan dermanlara serediň.

Maksatly bejergi

Maksatly bejergi, adaty öýjüklere zyýan bermezden, belli bir düwnük öýjüklerini kesgitlemek we olara hüjüm etmek üçin neşe serişdelerini ýa-da beýleki maddalary ulanýan bejerginiň bir görnüşidir.

Monoklonal antikor bejergisi, immunitet öýjüginiň bir görnüşinden laboratoriýada öndürilen antikorlary ulanýan maksatly bejerginiň bir görnüşidir. Bu antikorlar, düwnük öýjüklerindäki ýa-da rak öýjükleriniň ösmegine kömek edip biljek adaty maddalary kesgitläp biler. Antikorlar maddalara birikýär we düwnük öýjüklerini öldürýär, ösmegini bökdeýär ýa-da ýaýramagynyň öňüni alýar. Monoklonal antikorlara infuziýa berilýär. Aloneeke ulanylyp ýa-da neşe serişdelerini, toksinleri ýa-da radioaktiw materiallary gönüden-göni rak öýjüklerine daşamak üçin ulanylyp bilner.

Bewacizumab, damar endotel ösüş faktory (VEGF) diýilýän belok bilen baglanyşýan we çişleriň ösmegi üçin zerur bolan täze gan damarlarynyň ösmeginiň öňüni alyp bilýän monoklonal antikordyr. Bewacizumab gaýtalanýan glioblastomany bejermekde ulanylýar.

Uly ýaşly beýni çişleri, şol sanda tirozin kinaz ingibitorlary we täze VEGF ingibitorlary üçin niýetlenen bejerginiň beýleki görnüşleri öwrenilýär.

Has giňişleýin maglumat üçin beýni çişleri üçin tassyklanan dermanlara serediň.

Keseliň ýa-da bejerginiň netijesinde ýüze çykýan kynçylyklary azaltmak üçin goldaw berilýär.

Bu bejergi keseliň ýa-da bejerginiň netijesinde ýüze çykýan kynçylyklara ýa-da ters täsirlere gözegçilik edýär we durmuş derejesini ýokarlandyrýar. Beýni çişleri üçin goldaw goldawy, tutgaýlara we beýnide suwuklygyň döremegine ýa-da çişmegine gözegçilik edýän dermanlary öz içine alýar.

Bejerginiň täze görnüşleri kliniki synaglarda synagdan geçirilýär.

Bu gysgaça bölüm, kliniki synaglarda öwrenilýän täze bejergilere degişlidir, ýöne öwrenilýän her täze bejergini agzap bilmez. Kliniki synaglar barada maglumat NCI web sahypasyndan alyp bilersiňiz.

Proton şöhleleriniň bejergisi

Proton şöhleleriniň bejergisi ýokary energiýaly, daşarky radiasiýa bejergisiniň bir görnüşidir, radiasiýa etmek üçin proton akymlaryny (ownuk, pololyitel zarýadly maddalar) ulanýar. Bu radiasiýa, ýakyn dokumalara az zeper ýetirip, çiş öýjüklerini öldürýär. Kelläniň, boýnuň, oňurganyň we beýni, göz, öýken we prostat ýaly organlary bejermek üçin ulanylýar. Proton şöhleleriniň şöhlelenmesi rentgen şöhlelerinden tapawutlanýar.

Biologiki terapiýa

Biologiki bejergi, näsagyň immunitetini rak keseline garşy göreşýän bejergidir. Beden tarapyndan öndürilen ýa-da laboratoriýada öndürilen maddalar, bedeniň düwnük keseline garşy tebigy goraglaryny güýçlendirmek, ugrukdyrmak ýa-da dikeltmek üçin ulanylýar. Düwnük bejergisiniň bu görnüşine bioterapiýa ýa-da immunoterapiýa hem diýilýär.

Beýni çişleriniň käbir görnüşlerini bejermek üçin biologiki bejergi öwrenilýär. Bejergiler aşakdakylary öz içine alyp biler:

• Dendrit öýjüklerine sanjym bejergisi.

• Gen terapiýasy.

Uly ýaşly merkezi nerw ulgamynyň çişlerini bejermek ters täsirleri döredip biler.

