Cineálacha / ceann-agus-muineál / othar / duine fásta / oropharyngeal-treatment-pdq

Cóireáil Ailse Oropharyngeal (Aosach) (®) - Leagan Coibhneasta

Eolas Ginearálta faoi Ailse Oropharyngeal

PRÍOMHPHOINTÍ

• Is galar é ailse Oropharyngeal ina bhfoirmíonn cealla urchóideacha (ailse) i bhfíocháin an oropharynx.

• Is féidir le caitheamh tobac nó a bheith ionfhabhtaithe le víreas papillomavirus daonna (HPV) an baol ailse oropharyngeal a mhéadú.

• I measc na comharthaí agus na hairíonna d’ailse oropharyngeal tá cnapshuim sa mhuineál agus scornach tinn.

• Úsáidtear tástálacha a scrúdaíonn an béal agus an scornach chun cabhrú le hailse oropharyngeal a dhiagnóisiú agus a stáitse.

• Bíonn tionchar ag tosca áirithe ar an prognóis (seans téarnaimh) agus ar roghanna cóireála.

Is galar é ailse Oropharyngeal ina bhfoirmíonn cealla urchóideacha (ailse) i bhfíocháin an oropharynx.

Is é an oropharynx an chuid lár den pharynx (scornach), taobh thiar den bhéal. Is feadán log é an pharynx thart ar 5 orlach ar fhad a thosaíonn taobh thiar den srón agus a chríochnaíonn san áit a dtosaíonn an traicé (píopa gaoithe) agus éasafagas (feadán ón scornach go dtí an boilg). Téann aer agus bia tríd an pharynx ar an mbealach chuig an traicé nó an éasafagas.

Anatamaíocht an pharynx (scornach). Is feadán log é an pharynx a thosaíonn taobh thiar den srón, a théann síos an muineál, agus a chríochnaíonn ag barr an traicé agus an éasafagas. Is iad na trí chuid den pharynx an nasopharynx, oropharynx, agus hypopharynx.

Cuimsíonn an oropharynx an méid seo a leanas:

• Páil bhog.

• Ballaí taobh agus cúil na scornach.

• Tonsils.

• Ar ais aon trian den teanga.

Codanna den oropharynx. Cuimsíonn an oropharynx an carball scoilte bog, taobh agus balla cúil na scornach, na tonsailí, agus an tríú cuid ar ais den tong

Is cineál ailse ceann agus muineál é ailse Oropharyngeal. Uaireanta is féidir níos mó ná ailse amháin a bheith san oropharynx agus i gcodanna eile den chuas béil, srón, pharynx, laringe (bosca gutha), traicé, nó éasafagas ag an am céanna.

Carcanómaí cealla scamacha atá sa chuid is mó d’ailsí oropharyngeal. Is éard atá i gcealla squamous na cealla tanaí cothroma a líneálann an taobh istigh den oropharynx.

Féach na hachoimrí seo a leanas chun tuilleadh faisnéise a fháil faoi chineálacha eile ailsí ceann agus muineál:

• Cóireáil Ailse Hypopharyngeal (Duine Fásta)

• Cóireáil Ailse Lip agus Béil Ó bhéal (Duine Fásta)

• Cosc ar Ailse Béil, Pharyngeal, agus Ailse Laryngeal

• Scagadh Ailse Béil, Pharyngeal, agus Ailse Laryngeal

Is féidir le caitheamh tobac nó a bheith ionfhabhtaithe le víreas papillomavirus daonna (HPV) an baol ailse oropharyngeal a mhéadú.

Tugtar fachtóir riosca ar aon rud a mhéadaíonn do riosca galar a fháil. Ní chiallaíonn fachtóir riosca go bhfaighidh tú ailse; mura bhfuil fachtóirí riosca agat ní chiallaíonn nach bhfaighidh tú ailse. Labhair le do dhochtúir má cheapann tú go bhféadfadh tú a bheith i mbaol.

I measc na bhfachtóirí riosca is coitianta le haghaidh ailse oropharyngeal tá:

• Stair ar chaitheamh toitíní ar feadh níos mó ná 10 mbliana pacáiste agus úsáid tobac eile.

• A bheith ionfhabhtaithe le víreas papillomavirus daonna (HPV), go háirithe cineál HPV 16. Tá méadú ag teacht ar líon na gcásanna ailsí oropharyngeal atá nasctha le hionfhabhtú HPV.

• Stair phearsanta ailse ceann agus muineál.

• Úsáid throm alcóil.

• Cog betel coganta, spreagthach a úsáidtear go coitianta i gcodanna den Áise.

I measc na comharthaí agus na hairíonna d’ailse oropharyngeal tá cnapshuim sa mhuineál agus scornach tinn.

D’fhéadfadh ailse oropharyngeal nó coinníollacha eile a bheith mar chúis leis na comharthaí agus na hairíonna eile seo agus comharthaí eile. Seiceáil le do dhochtúir an bhfuil aon cheann díobh seo a leanas agat:

• Scornach tinn nach n-imíonn as.

• Trioblóid ag slogtha.

• Trioblóid ag oscailt an bhéil go hiomlán.

• Trioblóid ag bogadh na teanga.

• Meáchain caillteanas gan aon chúis ar eolas.

• Pian cluaise.

• Cnapshuim i gcúl an bhéil, na scornach, nó an mhuineál.

• Paiste bán ar theanga nó ar líneáil an bhéil nach n-imíonn as.

• Casacht suas fola.

Uaireanta ní bhíonn comharthaí nó comharthaí luatha ina gcúis le hailse oropharyngeal.

Úsáidtear tástálacha a scrúdaíonn an béal agus an scornach chun cabhrú le hailse oropharyngeal a dhiagnóisiú agus a stáitse.

Is féidir na tástálacha agus na nósanna imeachta seo a leanas a úsáid:

• Scrúdú fisiceach agus stair na sláinte: Scrúdú ar an gcorp chun comharthaí ginearálta sláinte a sheiceáil, lena n-áirítear comharthaí galar a sheiceáil, mar shampla nóid lymph ata sa mhuineál nó aon rud eile a bhfuil cuma neamhghnách air. Déanann an dochtúir leighis nó an fiaclóir scrúdú iomlán ar an mbéal agus ar an muineál agus féachann sé faoin teanga agus síos an scornach le scáthán beag, fada láimhe chun áiteanna neamhghnácha a sheiceáil. Tógfar stair ar nósanna sláinte an othair agus tinnis agus cóireálacha san am atá thart.

• Scrúdú néareolaíoch: Sraith ceisteanna agus tástálacha chun feidhm na hinchinne, chorda an dromlaigh agus na néaróg a sheiceáil. Seiceálann an scrúdú stádas meabhrach, comhordú agus cumas duine chun siúl de ghnáth, agus cé chomh maith agus a oibríonn na matáin, na céadfaí agus na hathfhillteach. Féadfar scrúdú néareolaíoch nó scrúdú néareolaíoch a thabhairt air seo freisin.

• Scanadh PET-CT: Nós imeachta a chomhcheanglaíonn na pictiúir ó scanadh tomagrafaíochta astaíochta positron (PET) agus scanadh tomagrafaíochta ríofa (CT). Déantar na scananna PET agus CT ag an am céanna leis an meaisín céanna. Tugann na scananna comhcheangailte pictiúir níos mionsonraithe de na ceantair laistigh den chorp ná mar a thugann ceachtar scanadh leis féin. Is féidir scanadh PET-CT a úsáid chun cabhrú le galair a dhiagnóisiú, mar shampla ailse, cóireáil a phleanáil, nó chun a fháil amach cé chomh maith agus atá an chóireáil ag obair.

• Scanadh CT (scanadh CAT): Nós imeachta a dhéanann sraith pictiúr mionsonraithe de réimsí laistigh den chorp, mar shampla an ceann, an muineál, an cófra, agus na nóid linf, tógtha ó uillinneacha éagsúla. Déantar na pictiúir le ríomhaire atá nasctha le meaisín x-gha. Déantar ruaim a instealladh i vein nó a shlogadh chun cuidiú leis na horgáin nó na fíocháin a thaispeáint níos soiléire. Tugtar tomagrafaíocht ríofa, tomagrafaíocht ríomhairithe, nó tomagrafaíocht aiseach ríomhairithe ar an nós imeachta seo freisin.

Scanadh tomagrafaíochta ríofa (CT) an chinn agus an mhuineál. Luíonn an t-othar ar thábla a shleamhnaíonn tríd an scanóir CT, a thógann pictiúir x-gha den taobh istigh den cheann agus den mhuineál.

• Scanadh PET (scanadh tomagrafaíochta astaíochta positron): Nós imeachta chun cealla meall urchóideacha a fháil sa chorp. Déantar méid beag glúcóis radaighníomhach (siúcra) a instealladh i vein. Rothlaíonn an scanóir PET timpeall an choirp agus déanann sé pictiúr den áit a bhfuil glúcós á úsáid sa chorp. Taispeánann cealla meall urchóideacha níos gile sa phictiúr toisc go bhfuil siad níos gníomhaí agus go dtógann siad níos mó glúcóis ná mar a dhéanann gnáthchealla.

Scanadh PET (tomagrafaíocht astaíochta positron). Luíonn an t-othar ar thábla a shleamhnaíonn tríd an meaisín PET. Cuidíonn an chuid eile den cheann agus an strap bán leis an othar luí go fóill. Déantar méid beag glúcóis radaighníomhach (siúcra) a instealladh i vein an othair, agus déanann scanóir pictiúr den áit a bhfuil an glúcós á úsáid sa chorp. Taispeánann cealla ailse níos gile sa phictiúr toisc go dtógann siad níos mó glúcóis ná mar a bhíonn ag gnáthchealla.

• MRI (íomháú athshondais mhaighnéadach): Nós imeachta a úsáideann maighnéad, tonnta raidió, agus ríomhaire chun sraith pictiúr mionsonraithe a dhéanamh de na ceantair laistigh den chorp. Tugtar íomháú athshondais mhaighnéadach núicléach (NMRI) ar an nós imeachta seo freisin.

• Bithóipse: Cealla nó fíocháin a bhaint ionas gur féidir le paiteolaí iad a fheiceáil faoi mhicreascóp chun comharthaí ailse a sheiceáil. De ghnáth déantar bithóipse snáthaide mín chun sampla fíocháin a bhaint ag baint úsáide as snáthaid tanaí.

Féadfar na nósanna imeachta seo a leanas a úsáid chun samplaí de chealla nó de fhíochán a bhaint:

• Ionscópacht: Nós imeachta chun breathnú ar orgáin agus fíocháin laistigh den chorp chun ceantair neamhghnácha a sheiceáil. Cuirtear endoscóp isteach trí incision (gearrtha) sa chraiceann nó trí oscailt sa chorp, mar shampla an béal nó an srón. Is ionstraim tanaí, cosúil le feadán, é endoscóp le solas agus lionsa le breathnú air. D’fhéadfadh go mbeadh uirlis aige freisin chun samplaí fíocháin neamhghnácha nó nód lymph a bhaint, a dhéantar a sheiceáil faoi mhicreascóp le haghaidh comharthaí galair. Seiceálfar srón, scornach, cúl na teanga, éasafagas, boilg, laringe, píopa gaoithe, agus aerbhealaí móra. Ainmnítear an cineál ionscópachta don chuid den chorp atá á scrúdú. Mar shampla, is scrúdú é pharyngoscopy chun an pharynx a sheiceáil.

• Laryngoscopy: Nós imeachta ina ndéanann an dochtúir seiceáil ar an laringe (bosca gutha) le scáthán nó le laringoscóp chun ceantair neamhghnácha a sheiceáil. Is ionstraim tanaí, cosúil le feadán, é laryngoscóp le solas agus lionsa chun an taobh istigh den bhosca scornach agus gutha a fheiceáil. D’fhéadfadh go mbeadh uirlis aige freisin chun samplaí fíocháin a bhaint, a dhéantar a sheiceáil faoi mhicreascóp le haghaidh comharthaí ailse.