Düwnük keseliniň bejergisiniň netijesinde ýüze çykýan zyýanly täsirler barada has giňişleýin maglumat üçin “Side Effects” sahypasyna serediň.

Näsaglar kliniki synaga gatnaşmak hakda pikir etmek isläp bilerler.

Käbir hassalar üçin kliniki synaga gatnaşmak iň oňat bejergi usuly bolup biler. Kliniki synaglar rak keselini öwrenmek prosesiniň bir bölegidir. Täze düwnük bejergisiniň howpsuz we täsirli ýa-da adaty bejergiden has gowudygyny anyklamak üçin kliniki synaglar geçirilýär.

Düwnük keselini bejermek üçin häzirki zaman bejergileriň köpüsi öňki kliniki synaglara esaslanýar. Kliniki synaga gatnaşýan hassalar adaty bejergini alyp bilerler ýa-da täze bejergini ilkinji bolup bilerler.

Kliniki synaglara gatnaşýan hassalar geljekde rak keseliniň bejergisini gowulaşdyrmaga kömek edýär. Kliniki synaglar täsirli täze bejergilere alyp barmasa-da, köplenç möhüm soraglara jogap berýärler we gözlegleri öňe sürmäge kömek edýärler.

Näsaglar rak keselini bejermekden ozal, wagtynda ýa-da soň kliniki synaglara girip bilerler.

Käbir kliniki synaglarda diňe bejergini almadyk hassalar bar. Beýleki synaglar, rak keseli gowulaşmadyk hassalar üçin bejergileri barlaýar. Şeýle hem, rak keseliniň gaýtalanmagynyň (gaýdyp gelmeginiň) öňüni almak ýa-da rak keselini bejermegiň zyýanly täsirlerini azaltmak üçin täze usullary barlaýan kliniki synaglar bar.

Clinurduň köp ýerinde kliniki synaglar geçirilýär. NCI tarapyndan goldanýan kliniki synaglar baradaky maglumatlary NCI-iň kliniki synag gözleg sahypasynda tapyp bilersiňiz. Beýleki guramalar tarapyndan goldanýan kliniki synaglary ClinicalTrials.gov web sahypasynda tapyp bilersiňiz.

Gözegçilik synaglary zerur bolup biler.

Düwnük keselini anyklamak ýa-da rak keseliniň tapgyryny anyklamak üçin geçirilen synaglaryň käbiri gaýtalanyp biler. Bejerginiň näderejede işleýändigini görmek üçin käbir synaglar gaýtalanar. Bejergini dowam etdirmek, üýtgetmek ýa-da bes etmek baradaky kararlar bu synaglaryň netijelerine esaslanyp biler.

Käbir synaglar bejergi gutarandan soň wagtal-wagtal geçirilmegini dowam etdirer. Bu synaglaryň netijesi, ýagdaýyňyzyň üýtgändigini ýa-da rak keseliniň gaýtalanandygyny görkezip biler (gaýdyp geliň). Bu synaglara käwagt yzarlaýyş synaglary ýa-da barlaglar diýilýär.

Bejergiden soň beýni çişiniň gaýdyp gelendigini ýa-da ýokdugyny barlamak üçin aşakdaky synaglar we proseduralar ulanylyp bilner:

• SPECT skaner (ýekeje foton zyňylyşy hasaplanan tomografiýa skaneri): Beýnimizde zyýanly çiş öýjüklerini tapmagyň tertibi. Az mukdarda radioaktiw madda damara sanjylýar ýa-da burnundan dem alýar. Bu madda ganyň içinden geçip barýarka, kamera kelläniň daşyndan aýlanýar we beýnini surata alýar. Kompýuter suratlary beýniniň 3 ölçegli (3-D) şekilini döretmek üçin ulanýar. Rak öýjükleriniň köpelýän ýerlerinde gan aýlanyşygy we has köp işjeňlik bolar. Bu ýerler suratda has aýdyň görüner.