Má aimsítear ailse, féadfar an tástáil seo a leanas a dhéanamh chun staidéar a dhéanamh ar na cealla ailse:

• Tástáil HPV (tástáil papillomavirus daonna): Tástáil saotharlainne a úsáidtear chun an sampla fíocháin a sheiceáil le haghaidh cineálacha áirithe ionfhabhtaithe HPV, mar shampla cineál HPV 16. Déantar an tástáil seo toisc gur féidir ionfhabhtú HPV a bheith ina chúis le hailse oropharyngeal. Tá sé seo tábhachtach toisc go bhfuil prognóis níos fearr ag ailse oropharyngeal HPV-dearfach agus go gcaitear go difriúil leis ná ailse oropharyngeal HPV-diúltach.

Bíonn tionchar ag tosca áirithe ar an prognóis (seans téarnaimh) agus ar roghanna cóireála.

Braitheann an prognóis ar na rudaí seo a leanas:

• Cibé an bhfuil ionfhabhtú HPV ag an othar ar an oropharynx.

• Cibé an bhfuil stair ag an othar toitíní a chaitheamh ar feadh deich mbliana pacáiste nó níos mó.

• Céim na hailse.

• Líon agus méid na nóid lymph le hailse.

Tá prognóis níos fearr ag tumaí Oropharyngeal a bhaineann le hionfhabhtú HPV agus is lú seans go dtarlóidh siad arís ná siadaí nach bhfuil nasctha le hionfhabhtú HPV.

Braitheann roghanna cóireála ar na rudaí seo a leanas:

• Céim na hailse.

• Cumas an othair labhairt agus slogtha a choinneáil chomh gnáth agus is féidir.

• Sláinte ghinearálta an othair.

Tá riosca méadaithe ag othair a bhfuil ailse oropharyngeal orthu ailse eile sa cheann nó sa mhuineál. Méadaítear an riosca seo in othair a leanann orthu ag caitheamh tobac nó ag ól alcóil tar éis cóireála.

Féach an achoimre ar Chaitheamh Toitíní: Rioscaí Sláinte agus Conas Scoir chun tuilleadh faisnéise a fháil.

Céimeanna Ailse Oropharyngeal

PRÍOMHPHOINTÍ

• Tar éis ailse oropharyngeal a dhiagnóisiú, déantar tástálacha chun a fháil amach an bhfuil cealla ailse scaipthe laistigh den oropharynx nó chuig codanna eile den chorp.

• Tá trí bhealach ann a scaipeann ailse sa chorp.

• Féadfaidh ailse scaipeadh ón áit ar thosaigh sé go codanna eile den chorp.

• Úsáidtear na céimeanna seo a leanas le haghaidh ailse oropharyngeal HPV-dearfach:

• Céim I.

• Céim II

• Céim III

• Céim IV

• Úsáidtear na céimeanna seo a leanas le haghaidh ailse oropharyngeal HPV-diúltach:

• Céim 0 (Carcinoma in Situ)

• Céim I.

• Céim II

• Céim III

• Céim IV

Tar éis ailse oropharyngeal a dhiagnóisiú, déantar tástálacha chun a fháil amach an bhfuil cealla ailse scaipthe laistigh den oropharynx nó chuig codanna eile den chorp.

Tugtar stáitse ar an bpróiseas a úsáidtear chun a fháil amach an bhfuil ailse scaipthe laistigh den oropharynx nó go codanna eile den chorp. Cinneann an fhaisnéis a bhailítear ón bpróiseas stáitse céim an ghalair. Tá sé tábhachtach go mbeadh eolas agat ar an gcéim chun cóireáil a phleanáil. Is minic a úsáidtear torthaí cuid de na tástálacha a úsáidtear chun ailse oropharyngeal a dhiagnóisiú chun an galar a chur ar stáitse.

Tá trí bhealach ann a scaipeann ailse sa chorp.

Is féidir le hailse scaipeadh trí fhíochán, an córas lymph, agus an fhuil:

• Fíochán. Leathnaíonn an ailse ón áit ar thosaigh sé trí fhás go ceantair in aice láimhe.

• Córas lymph. Leathnaíonn an ailse ón áit ar thosaigh sé trí dhul isteach sa chóras lymph. Taistealaíonn an ailse trí na soithí linf go codanna eile den chorp.

• Fuil. Leathnaíonn an ailse ón áit ar thosaigh sé trí dhul isteach san fhuil. Taistealaíonn an ailse trí na soithigh fola chuig codanna eile den chorp.

Féadfaidh ailse scaipeadh ón áit ar thosaigh sé go codanna eile den chorp.

Nuair a scaipeann ailse go dtí cuid eile den chorp, tugtar metastasis air. Briseann cealla ailse ón áit ar thosaigh siad (an meall bunscoile) agus taistealaíonn siad tríd an gcóras lymph nó an fhuil.

• Córas lymph. Téann an ailse isteach sa chóras lymph, taisteal tríd na soithí lymph, agus foirmíonn sé meall (meall méadastatach) i gcuid eile den chorp.

• Fuil. Téann an ailse isteach san fhuil, taisteal trí na soithigh fola, agus foirmíonn sé meall (meall méadastatach) i gcuid eile den chorp.

Is é an meall méadastatach an cineál céanna ailse leis an meall bunscoile. Mar shampla, má scaipeann ailse oropharyngeal chuig an scamhóg, is cealla ailse oropharyngeal iad na cealla ailse sa scamhóg i ndáiríre. Is é an galar ailse metastatach oropharyngeal, ní ailse scamhóg.

Úsáidtear na céimeanna seo a leanas le haghaidh ailse oropharyngeal HPV-dearfach:

Céim I.

I gcéim I, tá ceann amháin díobh seo a leanas fíor:

• faightear nóid lymph amháin nó níos mó le hailse atá HPV p16-dearfach ach ní fios cén áit ar thosaigh an ailse. Tá na nóid lymph a bhfuil ailse orthu 6 ceintiméadar nó níos lú, ar thaobh amháin den mhuineál; nó

• faightear ailse san oropharynx (scornach) agus tá an meall 4 ceintiméadar nó níos lú. D’fhéadfadh go mbeadh ailse scaipthe go nóid lymph amháin nó níos mó atá 6 ceintiméadar nó níos lú, ar an taobh céanna den mhuineál leis an meall bunscoile.

Is minic a dhéantar méideanna meall a thomhas i gceintiméadair (cm) nó orlach. I measc na nithe coitianta bia is féidir a úsáid chun méid meall a thaispeáint i cm tá: pea (1 cm), peanut (2 cm), fíonchaor (3 cm), gallchnó (4 cm), aol (5 cm nó 2 orlach), ubh (6 cm), péitseog (7 cm), agus grapefruit (10 cm nó 4 orlach).

Céim II

I gcéim II, tá ceann amháin díobh seo a leanas fíor:

• faightear nóid lymph amháin nó níos mó le hailse atá HPV p16-dearfach ach ní fios cén áit ar thosaigh an ailse. Tá na nóid lymph a bhfuil ailse orthu 6 ceintiméadar nó níos lú, ar thaobh amháin nó ar an dá thaobh den mhuineál; nó

• tá an meall 4 ceintiméadar nó níos lú. Tá ailse scaipthe go nóid linf atá 6 ceintiméadar nó níos lú, ar an taobh eile den mhuineál mar an meall bunscoile nó ar dhá thaobh an mhuineál; nó

• tá an meall níos mó ná 4 ceintiméadar nó tá ailse scaipthe go barr an epiglottis (an flap a chlúdaíonn an traicé le linn slogtha). D’fhéadfadh go mbeadh ailse scaipthe go nóid lymph amháin nó níos mó atá 6 ceintiméadar nó níos lú, áit ar bith sa mhuineál.

Céim III

I gcéim III, tá ceann amháin díobh seo a leanas fíor:

• tá ailse scaipthe go dtí an laringe (bosca gutha), an chuid tosaigh de dhíon an bhéil, an fhód íochtarach, na matáin a bhogann an teanga, nó go codanna eile den cheann nó den mhuineál. B’fhéidir go bhfuil ailse scaipthe go nóid lymph sa mhuineál; nó

• tá an meall ar aon mhéid agus d’fhéadfadh ailse a bheith scaipthe go dtí an laringe, an chuid tosaigh de dhíon an bhéil, an fhód íochtarach, na matáin a bhogann an teanga, nó go codanna eile den cheann nó den mhuineál. Tá ailse scaipthe go nóid lymph amháin nó níos mó atá níos mó ná 6 ceintiméadar, áit ar bith sa mhuineál.

Céim IV

I gcéim IV, tá ailse scaipthe go codanna eile den chorp, mar an scamhóg nó an cnámh.

Úsáidtear na céimeanna seo a leanas le haghaidh ailse oropharyngeal HPV-diúltach:

Céim 0 (Carcinoma in Situ)

I gcéim 0, faightear cealla neamhghnácha i líneáil an oropharynx (scornach). D’fhéadfadh ailse a bheith ar na cealla neamhghnácha seo agus scaipfidh siad isteach i ngnáthfhíochán in aice láimhe. Tugtar carcinoma in situ ar Chéim 0 freisin.

Céim I.

I gcéim I, tá ailse déanta. Tá an meall 2 ceintiméadar nó níos lú.

Is minic a dhéantar méideanna meall a thomhas i gceintiméadair (cm) nó orlach. I measc na nithe coitianta bia is féidir a úsáid chun méid meall a thaispeáint i cm tá: pea (1 cm), peanut (2 cm), fíonchaor (3 cm), gallchnó (4 cm), aol (5 cm nó 2 orlach), ubh (6 cm), péitseog (7 cm), agus grapefruit (10 cm nó 4 orlach).

Céim II

I gcéim II, tá an meall níos mó ná 2 ceintiméadar ach gan a bheith níos mó ná 4 ceintiméadar.

Céim III

I gcéim III, an ailse:

• tá sé níos mó ná 4 ceintiméadar nó tá sé scaipthe go barr an epiglottis (an flap a chlúdaíonn an traicé le linn slogtha); nó

• an bhfuil aon mhéid ann. Tá ailse scaipthe go nód lymph amháin atá 3 ceintiméadar nó níos lú, ar an taobh céanna den mhuineál leis an meall bunscoile.

Céim IV

Tá Céim IV roinnte i gcéimeanna IVA, IVB, agus IVC.

• I gcéim IVA, ailse:

• tar éis scaipeadh go dtí an laringe (bosca gutha), an chuid tosaigh de dhíon an bhéil, an fhód íochtarach, nó na matáin a ghluaiseann an teanga. D’fhéadfadh go mbeadh ailse scaipthe go nód lymph amháin atá 3 ceintiméadar nó níos lú, ar an taobh céanna den mhuineál leis an meall bunscoile; nó

• tá sé ar aon mhéid agus d’fhéadfadh sé a bheith scaipthe go barr an epiglottis, an laringe, an chuid tosaigh de dhíon an bhéil, an fhód íochtarach, nó na matáin a ghluaiseann an teanga. Tá ailse scaipthe go ceann amháin díobh seo a leanas:

• nód lymph amháin atá níos mó ná 3 ceintiméadar ach nach mó ná 6 ceintiméadar, ar an taobh céanna den mhuineál leis an meall bunscoile; nó

• níos mó ná nód lymph amháin atá 6 ceintiméadar nó níos lú, áit ar bith sa mhuineál.