• PET skaneri (pozitron emissiýa tomografiýa skaneri): Bedende zyýanly çiş öýjüklerini tapmagyň tertibi. Az mukdarda radioaktiw glýukoza (şeker) damara sanjym edilýär. PET skaneri bedeniň daşyndan aýlanýar we beýnide glýukozanyň nirede ulanylýandygyny görkezýär. Zyýanly çiş öýjükleri, has işjeň we adaty öýjüklerden has köp glýukoza alýandygy sebäpli suratda has aýdyň görünýär.

PET (pozitron emissiýa tomografiýasy) skaner. Näsag PET enjamynyň üstünden süýşýän stoluň üstünde ýatýar. Kelläniň dynç almagy we ak gaýyş hassanyň ýatmagyna kömek edýär. Näsagyň damaryna az mukdarda radioaktiw glýukoza (şeker) sanjym edilýär we skaner glýukozanyň bedende nirede ulanylýandygyny görkezýär. Düwürtik öýjükleri, adaty öýjüklerden has köp glýukoza alýandyklary üçin suratda has aýdyň görünýär.

Uly ýaşly beýni çişiniň görnüşi boýunça bejerginiň görnüşleri

Bu bölümde

• Astrositiki çişler

• Beýni kök gliomalary

• Pineal astrositiki çişler

• Pilositik astrositomalar

• Astrositomalary bölüň

• Anaplastik astrositomalar

• Glioblastomalar

• Oligodendroglial çişler

• Garyşyk gliomalar

• Ependimal çişler

• Medulloblastomalar

• Sosna parenhimal çişleri

• Meningeal çişleri

• Germ öýjük çişleri

• Kraniofaryngiomalar

Aşakda görkezilen bejergiler barada has giňişleýin maglumat üçin bejerginiň wariantyna syn bölümine serediň.

Astrositiki çişler

Beýni kök gliomalary

Beýni kök gliomalaryny bejermekde aşakdakylar bolup biler:

• Radiasiýa bejergisi.

Näsaglary kabul edýän NCI goldaýan rak keseliniň kliniki synaglaryny tapmak üçin kliniki synag gözlegimizi ulanyň. Synaglary rak keseliniň görnüşine, näsagyň ýaşyna we synaglaryň nirede geçirilýändigine baglylykda gözläp bilersiňiz. Kliniki synaglar barada umumy maglumatlar hem bar.

Pineal astrositiki çişler

Pineal astrositiki çişleri bejermekde aşakdakylar bolup biler:

• Operasiýa we radiasiýa bejergisi. Gradeokary derejeli çişler üçin himiýa bejergisi hem berilip bilner.

Näsaglary kabul edýän NCI goldaýan rak keseliniň kliniki synaglaryny tapmak üçin kliniki synag gözlegimizi ulanyň. Synaglary rak keseliniň görnüşine, näsagyň ýaşyna we synaglaryň nirede geçirilýändigine baglylykda gözläp bilersiňiz. Kliniki synaglar barada umumy maglumatlar hem bar.

Pilositik astrositomalar

Pilositik astrositomalary bejermekde aşakdakylar bolup biler:

• Çişi aýyrmak üçin hirurgiýa. Operasiýadan soň çiş galsa, radiasiýa bejergisi hem berilip bilner.

Näsaglary kabul edýän NCI goldaýan rak keseliniň kliniki synaglaryny tapmak üçin kliniki synag gözlegimizi ulanyň. Synaglary rak keseliniň görnüşine, näsagyň ýaşyna we synaglaryň nirede geçirilýändigine baglylykda gözläp bilersiňiz. Kliniki synaglar barada umumy maglumatlar hem bar.

Astrositomalary bölüň

Düzülen astrositomalary bejermekde aşakdakylar bolup biler:

• Radiasiýa bejergisi bilen ýa-da bolmazdan hirurgiýa.

• Soňra hirurgiýa, radiasiýa bejergisi we himiýa bejergisi.

Näsaglary kabul edýän NCI goldaýan rak keseliniň kliniki synaglaryny tapmak üçin kliniki synag gözlegimizi ulanyň. Synaglary rak keseliniň görnüşine, näsagyň ýaşyna we synaglaryň nirede geçirilýändigine baglylykda gözläp bilersiňiz. Kliniki synaglar barada umumy maglumatlar hem bar.