• I gcéim IVB, ailse:

• tar éis scaipeadh go dtí an mhatán a ghluaiseann an fhód íochtarach, an cnámh atá ceangailte leis an mhatán a ghluaiseann an fhód íochtarach, bun an chloigeann, nó go dtí an limistéar taobh thiar den srón nó timpeall an artaire carotid. B’fhéidir go bhfuil ailse scaipthe go nóid lymph sa mhuineál; nó

• d’fhéadfadh sé a bheith ar aon mhéid agus d’fhéadfadh sé a bheith scaipthe go codanna eile den cheann nó den mhuineál. Tá ailse scaipthe go nód lymph atá níos mó ná 6 ceintiméadar nó atá scaipthe tríd an gclúdach seachtrach de nód lymph isteach i bhfíochán nascach in aice láimhe.

• I gcéim IVC, tá ailse scaipthe go codanna eile den chorp, mar an scamhóg, an t-ae nó an cnámh.

Forbhreathnú ar an Rogha Cóireála

PRÍOMHPHOINTÍ

• Tá cineálacha éagsúla cóireála ann d’othair a bhfuil ailse oropharyngeal orthu.

• Ba chóir go ndéanfadh foireann dochtúirí a bhfuil saineolas acu ailse ceann agus muineál a chóireáil a phleanáil d’othair a bhfuil ailse oropharyngeal orthu.

• Úsáidtear ceithre chineál cóireála caighdeánach:

• Máinliacht

• Teiripe radaíochta

• Ceimiteiripe

• Teiripe spriocdhírithe

• Tá cineálacha nua cóireála á dtástáil i dtrialacha cliniciúla.

• Imdhíteiripe

• D’fhéadfadh fo-iarsmaí a bheith mar thoradh ar chóireáil le haghaidh ailse oropharyngeal.

• B’fhéidir gur mhaith le hothair smaoineamh ar pháirt a ghlacadh i dtriail chliniciúil.

• Féadfaidh othair dul isteach i dtrialacha cliniciúla roimh, le linn, nó tar éis dóibh a gcóireáil ailse a thosú.

• B’fhéidir go mbeidh gá le tástálacha leantacha.

Tá cineálacha éagsúla cóireála ann d’othair a bhfuil ailse oropharyngeal orthu.

Tá cineálacha éagsúla cóireála ar fáil d’othair a bhfuil ailse oropharyngeal orthu. Tá roinnt cóireálacha caighdeánach (an chóireáil a úsáidtear faoi láthair), agus tá cuid acu á dtástáil i dtrialacha cliniciúla. Staidéar taighde is ea triail chliniciúil cóireála atá beartaithe chun cabhrú le cóireálacha reatha a fheabhsú nó faisnéis a fháil faoi chóireálacha nua d’othair a bhfuil ailse orthu. Nuair a thaispeánann trialacha cliniciúla gur fearr cóireáil nua ná an chóireáil chaighdeánach, d’fhéadfadh gurb í an chóireáil nua an chóireáil chaighdeánach. B’fhéidir gur mhaith le hothair smaoineamh ar pháirt a ghlacadh i dtriail chliniciúil. Níl roinnt trialacha cliniciúla oscailte ach d’othair nach bhfuil tús curtha le cóireáil.

Ba chóir go ndéanfadh foireann dochtúirí a bhfuil saineolas acu ailse ceann agus muineál a chóireáil a phleanáil d’othair a bhfuil ailse oropharyngeal orthu.

Déanfaidh oinceolaí míochaine, dochtúir a dhéanann speisialtóireacht ar chóireáil daoine le hailse, maoirseacht ar chóireáil an othair. Toisc go gcabhraíonn an oropharynx le hanálú, ithe agus labhairt, d’fhéadfadh go mbeadh cúnamh speisialta ag teastáil ó othair chun dul i dtaithí ar fho-iarsmaí na hailse agus a cóireála. Féadfaidh an t-oinceolaí míochaine an t-othar a tharchur chuig gairmithe sláinte eile a bhfuil oiliúint speisialta orthu i gcóireáil othair le hailse ceann agus muineál. Féadfaidh na speisialtóirí seo a leanas a bheith san áireamh:

• Máinlia ceann agus muineál.

• Oinceolaí radaíochta.

• Máinlia plaisteach.

• Fiaclóir.

• Diaitéiteach.

• Síceolaí.

• Speisialtóir athshlánaithe.

• Teiripeoir urlabhra.

Úsáidtear ceithre chineál cóireála caighdeánach:

Máinliacht

Is cóireáil choitianta í máinliacht (an ailse a bhaint in oibríocht) ar gach céim d’ailse oropharyngeal. Féadfaidh máinlia an ailse agus cuid den fhíochán sláintiúil timpeall an ailse a bhaint. Tar éis don mháinlia an ailse go léir atá le feiceáil tráth na máinliachta a bhaint, féadfar ceimiteiripe nó teiripe radaíochta a thabhairt d’othair áirithe tar éis obráid chun aon chealla ailse atá fágtha a mharú. Tugtar teiripe aidiúvach ar chóireáil a thugtar tar éis na máinliachta, chun an riosca go dtiocfaidh an ailse ar ais a ísliú.

Tá staidéar á dhéanamh ar chineálacha nua máinliachta, lena n-áirítear máinliacht róbatach trasnach, chun ailse oropharyngeal a chóireáil. Is féidir máinliacht róbatach trasnánach a úsáid chun ailse a bhaint as áiteanna atá deacair a bhaint amach sa bhéal agus sa scornach. Tugann ceamaraí atá ceangailte le róbat íomhá 3thoiseach (3D) a fheiceann máinlia. Ag baint úsáide as ríomhaire, treoraíonn an máinlia uirlisí an-bheag ag foircinn na n-arm robot chun an ailse a bhaint. Is féidir an nós imeachta seo a dhéanamh freisin trí úsáid a bhaint as endoscóp.

Teiripe radaíochta

Is cóireáil ailse í teiripe radaíochta a úsáideann x-ghathanna ardfhuinnimh nó cineálacha eile radaíochta chun cealla ailse a mharú nó chun iad a choinneáil ó fhás. Úsáideann teiripe radaíochta seachtrach meaisín lasmuigh den chorp chun radaíocht a sheoladh i dtreo limistéar an choirp le hailse.

Teiripe radaíochta bhíoma sheachtraigh an chinn agus an mhuineál. Úsáidtear meaisín chun radaíocht ardfhuinnimh a dhíriú ar an ailse. Is féidir leis an meaisín rothlú timpeall an othair, ag seachadadh radaíochta ó go leor uillinneacha éagsúla chun cóireáil an-chomhréireach a sholáthar. Cuidíonn masc mogalra le ceann agus muineál an othair a choinneáil ó bhogadh le linn na cóireála. Cuirtear marcanna beaga dúch ar an masc. Úsáidtear na marcanna dúch chun an meaisín radaíochta a chur sa suíomh céanna roimh gach cóireáil.

Is féidir le bealaí áirithe chun teiripe radaíochta a thabhairt cabhrú le radaíocht a choinneáil ó dochar a dhéanamh d’fhíochán sláintiúil in aice láimhe. Cuimsíonn na cineálacha teiripe radaíochta seo a leanas:

• Teiripe radaíochta modhnaithe déine (IMRT): Is cineál teiripe radaíochta 3-thoiseach (3-D) é IMRT a úsáideann ríomhaire chun pictiúir a dhéanamh de mhéid agus de chruth an meall. Tá bíomaí tanaí radaíochta de dhéine éagsúil (buanna) dírithe ar an meall ó go leor uillinneacha.

• Teiripe radaíochta coirp steiréattach: Is cineál teiripe radaíochta seachtrach é teiripe radaíochta coirp steiréitíopach. Úsáidtear trealamh speisialta chun an t-othar a chur sa suíomh céanna le haghaidh gach cóireála radaíochta. Uair amháin sa lá ar feadh roinnt laethanta, tá sé mar aidhm ag meaisín radaíochta dáileog níos mó ná mar is gnách de radaíocht go díreach ag an meall. Trí an t-othar a bheith san áit chéanna le haghaidh gach cóireála, is lú an damáiste a dhéantar d’fhíochán sláintiúil in aice láimhe. Tugtar teiripe radaíochta bhíoma seachtrach steiréitíopach agus teiripe radaíochta steiréitocsaineach ar an nós imeachta seo freisin.

In ailse ard oropharyngeal, má dhéantar an dáileog laethúil radaíochta a roinnt i gcóireálacha dáileog níos lú, feabhsaítear an bealach a bhfreagraíonn an meall do chóireáil. Tugtar teiripe radaíochta hipiríogaireachta air seo.

D’fhéadfadh go n-oibreodh teiripe radaíochta níos fearr in othair a stop caitheamh tobac sula dtosaíonn siad ar chóireáil.

Má tá an fhaireog thyroid nó pituitary mar chuid den limistéar cóireála radaíochta, tá riosca méadaithe ag an othar hypothyroidism (ró-bheag de hormón thyroid). Ba chóir tástáil fola chun leibhéal an hormóin thyroid sa chorp a sheiceáil roimh agus tar éis cóireála.

Ceimiteiripe

Is cóireáil ailse é ceimiteiripe a úsáideann drugaí chun fás cealla ailse a stopadh, trí na cealla a mharú nó trí iad a stopadh ó scaradh. Nuair a thógtar ceimiteiripe sa bhéal nó má instealltar é i vein nó i mhatán, téann na drugaí isteach sa tsruth fola agus is féidir leo cealla ailse a bhaint amach ar fud an choirp (ceimiteiripe sistéamach).

Féach Drugaí Ceadaithe le haghaidh Ailse Ceann agus Muineál le haghaidh tuilleadh faisnéise. (Is cineál ailse ceann agus muineál é ailse Oropharyngeal.)

Teiripe spriocdhírithe

Is cineál cóireála é teiripe spriocdhírithe a úsáideann drugaí nó substaintí eile chun cealla ailse ar leith a ionsaí. De ghnáth déanann teiripí spriocdhírithe níos lú díobhála do ghnáthchealla ná mar a dhéanann ceimiteiripe nó teiripe radaíochta. Is cineál teiripe spriocdhírithe iad antasubstaintí monoclónacha a úsáidtear i gcóireáil ailse oropharyngeal.

Is cóireáil ailse é teiripe antashubstaintí monoclónacha a úsáideann antasubstaintí a dhéantar sa tsaotharlann as cineál amháin cille córais imdhíonachta. Is féidir leis na antasubstaintí seo substaintí a aithint ar chealla ailse nó ar ghnáthshubstaintí san fhuil nó sna fíocháin a d’fhéadfadh cabhrú le cealla ailse fás. Ceanglaíonn na antasubstaintí leis na substaintí agus maraíonn siad na cealla ailse, cuireann siad bac ar a bhfás, nó coimeádann siad iad ó scaipeadh. Tugtar antasubstaintí monoclónacha trí insileadh. Is féidir iad a úsáid ina n-aonar nó chun drugaí, tocsainí, nó ábhar radaighníomhach a iompar go díreach chuig cealla ailse.

Is cineál antashubstaint monoclonal é cetuximab a oibríonn trí cheangal le próitéin ar dhromchla na gcealla ailse agus a choisceann na cealla ó fhás agus scaradh. Úsáidtear é i gcóireáil ailse oropharyngeal athfhillteach agus metastatach.

Féach Drugaí Ceadaithe le haghaidh Ailse Ceann agus Muineál le haghaidh tuilleadh faisnéise. (Is cineál ailse ceann agus muineál é ailse Oropharyngeal.)

Tá cineálacha nua cóireála á dtástáil i dtrialacha cliniciúla.

Déanann an chuid achomair seo cur síos ar chóireálacha atá á staidéar i dtrialacha cliniciúla. B’fhéidir nach luann sé gach cóireáil nua atá á staidéar. Tá faisnéis faoi thrialacha cliniciúla ar fáil ar shuíomh Gréasáin an NCI.