Anaplastik astrositomalar

Anaplastik astrositomalary bejermekde aşakdakylar bolup biler:

• Operasiýa we radiasiýa bejergisi. Himiýa bejergisi hem berilip bilner.

• Operasiýa we himiýa bejergisi.

• Operasiýa wagtynda beýnimize ýerleşdirilen himiýa bejergisiniň kliniki synagy.

• Adaty bejergä täze bejerginiň kliniki synagy goşuldy.

Näsaglary kabul edýän NCI goldaýan rak keseliniň kliniki synaglaryny tapmak üçin kliniki synag gözlegimizi ulanyň. Synaglary rak keseliniň görnüşine, näsagyň ýaşyna we synaglaryň nirede geçirilýändigine baglylykda gözläp bilersiňiz. Kliniki synaglar barada umumy maglumatlar hem bar.

Glioblastomalar

Glioblastomalary bejermek aşakdakylary öz içine alyp biler:

• Operasiýa, şol bir wagtyň özünde radiasiýa bejergisi we himiýa bejergisi, soň bolsa diňe himiýa bejergisi.

• Soňra hirurgiýa, radiasiýa bejergisi.

• Operasiýa wagtynda beýnine ýerleşdirilen himiýa bejergisi.

• Şol bir wagtyň özünde berlen radiasiýa bejergisi we himiýa bejergisi.

• Adaty bejergä täze bejerginiň kliniki synagy goşuldy.

Näsaglary kabul edýän NCI goldaýan rak keseliniň kliniki synaglaryny tapmak üçin kliniki synag gözlegimizi ulanyň. Synaglary rak keseliniň görnüşine, näsagyň ýaşyna we synaglaryň nirede geçirilýändigine baglylykda gözläp bilersiňiz. Kliniki synaglar barada umumy maglumatlar hem bar.

Oligodendroglial çişler

Oligodendrogliomalary bejermekde aşakdakylar bolup biler:

• Radiasiýa bejergisi bilen ýa-da bolmazdan hirurgiýa. Himiýa bejergisi radiasiýa bejergisinden soň berilip bilner.

Anaplastiki oligodendrogliomany bejermekde aşakdakylar bolup biler:

• Himiýa bejergisi bilen ýa-da bolmasa radiasiýa bejergisi.

• Adaty bejergä täze bejerginiň kliniki synagy goşuldy.

Näsaglary kabul edýän NCI goldaýan rak keseliniň kliniki synaglaryny tapmak üçin kliniki synag gözlegimizi ulanyň. Synaglary rak keseliniň görnüşine, näsagyň ýaşyna we synaglaryň nirede geçirilýändigine baglylykda gözläp bilersiňiz. Kliniki synaglar barada umumy maglumatlar hem bar.

Garyşyk gliomalar

Garyşyk gliomalary bejermekde aşakdakylar bolup biler:

• Operasiýa we radiasiýa bejergisi. Käwagt himiýa bejergisi hem berilýär.

Näsaglary kabul edýän NCI goldaýan rak keseliniň kliniki synaglaryny tapmak üçin kliniki synag gözlegimizi ulanyň. Synaglary rak keseliniň görnüşine, näsagyň ýaşyna we synaglaryň nirede geçirilýändigine baglylykda gözläp bilersiňiz. Kliniki synaglar barada umumy maglumatlar hem bar.

Ependimal çişler

I derejeli we II derejeli ependimomalary bejermek aşakdakylary öz içine alyp biler:

• Çişi aýyrmak üçin hirurgiýa. Operasiýadan soň çiş galsa, radiasiýa bejergisi hem berilip bilner.

III derejeli anaplastiki ependimomany bejermekde aşakdakylar bolup biler:

• Operasiýa we radiasiýa bejergisi.

Näsaglary kabul edýän NCI goldaýan rak keseliniň kliniki synaglaryny tapmak üçin kliniki synag gözlegimizi ulanyň. Synaglary rak keseliniň görnüşine, näsagyň ýaşyna we synaglaryň nirede geçirilýändigine baglylykda gözläp bilersiňiz. Kliniki synaglar barada umumy maglumatlar hem bar.