Imdhíteiripe

Is cóireáil é imdhíteiripe a úsáideann córas imdhíonachta an othair chun ailse a throid. Úsáidtear substaintí a dhéanann an corp nó a dhéantar i saotharlann chun cosaintí nádúrtha an choirp i gcoinne ailse a threisiú, a stiúradh nó a athbhunú.

Is cineál imdhíoniteiripe iad coscairí PD-1 ar a dtugtar teiripe inhibitor seicphointe imdhíonachta. Is próitéin é PD-1 ar dhromchla cealla T a chabhraíonn le freagraí imdhíonachta an choirp a choinneáil faoi sheiceáil. Nuair a ghabhann PD-1 próitéin eile ar a dtugtar PDL-1 ar chill ailse, stopann sé an cill T ón gcill ailse a mharú. Ceanglaíonn coscairí PD-1 le PDL-1 agus tugann siad deis do na cealla T cealla ailse a mharú.

Is cineálacha de choscóirí PD-1 iad pembrolizumab agus nivolumab a ndéantar staidéar orthu i gcóireáil ailse oropharnygeal.

Inhibitor seicphointe imdhíonachta. Cuidíonn próitéiní seicphointe, mar shampla PD-L1 ar chealla meall agus PD-1 ar chealla T, le freagraí imdhíonachta a choinneáil á seiceáil. Coinníonn ceangal PD-L1 le PD-1 cealla T ó mharú cealla meall sa chorp (painéal ar chlé). Trí cheangal PD-L1 a cheangal le PD-1 le inhibitor seicphointe imdhíonachta (frith-PD-L1 nó frith-PD-1) ligtear do na cealla T cealla meall a mharú (painéal ar dheis).

D’fhéadfadh fo-iarsmaí a bheith mar thoradh ar chóireáil le haghaidh ailse oropharyngeal.

Chun faisnéis a fháil faoi fho-iarsmaí de bharr cóireála le haghaidh ailse, féach ar ár leathanach Fo-iarsmaí.

B’fhéidir gur mhaith le hothair smaoineamh ar pháirt a ghlacadh i dtriail chliniciúil.

I gcás roinnt othar, b’fhéidir gurb é páirt a ghlacadh i dtriail chliniciúil an rogha cóireála is fearr. Tá trialacha cliniciúla mar chuid den phróiseas taighde ailse. Déantar trialacha cliniciúla chun a fháil amach an bhfuil cóireálacha nua ailse sábháilte agus éifeachtach nó níos fearr ná an chóireáil chaighdeánach.

Tá go leor de ghnáthchóireálacha ailse inniu bunaithe ar thrialacha cliniciúla níos luaithe. Féadfaidh othair a ghlacann páirt i dtriail chliniciúil an chóireáil chaighdeánach a fháil nó a bheith i measc na chéad duine a gheobhaidh cóireáil nua.

Cuidíonn othair a ghlacann páirt i dtrialacha cliniciúla freisin leis an mbealach a ndéileálfar le hailse sa todhchaí a fheabhsú. Fiú nuair nach mbíonn cóireálacha nua éifeachtacha mar thoradh ar thrialacha cliniciúla, is minic a fhreagraíonn siad ceisteanna tábhachtacha agus cuidíonn siad le taighde a chur ar aghaidh.

Féadfaidh othair dul isteach i dtrialacha cliniciúla roimh, le linn, nó tar éis dóibh a gcóireáil ailse a thosú.

Ní chuimsíonn roinnt trialacha cliniciúla ach othair nach bhfuair cóireáil go fóill. Déanann trialacha eile cóireálacha a thástáil d’othair nár tháinig feabhas ar a n-ailse. Tá trialacha cliniciúla ann freisin a thástálann bealaí nua chun ailse a chosc ó athfhillteach (teacht ar ais) nó chun fo-iarsmaí cóireála ailse a laghdú.

Tá trialacha cliniciúla ar siúl i go leor áiteanna sa tír. Is féidir faisnéis faoi thrialacha cliniciúla a dtacaíonn NCI leo a fháil ar leathanach gréasáin cuardaigh trialacha cliniciúla NCI. Is féidir trialacha cliniciúla a dtacaíonn eagraíochtaí eile leo a fháil ar shuíomh Gréasáin ClinicalTrials.gov.

B’fhéidir go mbeidh gá le tástálacha leantacha.

Féadfar cuid de na tástálacha a rinneadh chun an ailse a dhiagnóisiú nó chun céim an ailse a fháil amach arís. Déanfar roinnt tástálacha arís agus arís eile d’fhonn a fháil amach cé chomh maith agus atá an chóireáil ag obair. D’fhéadfadh cinntí faoi leanúint ar aghaidh le cóireáil, iad a athrú nó a stopadh a bheith bunaithe ar thorthaí na dtástálacha seo.

Leanfar le cuid de na tástálacha a dhéanamh ó am go ham tar éis deireadh a bheith leis an gcóireáil. Is féidir le torthaí na dtástálacha seo a thaispeáint an bhfuil do riocht athraithe nó an bhfuil an ailse athfhillteach (tar ar ais). Uaireanta tugtar tástálacha leantacha nó seiceálacha ar na tástálacha seo.

Tar éis cóireála, tá sé tábhachtach scrúduithe cúramach ceann agus muineál a bheith agat chun comharthaí a lorg go bhfuil an ailse tagtha ar ais. Déanfar seiceálacha gach 6 go 12 sheachtain sa chéad bhliain, gach 3 mhí sa dara bliain, gach 3 go 4 mhí sa tríú bliain, agus gach 6 mhí ina dhiaidh sin.

Roghanna Cóireála de réir Céime

Sa Chuid seo

• Ailse Oropharyngeal Céim I agus Céim II

• Ailse Oropharyngeal Céim III agus Céim IV

• Ailse Oropharyngeal meatastatach agus athfhillteach

Chun faisnéis a fháil faoi na cóireálacha atá liostaithe thíos, féach an rannán Forbhreathnú ar an Rogha Cóireála.

Ailse Oropharyngeal Céim I agus Céim II

D’fhéadfadh an méid seo a leanas a bheith san áireamh i gcóireáil ailse oropharyngeal céim I agus céim II nua-dhiagnóisithe:

• Teiripe radaíochta.

• Máinliacht.

Úsáid ár gcuardach trialach cliniciúla chun trialacha cliniciúla ailse a fhaigheann tacaíocht ón NCI atá ag glacadh le hothair a fháil. Féadfaidh tú trialacha a chuardach bunaithe ar an gcineál ailse, aois an othair, agus an áit a bhfuil na trialacha á ndéanamh. Tá faisnéis ghinearálta faoi thrialacha cliniciúla ar fáil freisin.

Ailse Oropharyngeal Céim III agus Céim IV

D’fhéadfadh an méid seo a leanas a bheith san áireamh le cóireáil ailse oropharyngeal céim III nua-dhiagnóisithe agus ailse oropharyngeal céim IV:

• Maidir le hothair a bhfuil ailse chun cinn áitiúil acu, máinliacht agus teiripe radaíochta ina dhiaidh sin. Féadfar ceimiteiripe a thabhairt ag an am céanna le teiripe radaíochta.

• Teiripe radaíochta amháin d’othair nach féidir leo ceimiteiripe a dhéanamh.

• Ceimiteiripe a thugtar ag an am céanna le teiripe radaíochta.

• Ceimiteiripe agus teiripe radaíochta ina dhiaidh sin a thugtar ag an am céanna le níos mó ceimiteiripe.

• Triail chliniciúil ar cheimiteiripe agus máinliacht nó teiripe radaíochta ina dhiaidh sin.

• Triail chliniciúil ar theiripe spriocdhírithe (nivolumab) le ceimiteiripe a thugtar ag an am céanna le teiripe radaíochta in othair a bhfuil ailse oropharyngeal ardteicneolaíochta HPV-dearfach acu.

• Triail chliniciúil ar theiripe radaíochta le ceimiteiripe nó gan é.

• Triail chliniciúil ar mháinliacht trasnach agus teiripe radaíochta dáileog chaighdeánaigh nó dáileog íseal ina dhiaidh sin le ceimiteiripe nó gan é in othair a bhfuil ailse oropharyngeal HPV-dearfach orthu.

Úsáid ár gcuardach trialach cliniciúla chun trialacha cliniciúla ailse a fhaigheann tacaíocht ón NCI atá ag glacadh le hothair a fháil. Féadfaidh tú trialacha a chuardach bunaithe ar an gcineál ailse, aois an othair, agus an áit a bhfuil na trialacha á ndéanamh. Tá faisnéis ghinearálta faoi thrialacha cliniciúla ar fáil freisin.

Ailse Oropharyngeal meatastatach agus athfhillteach

Tá ailse athfhillteach oropharyngeal tagtha ar ais san oropharynx nó i gcodanna eile den chorp tar éis dó a chóireáil. D’fhéadfadh an méid seo a leanas a bheith san áireamh le cóireáil ailse oropharyngeal atá metastasized (scaipthe go codanna eile den chorp) nó atarlú san oropharynx:

• Máinliacht, mura bhfreagraíonn an meall do theiripe radaíochta.

• Teiripe radaíochta, mura ndearnadh an meall a bhaint go hiomlán le máinliacht agus nár tugadh radaíocht roimhe seo.

• An dara máinliacht, mura raibh an meall bainte go hiomlán ag an gcéad obráid.

• Ceimiteiripe d’othair a bhfuil ailse athfhillteach orthu nach féidir a bhaint le máinliacht.

• Teiripe radaíochta a thugtar ag an am céanna le ceimiteiripe.

• Teiripe radaíochta coirp steiréattach a thugtar ag an am céanna le teiripe spriocdhírithe (cetuximab).

• Trialacha cliniciúla ar theiripe spriocdhírithe, teiripe radaíochta coirp steiréattach, nó teiripe radaíochta hipiríogaireachta a thugtar ag an am céanna le ceimiteiripe.

• Triail chliniciúil ar imdhíteiripe (nivolumab nó pembrolizumab).

Úsáid ár gcuardach trialach cliniciúla chun trialacha cliniciúla ailse a fhaigheann tacaíocht ón NCI atá ag glacadh le hothair a fháil. Féadfaidh tú trialacha a chuardach bunaithe ar an gcineál ailse, aois an othair, agus an áit a bhfuil na trialacha á ndéanamh. Tá faisnéis ghinearálta faoi thrialacha cliniciúla ar fáil freisin.

Chun Níos Mó a Fhoghlaim faoi Ailse Oropharyngeal

Le haghaidh tuilleadh faisnéise ón Institiúid Náisiúnta Ailse faoi ailse oropharyngeal, féach an méid seo a leanas:

• Leathanach Baile Ailse Ceann agus Muineál

• Cosc ar Ailse Béil, Pharyngeal, agus Ailse Laryngeal

• Scagadh Ailse Béil, Pharyngeal, agus Ailse Laryngeal

• Seachghalair Bhéil Ceimiteiripe agus Radaíochta Ceann / Muineál

• HPV agus Ailse

• Drugaí Ceadaithe le haghaidh Ailse Ceann agus Muineál

• Ailsí Ceann agus Muineál

• Tobac (lena n-áirítear cúnamh le scor)

Le haghaidh faisnéise ginearálta ailse agus acmhainní eile ón Institiúid Náisiúnta Ailse, féach an méid seo a leanas:

• Maidir le hailse

• Ag stáitse

• Ceimiteiripe agus Tú: Tacaíocht do Dhaoine le Ailse

• Teiripe Radaíochta agus Tusa: Tacaíocht do Dhaoine le Ailse

• Ag déileáil le hailse

• Ceisteanna le Cur ar do Dhochtúir faoi Ailse

• Do Marthanóirí agus Cúramóirí