Medulloblastomalar

Medulloblastomalary bejermekde aşakdakylar bolup biler:

• Beýnimize we oňurga üçin hirurgiýa we radiasiýa bejergisi.

• Himiýa bejergisiniň kliniki synagy hirurgiýa we beýnine we oňurga radiasiýa bejergisine goşuldy

Näsaglary kabul edýän NCI goldaýan rak keseliniň kliniki synaglaryny tapmak üçin kliniki synag gözlegimizi ulanyň. Synaglary rak keseliniň görnüşine, näsagyň ýaşyna we synaglaryň nirede geçirilýändigine baglylykda gözläp bilersiňiz. Kliniki synaglar barada umumy maglumatlar hem bar.

Sosna parenhimal çişleri

Sosna parenhimal çişlerini bejermekde aşakdakylar bolup biler:

• Pineositomalar, hirurgiýa we radiasiýa bejergisi üçin.

• Pineoblastomalar, hirurgiýa, radiasiýa bejergisi we himiýa bejergisi üçin.

Näsaglary kabul edýän NCI goldaýan rak keseliniň kliniki synaglaryny tapmak üçin kliniki synag gözlegimizi ulanyň. Synaglary rak keseliniň görnüşine, näsagyň ýaşyna we synaglaryň nirede geçirilýändigine baglylykda gözläp bilersiňiz. Kliniki synaglar barada umumy maglumatlar hem bar.

Meningeal çişleri

I derejeli meningiomalary bejermek aşakdakylary öz içine alyp biler:

• Alamatlary we alamatlary bolmadyk çişler üçin işjeňdir.

• Çişi aýyrmak üçin hirurgiýa. Operasiýadan soň çiş galsa, radiasiýa bejergisi hem berilip bilner.

• 3 santimetrden kiçi çişler üçin stereotaktiki radiosirurgiýa.

• Operasiýa arkaly aýryp bolmaýan çişler üçin radiasiýa bejergisi.

II we III derejeli meningiomalary we gemangioperisitomalary bejermek aşakdakylary öz içine alyp biler:

• Operasiýa we radiasiýa bejergisi.

Näsaglary kabul edýän NCI goldaýan rak keseliniň kliniki synaglaryny tapmak üçin kliniki synag gözlegimizi ulanyň. Synaglary rak keseliniň görnüşine, näsagyň ýaşyna we synaglaryň nirede geçirilýändigine baglylykda gözläp bilersiňiz. Kliniki synaglar barada umumy maglumatlar hem bar.

Germ öýjük çişleri

Mikrob öýjükleriniň çişleri (germinoma, düwünçejik karsinoma, xoriokarsinoma we teratoma) üçin adaty bejergi ýok. Bejergi, mikroskop astynda çiş öýjükleriniň görnüşine, çişiň belliklerine, çişiň beýniniň nirededigine we operasiýa arkaly aýrylyp bilinjekdigine baglydyr.

Näsaglary kabul edýän NCI goldaýan rak keseliniň kliniki synaglaryny tapmak üçin kliniki synag gözlegimizi ulanyň. Synaglary rak keseliniň görnüşine, näsagyň ýaşyna we synaglaryň nirede geçirilýändigine baglylykda gözläp bilersiňiz. Kliniki synaglar barada umumy maglumatlar hem bar.

Kraniofaryngiomalar

Kraniofaringiomany bejermekde aşakdakylar bolup biler:

• Çişi doly aýyrmak üçin hirurgiýa.

• Ösümligi mümkin boldugyça köp aýyrmak üçin hirurgiýa, soň bolsa radiasiýa bejergisi.

Näsaglary kabul edýän NCI goldaýan rak keseliniň kliniki synaglaryny tapmak üçin kliniki synag gözlegimizi ulanyň. Synaglary rak keseliniň görnüşine, näsagyň ýaşyna we synaglaryň nirede geçirilýändigine baglylykda gözläp bilersiňiz. Kliniki synaglar barada umumy maglumatlar hem bar.

Uly ýaşly oňurga ýiliginiň çişleri üçin bejeriş usullary

Aşakda görkezilen bejergiler barada has giňişleýin maglumat üçin bejerginiň wariantyna syn bölümine serediň.

Oňurga ýiliginiň çişlerini bejermekde aşakdakylar bolup biler:

• Çişi aýyrmak üçin hirurgiýa.

• Radiasiýa bejergisi.

• Täze bejerginiň kliniki synagy.

Adetginjekleriň merkezi nerw ulgamynyň çişleri üçin bejerginiň görnüşleri

Aşakda görkezilen bejergiler barada has giňişleýin maglumat üçin bejerginiň wariantyna syn bölümine serediň.

Gaýtalanýan merkezi nerw ulgamynyň (CNS) çişleri üçin standart bejergi ýok. Bejergi näsagyň ýagdaýyna, bejerginiň garaşylýan zyýanly täsirlerine, çişiň CNS-de ýerleşýän ýerine we çişiň operasiýa arkaly aýrylyp bilinjekdigine baglydyr. Bejergi aşakdakylary öz içine alyp biler:

• Operasiýa wagtynda beýnine ýerleşdirilen himiýa bejergisi

.

• Asyl çişiň bejergisi üçin ulanylmaýan dermanlar bilen himiýa bejergisi.

• Gaýtalanýan glioblastoma üçin niýetlenen bejergi.

• Radiasiýa bejergisi.

• Çişi aýyrmak üçin hirurgiýa.

• Täze bejerginiň kliniki synagy.

Näsaglary kabul edýän NCI goldaýan rak keseliniň kliniki synaglaryny tapmak üçin kliniki synag gözlegimizi ulanyň. Synaglary rak keseliniň görnüşine, näsagyň ýaşyna we synaglaryň nirede geçirilýändigine baglylykda gözläp bilersiňiz. Kliniki synaglar barada umumy maglumatlar hem bar.

Metastatiki ulularyň beýni çişlerini bejermek usullary

Aşakda görkezilen bejergiler barada has giňişleýin maglumat üçin bejerginiň wariantyna syn bölümine serediň.

Bedeniň başga bir ýerinden beýnine ýaýran bir-dört çişiň bejergisi aşakdakylary öz içine alyp biler:

• Operasiýa bilen ýa-da bolmazdan tutuş beýnimize radiasiýa bejergisi.

• Stereotaktiki radiosirurgiýa bilen ýa-da bolmazdan tutuş beýnimize radiasiýa bejergisi.

• Stereotaktiki radiosirurgiýa.

• Himioterapiýa, esasy çiş antikanser dermanlaryna jogap berýän bolsa. Radiasiýa bejergisi bilen birleşdirilip bilner.

Leptomeninglere ýaýran çişleri bejermek aşakdakylary öz içine alyp biler:

• Himioterapiýa (ulgamlaýyn we / ýa-da intratekal). Radiasiýa bejergisi hem berilip bilner.

• Goldaw aladasy.

Näsaglary kabul edýän NCI goldaýan rak keseliniň kliniki synaglaryny tapmak üçin kliniki synag gözlegimizi ulanyň. Synaglary rak keseliniň görnüşine, näsagyň ýaşyna we synaglaryň nirede geçirilýändigine baglylykda gözläp bilersiňiz. Kliniki synaglar barada umumy maglumatlar hem bar.

Ulularyň merkezi nerw ulgamynyň çişleri barada has giňişleýin öwrenmek üçin

Milli düwnük institutyndan ulularyň merkezi nerw ulgamynyň çişleri barada has giňişleýin maglumat üçin aşakdakylara serediň:

• Beýni rak keseliniň baş sahypasy

• Beýni çişleri üçin tassyklanan dermanlar

• NCI-CONNECT (Seýrek CNS çişlerine baha berýän giňişleýin onkologiýa ulgamy)

Rak keseliniň umumy maglumatlary we Milli düwnük institutynyň beýleki çeşmeleri üçin aşakdakylara serediň:

• Rak hakda

• Sahna

• Himiýa bejergisi we siz: Düwnük keseli üçin goldaw

• Radiasiýa bejergisi we siz: Düwnük keseli üçin goldaw

• Düwnük keseli

• Lukmandan düwnük keseli barada soraglar

• Halas bolanlar we terbiýeçiler üçin